Lesbók Morgunblaðsins - 04.09.1955, Blaðsíða 1
31. tbl.
XXX. árg.
Sunnudagur 4. september 1955
30 ára minning
Eskimói prestvígður
í AUSTURGRÆNLANDI, í há-/ ~ ;
norður af Hornströndum, er
einn af mestu fjörðum heims,
Scoresbysund. Hann nær 300 kíló-
metra inn í landið, en sjálft fjarð-
armynnið er 28 km. breitt Sunnan
að því er Brewster-höfði og um
hann liggur 70. breiddarstigið.
Norðan við fjarðarmynnið er Tob-
in-höfði, sem allir kannast við, því
að þaðan koma veðurfregnir dag-
lega. Mesta dýpi í firðinum hefir
mælzt 600 metrar, og innst í hon-
um eru stórar eyar ísi þaktar.
Landslag umhverfis f jörðinn er eitt
hið stórkostlegasta á Grænlandi.
Þar rísa allt að því 2000 metra há
basaltfjöll snarbrött úr hafi, og er
innar dregur ganga skriðjöklar
fram á milli þeirra. Það voru hval-
veiðamenn, er fyrstir fundu fjörð
þenna, en William Scoresby yngri
rannsakaði hann 1822 og skírði
hann þá í höfuðið á föður sínum.
Einar Mikkelsen landkönnuður
rannsakaði og fjörðinn á ferðum
sínum í Austur-Grænlandi. Komst
hann að þeirri niðurstöðu, að þar
Séra Abelsen
mundi vera mjög lífvænlegt fyrir
veiðimenn, og stórum betra heldur
en í Angmagsahk, þar sem veiði
var orðin af mjög skornum
skammti.
Angmagsalik nýlendan var Dön-
á Isafirði
um mikið áhyggjuefni. Meðan
fólkið þar var heiðið, gætti það
þess sjálft að munnarnir yrði ekki
of margir um matinn. Höfðu þeir
þann sið, þegar hart var í ári, að
bera út börn og lóga gamalmenn-
um til að létta á. Fólksfjöldinn
mun því nokkurn veginn hafa stað-
ið í stað. En svo komu Danir og
kristnuðu þá, og eftir það máttu
þeir ekki beita sömu mannfækk-
unar ráðum. Talið var, að um 200
manns hefði verið í nýlendunni um
þær mundir. En upp úr því tók
fólkinu að fjölga og um 1920 voru
þar 500 manns. Mundi fólkinu þó
hafa fjölgað miklu örar, ef ekki
hefði orðið horfellir á hverju vori.
Fólkinu fjölgaði, veiðarnar gengu
úr sér og ekkert annað kom í stað-
inn, enginn nýr lífsbjargarvegur.
Þannig var ástandið um þær
mundir er Einar Mikkelsen var að
kanna Scoresbysund. Þá kom hon-
um til hugar að það mundi heilla-
ráð að flytja margt fólk frá Ang-
magsalik þangað norður. Með því
móti ætti veiðarnar í Angmagsalik