Lesbók Morgunblaðsins - 12.11.1933, Blaðsíða 2

346
LE8BÓK MORGUNBLAÐSINS
Fossinn i Brynjudalsá, Báröarhellir og Maríuhellir.
um að legstaður hans væri hækk-
aður, svo að hundar og menn
træði ekki á honum, og lindin
lians Ijúfa væri hlaðin upp, með
hringpalli til að sitja á fyrir fólk,
sem vildi hvíla sig þar og rifja
upp minningar hins ástsæla skálds.
Sumum finst að Hallgrims-
kirkja ætti að vera í Reykjavík,
en er ekki nógu mörgu hrúgað
þar saman? Og er það ekki sorgleg
lýsing á safnaðarlífi voru að veit-
ingahúsið ,Hótel Borg' skuli
standa rjett hjá aðalkirkju lands-
ins og vera betur sótt en kirkjan.
Nei, í Reykjavík á Hallgríms-
kirkja ekki heima, heldur í hinum
heillandi faðmi hins sagnaríka
Hvralfjarðar og á þeim stað er trú-
arskáldið bjó. — —
Margar sagnir ganga um síra
Hallgrím Pjetursson, og langar
mig til að segja eina:
,,Það er sögn ein, frá Hallgrími
presti, að hann var eitt sinn á
ferð við þriðja mann, og ætlaði
heim sunnan yfir Brynjudalsvog;
flæður sævar gengu að; varð það
þá ráð þeirra að bíða þar um nótt-
ina til þess útfjaraði, og áin mink-
aði, og bjuggust að liggja í Bárð-
arhelli vrið fossinn.
Þótti þá förunautum prests leitt
að heyra fossniðinn, er mjög ýrði
frá inn í hell'sdyrin. Annar föru-
nautur preshs var fremstur og
fekk ei sofið fyrir aðsókn.
Sýndist honum og ferlíkan
nokkurt eða vættur sækja að inn
alt í hellisdyrin; bað hann þá
prest að vera fremstan, og ljet
hann það eftir; er þá sagt hann
kvæði Stefjaþrápu, því var yrði
hann hins sama og förunautur
hans, en jafnan hörfaði vætturin
frá við hvert stefið, og að aftur
á milli. uns hún hvrfi með öllu,
og er drápan á þessa leið, sem
nú er að fá:
1. Sætt með sönghljóðum
sigur vers bjóðum
Guði föður góðum,
sem gaf lífið þjóðum;
næsta naumt stóðum,
naktir vjer óðum
í hættum helsglóðum.
5. Heims því að hætti
hver einn mjer þætti
bölið sem bætti
bjóða lof ætti.
Guðsson vor gætti,
Guðs við almætti,
hann sálimar sætti.
6. Minn Jesú mæti,
mín jafnan gæti;
brjóst Jesús bæti,
brár Jesús væti,
sjá Jesús sæti,
send Jesús kæti
mitt í mótlæti.
8. Sök sýnda afmái,
sonur Guðs hái;
frið svo jeg fái
og föðurlandi nái;
ógn engi þjái,
að oss Guð gái,
sálirnar um sjái.
23. Ó, þú alvalda
eining þrefalda,
lát lýð þinn kalda
lof þitt margfalda;
gef oss heit halda
og heiður bier gjalda
um aldir alda !“
f Hvalfirði eru þessar eyjar:
TTvammsev. Þvrilsey og Geirs-
hólmi. Bestu skipalægi á firðinum
eru hjá Þyrli. innan við Geirs-
hólm (15—20 metra dýpi), á
Brvnjudalsvogi (5—10 metra
dýpi) og á Maríuhöfn undan
TTálsi í Kjós (10—16 metra dýpi).
Þessi skipalægi eru öll örugg, og
önnur eftir áttum, svo sem undan
Reynivöllum, Yaldastöðum, Með-
alfelli, Útskálahamri og á Saur-
bæjarvík á Kjalarnesi. Tnnsigling
f.jarðarins er óhrein að sunnan, en
hrein með norðurlandinu, en þar
sigla ekki aðrir en kunnugir
menn.
í Þjóðsögum Jóns Árnasonar er
sagt frá því af liverju Hvalfjörð-
ur. Hvalfell og Hvalvatn draga
nöfn sín, og skal það ekki rakið
hjer. En við skulum bregða okkT
ur inn til dalanna fyrir botni
Hvalfjarðar og hitta þar konu,
sem heitir Oddný Sigurðardóttir,
og er húsfreyja á Stóra-Botni í
Botnsdal. Hún segir okkur svo
frá dölunum:
Botnsdalur.
Botnsdaiir er hinn nyrðri af
dölunum tveim, er liggja fvrir
botni Hvalfjarðar. Á milli þess-
ara tveggja dala gengur Múla-
fjall fram í sjó og myndast vogar.
sinn hvoru megin f.jallsins. Og
inn fyrir þessa voga liggeu* Hval-
fjarðar akbrautin. f Botnsdal eru
nokkurar skógarleifar, þó smá-
vaxnar sje, en þarna var það,
sem Avangur hinn írski Ijet smíða
hafskipið á dögum landnáms-
mannanna. En hið merkasta í
dalnum verður að telja fossinn
Glvm. sem er mjög hár, líklega
með hæstu fossum á landinu, þó
aldrei hafi verið mældur, og er í
á samnefndri bæjunum í dalnum.
Við Glym orti Þorsteinn Gísla-
son vísurnar: f Botnsdal er fagnrt
einn blíðviðrisdag o. s. frv. Þá er
einnig skylt að glevma ekki Botns-
súlum, en þaðan er mjög víðsýnt.
í norðaustri er Hvalfell og norðan
við það er Hvalvatn, en þaðan
kemur Botnsá. — Fyrir
austan enda Hvalvatns er Skinn-
húfuhöfðj og Skinnhúfuhellir, þar
sem Skinnhúfa bjó á dögum Ár-