Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1936, Blaðsíða 1
21. tölublað. Sunnudaginn 24. maí 1936. XI. árgangur.
k.f.
Þormóður Torfason
sagnaritari.
3 hundruð ára afmæli.
Þormóður Torfason fæddist í
Engey 1636, föstudag i fardögum,
sem eftir gamla stíl var þá 27.
maí. Á miðvikudaginn kemur eru
því 300 ár liðin frá fæðingu hans.
Ætt Þormóðar og uppeldi.
Foreldrar hans voru Torfi sýslu-
maður Erlendsson og Þórdís Berg-
sveinsdóttir. Erlendur afi Þormóð-
iar var umboðsmaður Skriðu-
klausturs. Varð hann ósáttur við
Englendinga út af því að hann
hafði gert upptæka enska skútu.
Vegna þess máls varð hann að
sigla, en dó í utanferðinni í Ham-
borg. Fæddist Torfi að Skriðu-
klaustri eftir andlát hans 1598.
Torfi varð mesti merkismaður, þó
sumir segi að hann hafi ekki ver-
ið skrifandi og ekki kunnað lög,
svo að hann hafi þurft að liafa
mann sjer til aðstoðar á þingum.
En það getur varla verið rjett, eft-
ir því að dæma live hann var hátt
settur. Hann var meðal annars
lögrjettumaður, sýslumaður í Gull-
bringusýslu, síðan í hálfri Árnes-
wýslu og hálfri Vestmanneyjasýslu
og seinast í allri Árnessýslu. Árið
1642 fekk liann 10 konangsjarðir
í Borgarfirði í ljen og helt þeim
í 23 ár, en afsalaði þeim þá Sig-
urði syni sínum. Árið 1646 fekk
hann þrjár ltonungsjarðir í Árnes-
sýslu í ljen. Árið 1657 fluttist hann
hann að eignarjörð sinni Þorkels-
gerði í Selvogi og dvaldist þar til
æfiloka. Hann andaðist 1665, 67
ára að aldri og var grafinn fyrir
framan altarið í Strandarkirkju.
Þriggja nátta gamall var Þor-
móður skírður, sennilega af sókn-
arpresti þeirra Engeyinga, síra
Stefáni Hallkelssyni. Hálfum mán-
uði síðar var hann fluttur til Staf-
ness, því að þangað fluttist fað-
ir hans þá um vorið. Ólst Þor-
móður þar upp.
Tólf ára gamall var liann
sendur í Skálholtsskóla, ög stund-
aði þar nám í 7 ár. Var hann út-
skrifaður þaðan 1654 af Gísla
Einarssyni, síðar presti að Helga-
felli á Snæfellsnesi, með ágætum
vitnisburði, og hvert álit kennar-
ar hafa haft á gáfum hans má
marka á því, að Brynjólfur bisk-
up Sveinsson gaf honum sín bestu
meðmæli til prófessoranna við há-
skólann í Kaupmannahöfn.
Fyrsta utanför.
Þangað sigldi hann samsumars
með skipi, sem fór fyrst til Amster-
dam, og kom til Kaupmannahafn-
ar þremur vikum fyrir jól. Þá var
pestin þar nýafstaðin og margir
prófessorar enn veikir og háskól-
inn ekki tekinn til starfa til
Þormóður
Torfason