Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1988, Blaðsíða 65

FINNBOGI GUÐMUNDSSON
Ræða
flutt 30. nóvember 1985
Þegar Halldóra Þorsteinsdóttir, ein í undirbúningsnefndinni, bað mig
að segja hér eitthvað í kvöld, á 25 ára afmæli Bókavarðafélags
íslands, mæltist hún til, að ég gripi á einhverjum þáttum í sögu
félagsins og hefði það heldur í léttum dúr. Hún sótti það nokkuð fast,
að ég skoraðist ekki undan, og komu mér þá í hug orð úr einni vísu
Eyvindar skáldaspillis frá 10. öld, þar sem talað er um rík ráð ramrar
þjóðar og átt við kvenþjóðina.
Ég lét því tilleiðast eins og Albert, þegar hann sleppti tveimur
milljónum í haust við kvenþjóðina, hún væri hvort sem er á hraðri
leið með að leggja allt undir sig og því eins gott, að við karlmennirnir
viðurkenndum það fremur fyrr en síðar.
Þegar ég svo heim kominn fór að hyggja nánar að umræddum
orðum Eyvindar skáldaspillis, fannst mér, að þau gætu í öðru sam-
hengi orðið mér efniviður í þetta spjall alveg eins og saga Bókavarða-
félagsins. Hún verður og í tengslum við þennan áfanga á ferli
félagsins rifjuð upp af öðrum, sem þekkir þar betur til en ég, svo að
þetta stökk mitt aftur á tíundu öld á ekki að koma að neinni sök.
Þegar Eyvindur skáldaspillir orti erindi þau, er ég nú mun víkja að,
ríktu synir Eiríks blóðöxar og Gunnhildar í Noregi eftir fa.ll Hákonar
konungs góða. Snorri segir í upphafi Haralds sögu gráfeldar, er var
einn Eiríkssona, að Gunnhildur, móðir þeirra, hafði mjög landráð
með þeim.
Eyvindi, sem verið hafði skáld Hákonar góða, þóttu Eiríkssynir
ekki jafnörlátir við sig og hann hafði verið, og yrkir hann um þetta
tvær vísur. Þær eru í raun mjög líkar, hin síðari ætluð til frekari
áherzlu því, er sagt var í fyrri vísunni.
Ég les nú fyrri helming vísunnar og bið ykkur að láta ykkur hvergi
bregða, því að ég mun skýra hann jafnharðan.