Lesbók Morgunblaðsins - 30.12.1973, Blaðsíða 10

< ' ''s'.

Á myndinni til vinstri sést kirkjan eins og hún var, há og reisuleg
vegna þess að hún stéð á samkomusalnum. En nú, þegar hún hefur
verið brotin niður að mestu leyti, er því líkast að hún hafi orðið fyrir
sprengjuárás.
EIIVS 06
MIMISMERKI
II STRÍÐ
Þeir, sem farið hafa um
Hornafjörð með augun opin
fyrir allri þeirri dýrð, sem þar
er að sjá, hafa áreiðanlega
tekið eftir steinkirkju á
bökkum Laxár. Hún var
fremur háreist miðað við
stærð og kom það til af því,
að hún var í rauninni tveggja
hæða hús. Á neðri hæðinni,
sem að vísu var að verulegu
leyti i jörðu, var samkomu-
hús og hefur sú tilhögun
verið næsta fátíð, ef ekki
einsdæmi.
Þeir, sem leið eiga um
hringveginn á sumri kom-
anda munu þó verða af því að
sjá þessa snotru steinkirkju.
Hún hefur verið brotin niður,
enda búið að reisa nýtízku-
lega kirkju heima á prestsetr-
inu í Bjarnanesi. Gamla kirkj-
an hefur þó ekki verið brotin
niður að öllu leyti; eftir gafl
og hluti af veggjum. Þessi
afgangur er því likastur, að
kirkjan hefði orðið fyrir
sprengju.
Þetta minnir á frægar rústir
kirkju einnar i Vestur-Berlín,
sem hrundi að miklu leyti i
lokauppgjöri siðari heims-
styrjaldarinnar. í stað þess að
brjóta leifar kirkjunnar niður,
voru þær látnar standa sem
minnismerki um stríðið og
eyðileggingu þess. Leifarnar
af Bjarnaneskirkju á bökkum
Laxár í Hornafirði minna ein-
mitt á þessa þýzku kirkju.
Einn af vistmönnum á
Hrafnistu, Gísli Sigjónsson
frá Fornustekkum, er þessari
niðurbrotnu kirkju vel kunn-
ur. Hann segir svo frá:
Bjarnanes er prestssetur i
Hornafirði. Þarstóð, þegarég
fyrst man eftir, gömul kirkja,
sem sagt var að byggt hefði
kirkjusmiður, Páll að nafni.
Þegar þessi kirkja var hrörn-
uð svo, að hún þótti ekki
lengur hæfa sinu hlutverki,
var reist önnur í hennar stað.
Sú kirkja var stað sett úti við
Laxá. Sá, sem stóð fyrir þeirri
byggingu eða var þar yfir-
smiður, hét Jens Eyjólfsson
og var úr Reykjavík. IVIeð
honum var múrarameistari,
sem Kornelíus hét, Sig-
mundsson. Þessir menn báðir
höfðu aðsetur og aðhlynn-
ingu heima á Fornustekkum
meðan á kirkjusmíðinni stóð.
Kirkjan var byggð með
nokkuð sérstæðum hætti, því
á neðsta gólfi hennar var
samkomusalur, sem notaður
var til skemmtanahalds og
annarrar þeirrar almennings-
þjónustu og félagsstarfsemi,
sem talsvert veraldarvafstur
fylgdi. Samkomuhús var þá
ekkert til í sveitinni, sem
nothæft taldist, og þótti þetta
hin ákjósanlegasta lausn þess
máls. Presturinn, séra Bene-
dikt Eyjólfsson, mun hafa
verið fullkomlega samþykk-
ur þessari ákvörðun. Kirkjan
var fallegt hús, háreist og vel
formað. Segja má, að sam-
komusalurinn hafi verið eins
og nokkurs konar hæð, sem
kirkjuhúsið stóð á, og turna
þess þar af leiðandi borið
hærra móti loftsins lindum.
Söngloft var í kirkjunni og
jafnan haldið uppi góðum
kirkjusöng.
Aldrei vissi ég til, að neinn
árekstur yrði milli þeirrar
starfsemi, sem fram fór á efri
hæðum kirkjunnar og hinnar,
sem markaður var bás á
neðsta gólfi. Hin glaða ver-
aldarhyggja, sem þar átti at-
hvarf sitt, truflaði á engan
hátt andaktina hið efra. Og
ekki heyrði ég um það talað,
að Hornfirðingar teldu þessa
skipan mála gefa tilefni til
vandlætingar. Kirkjulífið var
gott og kirkjunni vel við
haldið og að henni hlynnt.
Ungmennafélagið Máni hélt
uppi mikilli félagsstarfsemi,
meðal annars gaf það út
sveitablað, sem nefnt var
Vísir.