Lesbók Morgunblaðsins - 02.12.1934, Blaðsíða 1

49. tölublað.
Sunnudaginn 2. desember 1934.
IX. árgangnr.
I •»fold*rpr*nt»iniaj» h f.
Agnes og Friðrik.
Hvernig á því stóð að bein þeirra voru
grafin upp og flutt að Tjarnarkirkju.
Eftir Grjetar Fells.
17. júní síðastliðinn flutti je<<
í útvarpið erindi um síðustu aí
tökuna á Islandi. Sama dag voru
hjnar jarðnesku leifar þeirra
Agnesar MagnúsdóttUr og Frið-
riks Sigurðssonar jarðaðar í
kirkjugarðinum á Tjörn á Vatns-
nesi (í Húnavatnssýslu). Fram-
kvæmdi þá athöfn sóknarprestur-
inn þar, síra Sigurður- Jóhannes-
son. 21 sama mánaðar komu all-
margir menn saman á hinum
fornu brunarústum á Illugastöð
um, og var þar beðið fyrir sál-
um þeirra Agnesar og Friðriks af
síra Sigurði Jóhannessyni. Við það
tækifæri talaði og bóndinn á 111-
ugastöðum, Guðmundur Arason,
og kona hans,
Ymsar kviksögur hafa gengið
um það hjer í bænum, hvernig á
atburðum þessum standi. Saga
þessa máls er rjett sögð á þessa
leið:
Kona ein lijer í bæ, sem ekki
vill láta nafns síns getið, er all-
miklum miðilshæfileikum gædd.
Koma þeir hæfileikar frarn í ó-
sjálfráðri skrift. Hið óhamingju-
sama fólk, sem frá var sagt í er-
indi því, sem nefnt var hjer að
framan, — þau Friðrik, Nathan
og Agnes, — höfðu lengi látið þá
eindregnu ósk í Ijós, að reynt yrði
að milda málstað þeirra, sjer-
staklega Agnesar, og hafa áhrif á
almenningsálitið í þá átt, að vekja
samúð með þeim og skilning á öll-
um málavöxtum. Var þess sjer-
staklega óskað, að beðið væri
fyrir sálum þeirra á brunarústun-
um á Illugastöðum, og að guðs-
þjónusta færi fram í sama skyni í
Vatnstjarnarkirkju. En alt varð
þetta að fara fram fyrir sumar-
sólstöður þessa árs. Eru nú liðin
rúmlega tvö ár síðan að þessu
máli var fyrst hreyft að handan.
Ymiskonar smásannanir hrúguðust
upp, svo að lokum varð ekki und-
an því komist að leggja trúnað
á, að vitsmunaverur þær úr öðr-
um heimi, er hjer áttu hlut að
máli, væru þær, er þær sögðust
vera. í þetta sinn er ekki unt að
tilgreina allar þær sannanir, enda
ekki altaf hirt um að vottfesta
þær. En svo mikið er víst, að fast
var eftir leitað um framkvæmdir
og fekk málið að lokum á sig
svo mikinn alvöru- og veruleika-
blæ, að viðurlitamikið þótti að
sinna því elcki á þann hátt, sem
um var beðið.
Hin yfirlætislausa kona, sem í
þetta sinn var milliliður milli
lieimanna tveggja, komst ekki
hjá því, að reyna með einbrerjuru
hætti að koma þessum óskuni
hinna framliðnu á framfæri í þess-
um heimi. Guðmundur Sigurjóns-
son Hofdal, ötull maður og greina-
góður, bauð henni aðstoð sína-
Páll hæstarjettardómari Einars-
son var og fyrstur manna kvadd-
ur til ráða, samkvæmt eindreg-
inni ósk að handan. Leitað var til
biskups um leyfi til að grafa upp
bein þeirra Agnesar og Friðriks
og jarða þau í vígðri mold, og
skal það sagt biskupi til hróss, að
hann leyfði það með ljúfu geði.
Guðmundur Hofdal brá sjer nii
norður til að sjá um uppgröftinn á
beinunum, og kýs jeg' að láta hann
sjálfan segja frá för sinni. Með
hans leyfi birtist því hjer orð-
rjett útskrift úr dagbók hans, frá
13.—15. júní þ. á.
Honum segist svo frá:
„13. júní 1934.
Síðdegis í dag var sú ákvörðun
tekin, að jeg legði af stað snemma
í fyrramálið norður í Húnavatns-
sýslu. Tilgangur fararinnar er sá,
að leita að dys þeirra Agnesar
Magnúsdóttur og' Friðriks Sig-
urðssonar er tekin voru af lífi í
Vatnsdalshólum 12. janúar 1830,
vegna morðs á Nathani Ketilssyni,
og grafa upp líkamsleifar þeirra
til endurgreftrunar í vígða mold.
Tildrög þessa máls eru þau, að
því er jeg best veit, að Agnes og
Friðrik hafa sjálf, í gegnum ósjálf
ráða skrift, óskað, ásamt mörgu
fleira, eftir uppgreftri beina sinna
og jarðsynging þeirra í kirkju-