Lesbók Morgunblaðsins - 21.06.1931, Blaðsíða 1

Lesbók Morgunblaðsins - 21.06.1931, Blaðsíða 1
24. tölublað. Sunnudagiim 21- júní 1931. VI. árgangar. Þelamörk, í maí 1905. Rrátt staekk- aði verksmiðjan á Notodden og fleiri nýjar bættust við, og fram- leiðslan óx hröðum skrefum.Hhita- fjelagið Norsk Hydro Elektriske Aktieselskap, sem var stofnað með sameiginlegum átökum Norð- manna og Svia 1905 þegar ófrið- arblikan vofði yfir frændþjóðun- um, er nú orðið einn af aðalþátt- unum í tröllauknum iðnaði sem er svo víðtækur að áhrifa hans gætir meira eða minna í flestum menningarlöndum. Það var engin tilviljun að fyrstii verksmiðjur Norsk Hydro voru reistar á Notodden. Vatnsorka Þelamerkur-fossanna rjeði vali staðarins, því framleiðslan var og er öll miðuð við hvítu kolin og notkun þeirra. Aflstöð eftir afl- stöð var reist. Vatnsjöfnunarstífl- ur bygðar. Kílómetralöng jarð- göng höggvin gegnum granit.- klappir og járnbrautir lagðar. Þar sem áður voru örfá afskekt afdala- býli. risu aflstöðvar, verksmiðjur Það voru tveir Norðmenn sem fyrstir urðu til þess að leysa þá miklu þraut að handsama köfn- unarefni andrúmsloftsins og hag- nýta }mð á hagkvæman hátt. Mun það lengi verða talið eitt meðal hinna meiri snilliverka visinda- mannanna á fyrsta fjórðungi tutt- ugustu aldarinnar. Mennirnir voru Kristian Birkeland prófessor við háskólann í Ósló og Sam. Eyde verkfræðingur. Þeim tókst að finna hagkvæma og nothæfa að- ferð til að binda köfnunarefni loftsins og framleiða á þann hátt köfnunai’efnisáburð. Að afloknum inargþættum tilraunum og undir- búningi tók fyrsta' verksmiðja þeirra til starfa, á Notodden á Leunaverksmiðjurnar í Merseburg í Þýskalandi. Sta>rstu áburð- arverksmiðjur í heimi. Um 600 stærri og minni byggingar. Reyk- háfarnir sem sjást á myndínni eru 130 metra háir og sjást úr margra mílna fjarlægð. Tilbúinn áburður. Vemork. Til hægri orkuverið. Fallhæð 300 m. Vjelaorka 135.000 kilovatt. Til vinstri vatnsefnis-verksmiðja (vegghæð 45 metrar). Frá verksmiðjunni er vatnsefnið leitt í pípum 5 kílómetra niður að áburðarverksmiðjunum á Rjúkan.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.