Lesbók Morgunblaðsins - 21.07.1968, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins - 21.07.1968, Blaðsíða 13
Cyril Rofe á stríðsárunum. inn hafa sinn eiginn hest. Hann hafði setið hest áður, en svarti gæðingurinn sem honum var fenginn var svo stór, að það varð að lyfta Rofe á bak. Hann var enn í sínum borgaralegu fötum og fylgdi fast á eftir flokkiridd araliða er þeir riðu gegnum skóg nokk- urn. „Þegar skógurinn tók að þynmast,“ segir hann, „fór rússneskur höfuðsmað- ur, klæddur svörtum loðfeldi og loð- húfu með rauðum kolli, á undan og liðs foringjar hans mynduðu röð að baki hans. Nokkurt hlé varð, en síðan dró höfuðsmaðurinn, mér til mikillar undr- unar sverð sitt úr sliðrum, beindi því á undan sér og þusti fram með alla liðsforingjana á eftir sér“. Rofe barst með straumnum þegar Kósakkarnir fylgdu allir á eftir beint inn í vél- byssuskothríð Þjóðverja. „Menm og hest ar féllu á báða bóga,“ segir hann. „Ef Cyril Rofe á ferðaskrifstofu sinni í London. Kó'sakki missti hestinn undan sér greip hann um ístaðið hjá næsta manni og hljóp áfram við hlið hans. Allir öskr- uðu og æptu og æsingin var gífurleg. Mig langaði til að veifa húfunni minni en hafði enga svo ég veifaði handleggn um í staðinn“. Áhlaupið tók enda hjá rússneskri skriðdrekafylkingu, sem var framvörð- ur hins rússneska aðalhers. Ég sá í leiftrí Ettir Finn Methling Ég sá í leiftri hvað listin er. Hróp sem sprengir brynjur sálar okkar. Elding. Sumar. Fljót myrkursins er fullt af augum Við erum á leiðinni, ófæddar milljónir, á meðan stjarnþokur dansa, og rósir anga. Eggert E. Laxdal þýddi úr dönsku. SMÁSAGAN Framihald af bls. 5 skoðanir. Hvernig það hermir eftir svör hvors aninars í samræðum við aðra. Hvternig það með áhugaleyisi og skyldu- læknitón ræðir heimsmálin. Eða segir frá líkamlegri líðan sinni með tilgerða- legum áherzlum. Hvernig það baktalar aðra með hræsnisfullri sérgæzku. Hvern ig það grobbast af krökkunum. Og hvernig það ríflst. Það kemur önugur tónn í rödd annars hvors og hitt slær undan. Svo er gremja í röddum þeirra beggja, Iþar til annað hvort gerir ill- girnislega athugasemd um smámuni í fari hins. Hitt svarar af heift, leiði og andú'ð, sem safnazt hafa í huga þeirra, brjótast fram og taka af þeim alia stjórn. Það er ekki rifizt um neitt sér- stakt, það er rifizt af eioskæiri illsku Það er ekki frelisi í rifrildinu, heldur hræðsla eins og hjá hundi og ketti. Þeg- ar búið er að hleypa nóg úr blöðrunni til að ástandið verði þolanlegt á ný, þagna þau og skammast sín. Þau leita sátta hvort hjá öðru, hvort fyrir sig til að því sjátfu líði betur. Sami hversdags leikinn tekur við og starfar sjálfvirkt, unz blaðran er komin aftur í spneng. Og önnur hjón, sem rífast ekki. Konan tekur elskhuga. Stundum til að hefna sín fyrir sakir, sem hún hefur safnað til höfuðs marums síns, en aldrei þorað að ræða við hann skorinort. Stundum til að bæta sér upp getuleysi hans. Stund- um sem einhverskonar sjálfsagt frí frá skyldustörfum. En maðurinn skýtur ijúpur upp á fjö'llium. Eða hanin fer á fyllaríistúra. Eða hann hefur gleymt öllum litbrigðum nema á frímerkjum. Og hjón, sem endast hveitibrauðsdagarnir fram á ©Miár. Þau eru ek'ki óhamingju- söm né hvorki óhamingjusöm né ham- ingjusöm, þau eru hamingjusöm. Það er kvika í öllum dögum þeirra. Ást þeirra er virk. Og þannig ætlar hún að hafa það. Hún þegir. Það er þögn. Hann situr í stólnum sín- um, húsbóndastólnum. Hann hefur Verið að lesa blað og lagt það