Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1980, Blaðsíða 17

„Ja, ef þú ert hrædd viö bíla, skaltu
aldrei fara út fyrir hússins dyr."
Cikku horföi á vínflöskuna.
„Þotur eru hættuminni, örugglega.
En þessar meö skrúfunum geta brotnaö
sundur hvenær sem er og þá liggur
maður í því."
Cikku lét fara enn betur um sig í
stólnum, kveikti í annarri pípu og leit
enn einu sinni á flöskuna. Gamla konan
lyfti ekki litla fingri.
„Þegar ég kom til baka frá Krýn-
ingarafmælinu, leit ég út um gluggann
og þaö var þá kviknaö í.“
„Jesús minn almáttugur," sagöi
gamla konan og jafnvei Karlu var nóg
boöiö.
„Þaö er satt, það var kviknað í
þarna úti. Nú, ég æpti auðvitað upp yfir
mig. Flugmaðurinn kom hlaupandi. . . en
ég haföi ekkert upp úr þessu — hann
bara bölvaöi mér: „Hvaö ertu eigin-
lega aö gera? Aö stofna svona til
ofsahræöslu." Og þarna úti var þessi
fallega flugvél hálf í björtu báli og hann
ætlaöist til aö ég væri hinn rólegasti.
Uss! „Þú mátt ekki æsa þig,“ sagði
hann. — „Svona ganga nú hlutirnir fyrir
sig í þessum flugvélum."
Karlu fannst þetta mjög ósennilegt.
Hann bjóst viö, aö þegar flugmaðurinn
sá logana, heföi hann slökkt þá meö því
aö auka hraöann eöa þá nauðlenda. En
þess í staö þaggaöi hann niður í
Cikku. Þetta var skrýtiö.
„Svo er eitt, sem ég skil ekki," hélt
Cikku áfram og sneri sér aö Karlu.
„Hversvegna láta þeir farþegana ekki fá
fallhlífar ?“
Auövitaö var þaö einkennilegt.
Cikku slökkti í pípunni, stóö á fætur
og fékk sér sjálfur dálítiö vín úr
flöskunni.
„En hvað vínið þitt er gott, Kelina."
„Ef þú gáir ekki aö þér, verðurðu
fullur."
„Þaö er eitthvað dásamiegt viö
þetta vín þitt.. .“ Cikku hristi höfuöið
og drakk vínið rólega, gældi viö hvern
sopa. „Uss,“ sagöi hann, „en þessar
þotur eru líka hræöilegar. Ef þær
laskast, þá hrapa þær eins og steinn.
Alveg á augabragði. Og svo sópa þeir
saman beinunum manns á eftir. Það er
ekki eftir nema svo sem helmingur af
manni, fötin meðtalin."
Cikku gretti sig og horfði enn
ákafar á flöskuna. Gamla konan tók
hana-og stakk inn í skáp ... Cikku sat
enn um stund, en stóö síðan á fætur og
slagaöi ofurlítið.
„En í rauninni er engin ástæöa til aö
vera hræddur,“ sagöi hann hátt. „Sitja
bara sem allralengst frá flugstjórnarklef-
anum, aftur í skotti. Og fljúga. Jæja, ég
verö aö fara . ..“
Hann gekk þunglamalega til dyra
og setti á sig húfuna. „Ég biö aö heilsa
Ganna,“ sagöi hann. „Ó, vínið þitt, Kelina
Fenech. Þaö er alveg ..." Hann sleikti á
sér varirnar.
Gömlu konunni mislíkaöi, aö Cikku
skyldi veröa drukkinn svona fljótt. Þau
höföu ekki talaö almennilega saman.
Cikku fór út. Gamla konan horföi
hugsandi og áhyggjufull á dökkan
gluggann. Karlu las yfir þaö, sem hann
haföi skrifaö hjá sér.
„Þetta er óttalegt, Karl,“ sagði
gamla konan.
„Nú, fólk flýgur nú samt sem áður.“
„Kannski væri betra fyrir okkur aö
fara meö skipi.“
„Þá myndi allt fríiö mitt fara í
feröalagið."
„Jesús minn góöur." Gamla konan
andvarpaöi. „Viö skulum skrifa Ganna
og sleppa símskeytinu."
