Lesbók Morgunblaðsins - 01.05.1938, Blaðsíða 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
133
Kvikmyndaleikararnir Grace Bradley og Bill Boyd hafa mikið
yndi af liestum og í frístundum sínum er þeirra mesta ánægja að
spretta vir spori á þessum arabisku gæðingum.
í orustunum; það hlaut að vera
mestur heiðurinn eftir spart-
verskum hugsunarhætti. Og ef
þeir svo gátu fengið eitthvert
stórskáldanna, Pindar t. d. til
að yrkja um sig, var frægðin
trygð um aldur og æfi. Ef sami
maðurinn vann sigur þrisvar
sinnum, mátti hann láta reisa
líkneski af sjer í sjálfri Olym-
píu.
★
Annars er það merkilegt að
. sjá hvernig Grikkir litu á lík-
amsíþróttir og íþróttamenn. —
Engin þjóð hefir, svo menn
viti, reynt að gera íþróttir eins
almennar og þeir, láta þær vera
grundvöll alls uppeldis, þátt í
daglegu lífi þjóðarinnar frá
æsku til elli. En Grikkir áttu
sjer spakmæli: „meden agan“,
„ekki of mikið af neinu“
(„hóf er best í hverjum hlut“)
og það spakmæli var einmitt
hvað oftast á þeirra vörum um
líkamlegar íþróttir. Ef einhver
lagði þær fyrir sig svo mjög,
að hann vanrækti andlegt at-
gervi þeirra vegna, átti hann
á hættu að verða lítilsvirtur af
bestu mönnum. Þeim var hálf-
illa við menn, sem gerðu sjer
íþróttir að atvinnu; þess konar
mönnum var oft brugðið um
heimsku og hroka. Það er ekki
laust við líka nú á dögum, að
hjá þeim þjóðum, Englending-
um og Ameríkumönnum, sem
nú leggja mest kapp á líkams-
íþróttir, sjeu til ýmsir, sem of-
bjóði dýrkunin á þess konar
fólki, og telji ofmiklar íþróttir
skaðvænar; „idiots in flann-
els“, „flón í flúnelsfötum“ kall-
ar enskt skáld háskólastúdenta
sem meti meira líkamsíþrótt-
irnar en bóknámið. Eftir grísk-
um hugsunarhætti átti að
keppa að því að ná samræmi í
öllu; allir hæfileikar líkama og
sálar áttu að þroskast og vinna
saman. Sjerhæfileikinn, ef til
var, mátti ekki verða svo yfir-
gnæfandi, að hann kæfði alla
hina. Hnefaleikamaðurinn t. a.
m. átti, ef vel var, að hafa vit
á skáldskap; allir urðu að
þekkja eitthvað til sönglistar,
en rithöfundarnir og skáldin
urðu líka að sýna, að þeir
hefðu ekki vanrækt líkama
sinn og íþróttirnar, — Sókrates,
Æschylos og Sófókles voru t.
d. allir hraustir hermenn og
tóku þátt í orustum, þrátt fyrir
heimspekisheilabrotin og skáld-
skapinn.
Eins og kunnugt er, hafa
Olympíuleikirnir verið endur-
nýjaðir, en með alt öðru sniði,
og því miður þykir bera á því,
bestir sjeu til að keppa 1 al-
að smáþjóðirnar nú eigi erfitt
með að keppa við stórþjóðirn-
ar, sem eiga miklu fleiri íþrótta
menn til að velja úr þá, sem
þjóðaleikjum, og líka meira fje
til að þjálfa keppendurna svo
vel, að þeir bestu af þeim
standa atvinnuíþróttamönnum
varla að baki. En með þessu
er í rauninni spilt einni af feg-
urstu hugsjónum leikanna.
En hvað um það — þessir
leikir eru aðeins eitt af mörgu,
sem nútíminn getur reynt að
læra að nota rjett hjá þessari
gömlu, undarlegu og merki-
legu gáfnaþjóð. — í mestu
menningarborginni þeirra, A-
þenuborg, var talið einkenni
þjóðarinnar: filokalein met’
evteleias,: elska og iðka hið
'fagra sjer að kostnaðarlitlu.
Grikkir voru yfirleitt fátækir,
en þeir voru öllum þjóðum
leiknari í að leiða fegurðina
inn í daglega lífið í smáu og
stóru. Og það eru þær hliðar
á grískri menningu, sem fá-
tækar gáfuþjóðir, eins og ís-
lendingar, nú á dögum ættu að
kynna sjer betur; af þeim má
mikið læra, sem okkur getur
komið að notum.