frá sér. Hún saumar. Barnið sefur. Hann hugsar. Ekki um neitt. Hann verður var við stofuna á annan hátt. Afstrakt myndir á veggiunum. Konan lítur upp. Spyrj- andi. Á hún að laga kaffi? Kaffiilmur kemur fram í hugann. Og fer. Nei, hann langar ekki í kaffi. Konan lítur niður með sama svip. Hugur hans er tómur. Samt er hann að hugsa. Maður og kona koma fram í hugann. Fleira fólk. Hávaði, músík, myndir, atburðarása- brot. Kunningjar. Sjálfsagðir hlutir. Frá því í dag. Og frá því þau fóru síðast út að skemmta sér. Brot, byrjun á undan endi leða um leið. Hverfur. Gullinbrún móða. Og hverfur. Svaii glass í tómum lófunum. Hverfur. Og orð, sem ein- hver sagði, ef til vill hainn: Yið erum kvartett. Hvert fyrir sig leikur á sitt bljóðfæri. Brot úr hljóðfæri. Sína lag- h'nu. Brot úr laglínu. Brot úr laglínu- broti. Upp aftur og aftur. Ekki skemmti- legri laglínu. Ekki leiðinlegri laglínu. Hvert út af fyrir sig. Það ler fremur hávaði. Á eitthvað, sem ekki er hljóð- færi. Það hefur ekki verið ákveðið. Það skiptir ekki máli. Við komum saman og brot verða að einu hljóðfæri. Við leik- um lag. Það er ekki skemmtilegt. Það var aldrei sagt. Hann hugsar það. Það er sjálfsagt. Það er þetta. Þessar hugsan ir, sem ekki eru hugsanir heldur bilið á milli hugsana. Eins og núna. Snertur af dapurleik. Án ástæðu. að hlýtur að vera þannig í sjáifu sér. Konan segir: ,,Er nokkuð í sjónvarpinu?" Hann sag- ir: „Nei.“ Hann finrnur hana fyrir sér í rökkrinu. Hjúpur kunnugleika umvefur hann. Og hverfur. „Nei, það er ekkert í sjónvarpinu." Það heyrist tif frá iklukku og ti'kk frá hitastilli. Hann sér hana fyrir sér að morgni, hainin sér fyrir sér flík, sem hefur látið lit. Það er ekk- ert. Það er snertur af ógeði. Það er ekkert. Það er snertur af dapurleik. Hún saumar. Hann finnur nálægð henn- ar í stofunni. Bamið sefur. Hann sér hana í keng við bleyjuþvott. Það er blendin lykt af þvottaefni og bleyjum. Pilsið hefur kippzt upp að aftan, það sér í holdið milli sokksins og pilsfalds- ins. Þau eru í ástarleik við dauft ljós, hann sér að fingur hennar eru bláhvítir með rá'bum. Hamn þvær ekki upp fyrir hana. Það kemur fyrir. Það er hennar verk. Honum liður eins og þau ætla út og hún er of sein, sem er oftast. Hanin segir: „Ég ætla út.“ Hún slagir: „Núna?“ Hann segir: „Já, mig langar til að fá mér kvöldgömgu.11 Henni finnst kringum stæðumar pínlegar og finnst hún van- rækt. Hann sér, að hún er að hugsa. Það má sjá, hvað hún hugsar. Hugeanirnar líða yfir andlit hennar: tortryggni, svo spurn, svo löngun til að fara með, fyrst skyldurækniblandin, svo léttari, svo: „Ég verð að vera heima, ef barnið skyldi vakna.“ Hann segir: ,Já, ég verð ekki lengi, ég ætla bara að fá mér frískt loft.“ Hann fer í frakkann, hugsar iekki: með auga á hverju skrefi, en það leit- ar klemmt, það leitar klemmt, það leitar klemmt. Hugsanirnar, sem hann var að hugsa, eru bomnar hlið við hlið. Stofan, sem hann var í, er á milli þeirra og í þsim úr fókus. Þær fara lika úr fókus, verða að litatrefjum, þær verða að engu. Það er ekkert um stund. Og nú er blámi kvöldsins kominn í staðinm. Hann geng- ur hratt frá blokkinni fram hjá öðrum blokkum við götuna, gatan er breið og malbikuð, malbikunarvólin við enda hennar, og hanin gengur áfram eftir þeim götum, sem við taka án þess að sjá umhverfið nema veit af, því eins og hann væri að fara í vinnuna, en hann er ekki að fara i viinnuna, hann er ekki með töskuna, hann finnur mun. Hann er ’ekki að fara