Kariu reif annaö blaö úr stílabókinni
sinni. „Viö eigum þá ekki aö fljúga?“
„Hvernig getum viö flogiö? Þaö er
svo skelfilegt. Jesús minn almáttugur.
Þaö má nú segja. Og þeim tekst aöeins
aö skrapa saman helmingnum af manni
— fötin meötalin."
Karlu hugleiddi þetta.
„Skrifaðu þetta: Kæri sonur minn.
Ég hef fengið ráö hjá fólki, sem veit,
hvað þaö er aö tala um.“ Karlu beygði sig
yfir blaðiö, „og þaö hefur sagt okkur,
hvernig þetta er í þessum flugvélum.
Og við Karlu höfum ákveöiö þetta: Viö
komum til þín sjóleiöis í sumar. Viö
getum ekki fariö sjóleiöina núna, því aö
Karlu hefur svo stutt frí.. ."
Karlu hikaöi andartak, en hélt svo
áfram aö skrifa: „Ganni frændi. Nú er
þaö ég, Karlu, sem skrifa frá sjálfum mér.
Cikku Borg, skólaumsjónarmaðurinn,
hefur gert ömmu hrædda. Til dæmis
sagöi hann okkur þetta: Hann leit út um
glugga í flugvél og sá einn hreyfilinn í
Ijósum logum. Ef þetta heföi verið
raunin, heföi flugmaöurinn slökkt eld-
inn meö því aö auka hraðann eins og
venjulega er gert. Ég hugsa aö hann hafi
bara séö logana í púströrinu og oröiö
skíthræddur. Viltu nú skrifa ömmu og
segja henni, aö þetta se alls ekki
hættulegt. Skrifaöu samt ekkert um, aö
ég hafi skrifað þér. Þú veist, aö ef viö
komum ekki núna, komum viö heldur
ekki í sumar. Því þá verðum viö aö iíta
eftir ökrunum, grísunum og kjúklingun-
um. Henni dytti ekki í hug aö fara frá
því. Viö erum nú einu sinni sveitafólk.
Og mig dauölangar aö sjá Kanada. Viö
erum aö læra um þaö í landafræði í
skólanum, en þaö er nú alls ekki þaö
sama, þú skilur. Og svo er annað.
Cikku sagöi, aö þeir létu farþegana ekki
hafa fallhlífar. Þaö er náttúrlega della. En
amma trúir þessu. Ganni frændi, viltu
skrifa henni og koma fyrir hana vitinu.
Hún er alltaf svo hreykin af þér. Ef þú
skrifar henni og kemur henni í skilning
um máliö, kemur hún strax. Ástarkveöj-
ur frá Karlu."
Samtímis las Nanna Kelina fyrir:
„Við komum undir haust. Viö gætum
geymt nokkra lauka og búið til ferskju-
sultu. í Kanada veröið þiö aö kaupa allt
í búöunum. Og þeir matbúa ekki á
sama hátt og ég. Svo þarna hefurðu
það, sonur. Kveöjur til konu þinnar og
kysstu börnin frá mér. Ástarkveðjur frá
mér og Karlu. Vertu sæll aö sinni. —
Ertu búinn aö skrifa þetta, Karlu?“
„Já.“
Gamla konan tók blaöiö og stakk
því í umslag og hermdi sjálf eftir
utanáskriftina af gömlu, rifnu umslagi:
Ganni Borg, Apt. 71
2366, Islington Ave.
Rexdale, M9W, 3x3
Ont. Canada.
Frá móöur hans á Möltu.
Hún skrifaöi alltaf utan á sjálf, þá
var hún öruggari um, aö þaö kæmist til
skila.
„Svona nú, faröu nú ekkert að
nöldra, Karl. Viö förum sjóleiöis í
sumar.“
„Ég er ekkert aö nöldra. Samt sem
áöur ætturöu smám saman aö fara aö
útbúa þig. Kannski dytti þór í hug aö fara
meö flugvél eftir allt saman."
Amma hans leit á hann, en sagði
ekkert.
Um nóttina heyröi Karlu hana snúa
sér og bylta og tala viö sjálfa sig í
hvíslingum. Karlu gat heldur ekki sofið.
Hann var að hugsa. Skyndilega haföi
lífiö upp á svo mikið aö bjóöa í
framtíðinni. Nokkuö, sem hann haföi
aldrei dreymt um.
