Lesbók Morgunblaðsins - 17.01.1971, Blaðsíða 7

Fólkið fylírist með þegrar Sólness klýfur turninn í lok leiksins.
Hikla: I.oksins! T.oksins! Fannig Iief ég séð Iiann fyrir mér í öll
þessi ár.
Göran Back
fyrir það hversu blóðiheitt eðli
hennar birtist á óspilltan hátt.
Af hennar vörum kemur ekki
falskt orð, hvort sem talað er í
gamni eða alvöru. Hún lætur
sig litlu skipta klæðabúnað
sinn og öll þess háttar kven-
legheit; yfir henni er slik
reisn sem gengi hún nakin und
ir stjömu sem með ijóma sínum
blindaði augu hinna van-
heiiögu.
Þannig kemur hún, sjálf æsk
an, til Halvards Sólness, sem
fyrir tíu árum kyssti þessa
ungu stúiku eftir veizlufagnað.
Kyssti hann hana virkilega og
svo hraustlega sem hún segir?
Það veit kannski hvorugt með
vissu lengur. En það skiptir
engu máli nú, þegar þau hitt-
ast aftur og hún kemur til þess
að heimta það kóngsriki sem i
þvi verði fólgið, að þau séu al-
gerlega óháð öðrum manneskj-
um, fái þau bara að vera hvort
hjá öðru.
Ef hann geti haft eitthvert
gagn af sér, segir Hilda, þá sé
kóngsríkið fengið — nsestum.
Að fullu og öllu mundi hún
eignast það, ef hann þyrði að
varpa frá sér öllu öðru henn-
ar vegna, standa aftur frjáls
og djarfmannlega hátt uppi,
gera hið ómöigulega einu sinni
enn.
Gagn getur Sólness strax
haft af Hildu, þvi hann er
einn og hjálparvana í ótta sín-
um gagnvart seskunni. Hann
ætlar að verjast ellinni og þess
ari nauðungaruppgjöf bak við
æskuljóma hennar. Hún á að
vera hans skjöldur, endurnýj-
un, nýi fáni — æska gegn
æsku, segir hann. Svo langt er
komið í fyrsta þætti — þætti,
sem hvorki er blettur á né
hrukka, en er knúinn áfram af
óstöðvandi sköpunarmætti, —
og í hann fer um það bil helm-
ingur leikritsins.
Leikurinn hefst að kveldi og
lýkur að kveldi næsta dags. —
Ibsen þrengir efninu miskunn-
arlaust saman innan þessara
hefðbundnu 24 stunda. Hilda
gengur fram með því valdi og
öryggi sem aðeins fylgju karl-
manns er gefið. Hún léttir af
Sólness því margháttaða fargi
sem hvilt hefur á honum eins
Framhai'd á blis. 15.
Sólness: Einhvern tinia hljóta umskiptin að
koma.
Hordal: Vitleysa! Hvaðan :ettu þau umskipti
að koma?
Sólness: I»au koma frá æskuinii.
LAUS
Skattgreiðendur hafa gefið
mér roða á vanga og sólskin á
brá, bústin maga og fábrotin
klaeði. I vaktstofunni standa
pappakassar með fuglamynd-
um, útskorniim í tré, gagnslaus-
um bréfaskólaprófnm, einu
röggvateppi og öðru álíka
menningardóti. Fangavörður-
inn kemur með tveggja ára
vinnulaun mín, tvö þúsund
krónur. Peningar eru ekki allt.
F.g ætti að vera ánægður. í dag
er einmitt dagurinn, sem ég hef
séð í hillingum siðustu t\ö ár.
Er þessu nú lokið? Hegðunar-
reglur, dulbúnar hótanir og
kæruleysislegar kveðjur.
ftg fyllti lungun súrefni
„frelsisins", safna vænum
munnvatnshráka, sem ég prýði
fangelsiströppurnar með; gjöf,
sem kostar ekkert. Nú er ég
bamingjusamur! Svo sannar-
lega hlýt ég nú að vera ham-
ingjusamur! Ég er í nýjum föt-
um, á tvo pappakassa fulla af
dýrgripum og er með launaum-
slag í vasanum.
En nú er um að gera að ná
sér í þetta húsnæði, sem fang-
elsisstjórninni tókst elrki að út
vega í tvö ár. I»að getur naum-
ast valdið mér stórkostlegum
vanda. Eftir þ\4, sem
Forsteinn segir, bef ég nú lilot-
ið þjóðfélagslega endurhæf-
ingu, sem eklti á sinn líka í
víðri veröld. Koða á vanga og
bústna vömb.
I»vi horfir fólk svona á mig?
Fótaferðatími þjóðfélagslegu
endurliæfingarinnar segir til
sín, svo að ég stend á öndinni
og livíli mig á brú nokkurri.