neitt sérstakt. Hann er bara að ganga í góða veðrinu. Hann ypptir öxlum og sveiflar höndunum. Um hverfið er hnöttótt. Meðan hann geng- ur og hugsar um eitthvað ákveðið er það bein lína, en þegar hann gengur og hugsar ekki um neitt ákveðið en hugur hans starfar samt, er umhverfið hnöttótt. Með ferningum. Og punktum. Bílar fara hjá. Hann tekur eftir þeim, þótt þeir séu ekki neitt til að taka eftir. Og fólkinu í þeim. Einnig fóiki, sem fer um. Hann veit ekki af því, hann veit af því, hann tekur eftir því, það hefur karakter. Það kemur einhver á móti honum. Það er maður á líku reki og hann. Það eru nokkur skref á milli þeirra. Hann horfir á manninn. Hann sér, manninum er Ijóst, að hann verður staðinn að þvi að vera til. Hann sér, að hann hefur ks.rfi til að mæta slíkum kringumstæðum. Og hann finnur, að eins er með sjálfan hann. Óregluileg svipbrigði og hreyfingar eru óhjákvæmi leg, þar eð gera verður hvort tveggja, halda kerfinu starfandi og vera viðbú- in að bregðast við háttarlagi hins. Það ■varir meðan þeir mætast. „Skelfiskar.“ Það eru línur og ferningar. Ferningar á ferning: marglitir flekkir á einni blokk inni. „Hússtjórnarfundur á morgun, gjöld, gjöld, skitt með það.“ Það er stór stofugluggi, éngar gardínur, viður í innri vegg, fólk milli hans og glugg- ans. „Fiskakarið, sem notað er miili þátta í sjónvarpinu.“ Brot úr lagi. „Það gerir mann órólegan, en það er gott að viera staðinn að því að vera til.“ Hainn langar til einhvers. Það leitar klemmt. Hann er í hverfi einbýlishúsa. Það eru nýtízku hús í moldarflögum og rusl frá mótun þeirra, lág og flöt me'ð gluggum, sem drukkinn maður væri líklegur til að ganga út í gegnum. Honum lízt mjög vel á' eitt þeirra. Það >er stílhreint með lág- um mæni, raðir af eins gluggum, kannski norskur fjallakofastíll. Snot- urt hverfi. Dýrt hverfi. Neðar í göt- unni nemur hann staðar hjá tvö þús- und kúbika Róver. Hann Utur á húsið og bílin.n. Hugur hans tæmist og fyllist í senn. Stemmning seytlar um hann. Það endurómar frá punktum á lífsferli hans. Róverinn er rauður. Hann kíkir inn í hann. Leðursæti, viður í mælaborði, gólf skipting: þetta er sko bíll! Það er ein- hver niálægt honum. Það er enginn, hann er vanur að hrífast með öðrum. „Þetta er sko bíll,“ hugsar hann. Hann virðir hamn fyrir sér álengdar. „En lit- urinn er ekki góður. Ég mundi hafa hann dökkbrúnan." Hann lítur aftur á húsið, honum finnst, hann heldur áfram göngunni, honum finnst. Hann er endur- nærður. Það, það kemur, það kemur fram, það kemur fram í, það kemur fram í huga, það kemur fram í huga hans. Það leitar klemmt allstaðar frá fram í huga hans. Eitthvað er hér. Það er ferskt. Myndir í innbyrðis samræmi: hús, bíll, konan, barnið. Og tilfinning um getu, og um „hve hressandi er að langa til einhvers, þótt ekki hafi verið ákveðið til hvi3.rs.“ Samflæði hefur orðið milli tilfinninga- vaka í huga hans. Það sem hann fyrr hafði langað til, því var hann búinn að missa áhuga á, en langanirnar geymd- ust áfram í minni hans eins og loftboll- ar undir fljótsstreng, hann sjálfur lifði í heimi fj arskyldum þeim, sem þær höfðu dafnað í. Nú hafa þær fengið sam nefnara — róverinn og húsið — sam- flætt og þannig eflt hverja aðra og brotizt í gegn. Hvatinn er ný hugsýn. Það er ákveðið. Hann er á götu við sjóinn. Gangstétt- in glymur undir fótum hans. Róverinn er setzt, og hann veit af því. Kvö dset- Framhald á bls. 15 21. júlí 1968 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.