„Karlu, ertu enn vakandi?" kailaöi
amma hans.
„Já.“
Þau þögðu bæöi.
„En amma, þú ert ágæt. Stundum
ertu svo hugrökk, en nú ertu hrædd við
smámuni,“ sagöi Karlu óánægöur. „Við
hvaö ertu svona hrædd?“
„Faröu aö sofa,“ skipaöi gamla
konan. „Sá er hugrakkur. Þú veröur
fyrstur til aö gera í buxurnar."
„Viltu veöja um, að ég veröi hrædd-
ur?“
„Nú ferö þú aö sofa. Annars
veröuröu aftur of seinn í skólann á
morgun."
Karlu þagöi.
Anna María Þórisdóttir þýddi.
MIG
VANTAR
FALLBYSSU
sem ég tel víst aö hafi lengst af veriö á
islandi. Eg fékk hana hjá manni, sem
átti heima hér á Húsavík og hún er mér
mjög hjartfólgin, — enda sú elzta í
safninu. Önnur uppáhaldsbyssa og
sérstakt afbrigöi er rúmlega 100 ára
gamall Remingtonriffill — og búiö aö
bana meö honum mörgum selnum í
Lóni í Kelduhverfi.
En þegar ég hugsa um eftirlætis-
byssurnar í safninu, þá má ég ekki
gleyma haglabyssunni, þeirri fyrstu
sem ég eignaðist. Ég vona aö minnsta
kosti aö til þess komi ekki, að ég þurfi
að láta hana frá mér.“
„Hefurðu yfirleitt heimildir um
þessi vopn, eigendur þeirra og
hvar þau voru notuð?“
„Ég reyni aö afla mér slíkra heimilda
og veit eitthvaö um allar byssurnar í
safninu og skrái þaö allt í sérstaka bók.
Ekki veit ég til þess aö manni hafi veriö
banaö með neinni þeirra; þó kynni svo
aö vera, því hér eru þrjár byssur, sem
notaðar hafa veriö í hernaði og sú
■fjóröa er riffill meö sérstakan búnaö
fyrir byssusting og áreiöanlega fram-
leidd meö hernaö fyrir augum. Hinar
eru aftur á móti skammbyssur; óvirkar
geröar aö fyrirskipun sýslumanns og
því aöeins safngripir. Ein þeirra er
Mauser-skammbyssa, þýzk og bæöi
meö erni og hakakrossmerki. Hún
heitir P38 og var framleidd handa
offiserum. Þessari byssu haföi ég uppá
hér á Húsavík, en hún var aö ég held
komin frá Þórshöfn, eöa Heiöarfjalli,
þar sem Bretar voru meö bækistöð. Af
einhverjum ástæöum hefur byssan
verið í þeirra fórum og ekki útilokað,
aö hún gæti verið úr þýzkri flugvél, sem
hrapaöi austur í Leirhöfn á Sléttu.
Trúlega hefur einhver stolið byssunni
þaöan."
Framhald af bls. 11
Sem sagt; allt á sömu bókina
lært.
Árni Logi heldur áfram:
„Ég fór fljótt aö safna byssum, verka
þær upp og jafnvel aö gera þær upp, ef
þær voru illa farnar. Þaö var löngu
áöur en ég fékk byssuleyfi. En þetta
hefur alltaf veriö tómstundaiöja.
Kirkjugarösvarzlan telst fullt starf.
Dauðsföll og slys koma gjarnan í
bylgjum og þá verður mikiö aö gera viö
greftranir.
Byssunum sinni ég í frístundum, —
og veiöunum einnig. Ég stunda þær
annars eins og viö veröur komiö.
Aöallega veiöi ég rjúpu, gæs og
svartfugl til matar, en sé um eyðingu á
svartbak og hrafni fyrir Svein veiöi-
stjóra. Hrafninum hafði fjölgaö einhver
ósköp og hann var farinn aö valda
frystihúsinu stórtjóni, því hann lagöist
á fiskhjallana. Á hrafninn og svartbak-
inn nota ég bæöi skammbyssu og
haglabyssu og þaö er einkum á
haustin, sem þess konar veiöar eru á
dagskrá.
Við refaveiöar hef ég lítiö fengizt, en
var um tveggja ára skeiö viö minka-
veiöar meö Þórði Péturssyni, sem er
kunnur minka- og refaveiöimaöur."