Auga mitt deplar ósköp fegið
við sýn fagurskanaðra stúlku-
fótleggja. Blundandi tilfinn-
ing bærir á sér. Eyrnasnepl-
arnir loghitna, og mér finnst ég
verða eins og ljótur karl og
skammast mín fyrir náttúrleg-
ar Iiugsanir. Itíll kemur aðvíf-
andi á liægri akrein, slær
Úr bókinni „13 INTERNER:
VAR FANGVARD“ Peter
Curman ritstýrði.
Útg. Aldus-Bonniers, 1968
„ferðatöiskuna" úr liendi mér
og brýtur einn tréfuglinn. l$íl-
stjórinn hendir mér á, að enn-
þá sé liægri akstur við lýði.
Hver fjandinn! Ég muldra af-
sökunarorð og við skiljumst
góðir \inir. Með aukið sjálfs-
traust geng ég áleiðis að spor-
vagnastæðinu. Hömlulaust
óhóf sólarljóssins fær mig til
þess að liugsa til fátæklegrar
buddunnar. Á bekk sitnr göm-
ul, gráhærð kona og gefm- dúf
um. Brumlfnappar trjánna
hljóta einnig freisi sitt i dag.
Einn og einn hóffífill hefur
brotið sér braut í gegnum ryð-
rauða laufbreiðuna frá í fyrra
og mynda fagra umgjörð um
fuglafrúna. I»etta verður til
þess, að ég gleymi hinum rvra
efnahag mínum og papnaköss-
unum. Ég legg frá mér Iws-
hluti mína — dreg anda/in
(ljúpt og finn vellíðan streyma
nm mig.
I»að er enginn ekill í S"or-
vagninimi, en einliver vélrænn
skapnaður hangir bar á st'hig.
AHir hinir farjjegamir stinga
einhverju í rifu. I»að kemur
smeihir og beir ganga hiklaust
áfrani inn í vagnmn. Vf'rl»»t-
isfullir. Grafalvarlegir á svin.
Ég er eins og asni, leita í vös-
um mínnm að e:W>verjo, sem ég
Iief ekki liugniynd um, livað er.
Villi vélsmiður og Sigga S""a-
mær glápa á mig. Ég hef kaf-
að i hvern einasta vasa og er
orðinn kafrjóðnr, þegar v»gn-
inn ioksins stanzar. T»á er ég
orðinn s\ro óstyrkur. að ég tek
ekki eftir þ\4, að ég fer út um
rangar dyr. I»eir, sem er»« að
koma inn í vagninn, tauta eitt-
hvað og horfa á mig eins og
ég væri afturganga. Og mér
finnst ég vera það í raun og
veru. Eeigubíll rennur fram-
lijá. ITann er laus og ég tek
bann.
Á leiðimii til Fangahjálnar-
innar eru grávön augu mín
mötuð á röð lit.geislandi mynda.
Ég fæ vatn í munninn af að
sjá stuttpilsaðar stelpurnar.
ITávaðinn og umferðarþunginn
fær adrenalínið til að spýtast
örar og pumpa upp Ifífærakerf
ið. Öryggisleysið hlær háðs-
lega, það situr á öxl mér og
spýtir upp í opið geðið á mér.
Horfir bílstjórinn ekki undar-
lega á mig? Æ, slappaðu nú af,
driillusokkurinn þinn! Sundur
tættar liugrsanir fljúga. Bara
að maður hefði haft rólegan
stað; íhúð eða eitt herbergi.
Nú, eða bara kjallaraholu, þar
sem maður hefði getað jafnað
sig dálitið.
Fólkið í Fangahjálpinni er
á þönum. Er það af þ\4 að ég
er laus, sem allir eru orðnir
\4tlausir? — Er stríð skollið á,
eða eru manneskjurnar bara
svona skrýtnar? — I»essi
fjandans stimnill. '’iitin, nappa
kassarnu- og augnagoturnar.
Kerling situr í bás og liefiir
á sér a<vörusvir> Hún leilcur
að nanr>írsblöðum. Pannírsblöð
um, sem hvert um sig svarar
til einliverrar mannveru. \>essa
mannteirmvi þe,",ri ég vel Ég
rogast með na«>-'akassana til
iiennar. ..Góðan daginn! Ég vil
gjarnan fá að tabi við Anders-
son eftirlltsmann.“ „«Tá, ein-
mitt. Má ég nn:uV- yHnr r»»eð að
ganga inn um f'rstu dvr til
hægri?“ „,Ta, þ«»?i veit ég nú
ekki!“ svara ég. Snilal'orgin
hrvnur. Nú trnf’a ég ker'ing-
una í draumheimi hennar. Hún
les úr hnakkas»4n mínnm
..bverinóðskufullan dóna.“
Ónotaleg t«lfinnin«r.
„Góðan dag. Ég heiti Göran
Biiek, og i>ér hafið verið val-
inn til að halda : liöndina á
mér. Ég verð að viðurkenna,
að ég þarfnast stioðnings í jiess
um flónska heim’ “ segi ég og
la't fallast á Iirörlegan stól.
,,.Tá, einmitt. Svo jietta er jjá
FramhaM á hls. 13.
17. jam.úair 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7