„En ánægjan miöast varla öll við
það eitt að skjóta og veiða?“
„Alls ekki. í rauninni þykir mér jafn
gaman aö eiga byssur sem ég nota
aldrei. Ef þaö eru fallegir gripir og
sjaldgæfir þá er nægileg ánægja fólgin
í aö fara höndum um þær og jafnvel
bara aö horfa á þær. Jafnframt þessari
söfnun hef ég meö höndum viðgerðir á
byssum og hleö bæöi haglaskot -og
riffilskot. Ekki þannig aö ég hafi lært
þaö sérstaklega, nema á þann hátt,
sem gert veröur meö sjálfsnámi. En ég
hef lesiö mér til og grúskaö mikið í
þessu.
Oft hef ég sjálfur þurft aö smíöa
sjálfur stykki í byssur, sem vantaö
hefur og ekki verið hægt aö ná í.
Maöur getur þurft á því aö halda aö
renna pinna og til þess hef ég
rennibekk. Aðeins hef ég líka borið viö
að smíöa skefti og er einmitt núna aö
smíöa skefti á riffil og ætla mér aö
skreyta þaö eins og oft er gert. Ég nota
palisander og vanda verkiö aö sjálf-
sögöu eftir mætti; þetta er nosturs-
vinna."
„Hvað áttu margar byssur?“
„Ég ætla, aö þær séu núna 72, allt
frá stórefiis framhlaöningum til
skammbyssa. Á verömætiö get ég ekki
gizkaö, en safniö hef ég tryggt uppá
3,5 milljónir. í raun og veru hefur þetta
safn ekki kostaö mig nein ósköp,
annaö en töluveröa eljusemi viö aö ná
í byssurnar. Mér hafa veriö gefnar
allmargar byssur, því margir vita nú
oröiö um safniö og eins hitt, aö ég
varöveiti þessa gripi eins vel og kostur
er. Svo bætir maöur inní safnlö meö
því aö kaupa og 6 nýja riffla og
haglabyssu hef ég keypt.“
„Kannski þú bendir mér á eftir-
lætisgripinn; þá sem þú vildir sízt
sjá af.“
„Ef ég mætti aöeins velja mér eina
byssu úr safninu, þá yröi þaö líklega
framhlaöningur frá því um 1800; byssa,
„Er ennþá hægt að skjóta úr
þessum framhlaðningum?"'
„Af þessum þremur framhlaöning-
um, sem ég á, hef ég gert einn upp í
brúklegt ástand. Ennþá hef ég ekki
hleypt af skoti úr honum, en stendur
samt til aö gera þaö. En þaö er betra
aö fara varlega; framhlaðningar geta
veriö stórvarasamir, því þetta reyk-
lausa púöur nú á dögum er tífalt
sterkara en gamla svarta púðriö, — og
hlaupið gæti splundrast.
Byssur voru haföar hlauplangar í
dentíö vegna þess að svarta púöriö var
svo lengi aö brenna. Þetta nýja
nítrópúöur springur svo fljótt, aö langt
hlaup myndar bara tregöu og dregur úr
skotlengd. Eins og þú sérö, er ég hér
meö púöur á brúsum; ég læt flytja þaö
inn fyrir mig og kaupi amerískt púöur
frá duPont. Engin hætta stafar af því
og yröi miklu meiri sprenging, ef
venjulegum hárlakksbrúsa væri fleygt
á eld en svona púöurbrúsa."
„En þú safnar bara byssurn?"
„Nei, ég safna líka hnífum, en þaö er
minna safn. Núna teiur þaö 17 hnífa,
þar af þrjár geröir af kasthnífum.
Skotfærum safna ég líka, enda skylt
skeggiö hökunni. í því safni eru heil
skot meö kúlum, — helzt vil ég safna
þeim þannig. En ég safna líka patrón-
um. Af riffil-, skammbyssu- og vél-
byssuskotum á ég nær 100 tegundir,
þar á meðal samtengda röö meö 27
vélbyssuskotum, sem ég náði í á Jan
Mayen, þegar ég var þar á síldveiðum.
Þriðja hvert skot í rööinni er meö
fosfórkúlu, sem skilur eftir sig Ijósrák."
Sjá nœstu |
síðu /A