Lesbók Morgunblaðsins - 16.03.1996, Blaðsíða 1
L A Ð S
Stofnuð 1925
11. tbl. 16. marz 1996 — 71. árg.
Hreyflar með miklu kjáflæði
eins og þessi sem Pratt &
Whitney hreyflaframleið-
endurnir eru að gera tilraunir
með, munu gefa aukinn kný
og betri nýtingu eldsneytis
til að knýja stórar flugvélar.
Hefðbundinn vængur
Óróleika
lofts við yfirborð
vængja má minnka með
því að soga snertiloftið
í gegnum örlítil göt á
vængnum eða með því
að nota örspeldi sem
breyta loftstraumnum.
Vængur með sogi
„Skynsamir" hreyflar með örskynjurum
og hreyfivirkjum munu stjóma loftinu
sem flæðir í gegnum þá og auka
þannig hæfni og endingartíma.
Götótt yfirborð
Vængur með
örspeldum
Hönnuðir hafa stungið uppá því að nota vænglaga hönnun fyrir 6-800 farþega
flugvélar, sem byggðar væm með mörgum hæðum fyrir farþega og vörur. Auk
þess að vera óvenjulegar í laginu, munu flugvélar framtíðarinnar fela í sér nýja
tækni, allt frá þróuðum hreyflum og i stjómtæki sem stýrt yrði af heilabylgjum.
Fljúgandi vængur
F arþegaflugvél framtíðarinnar
Fáir reiknuðu með þeirri byltingu sem varð á
ferðamáta við það að þotur voru teknar í al-
menna notkun í farþegaflugi á síðari hluta
sjötta áratugarins. Þoturnar voru nær lausar
við titring og hljóðlátari og þægilegri en skrúfu-
Northrop B-2 huliðsvélin
hefur gefið hönnuðum
hugmynd um alveg nýja
gerð farþegaflugvéla.
Eftir EUGENE E.
COVERT
drifnu vélarnar sem þær leystu af hólmi.
Mikilvægari var þó sá eiginleiki þeirra að
geta flogið heimsálfa á milli ofan við flest-
ar veðurtruflanir þannig að yfirleitt var
ferðin mjög þægileg. Einnig stytti aukinn
hraði þeirra ferðatíma og þannig varð heim-
urinn aðgengilegri bæði fyrir almenna
ferðalanga og þá sem ferðuðust í viðskipta-
erindum.
Farþegaflugvél framtíðar gæti staðið
nútímaflugvélum jafn mikið framar. Þróun
í hönnun með hjálp tölva og tölvustudd
stjórnun vélanna getur gert það að verkum
að flugvélar verði öðruýísi í laginu en við
eigum að venjast og þannig aukist afköst
þeirra og flutningsgeta. Flugvélahönnuðir
hafa þegar velt fyrir sér möguleikunum á
því að byggja’farþegaflugvélar sem fljúg-
andi vængi líkt og Northrop B-2 huliðsvél-
ina. Slík flugvél gæti haft stuttan skrokk
sem gengur fram úr vængnum en þar væri
stjórnklefinn. Farþegarnir sætu hinsvegar
í stórum sölum í vængjunum. Farþegafjöld-
inn gæti verið allt að 800.
Fleiri möguleikar gætu falist í flugvél
með fleiri en einn búk sem tengdir væru
saman með vængjum og stýfum. Ennfrem-
ur eru verkfræðingar enn að athuga mögu-
leikana á að smíða nýja hljóðfráa þotu til
að taka við af Concorde þotunni. (Sem þeg-
ar hefur þjónað lengur og öruggar en nokk-
urn grunaði í upphafi. Þýð.)
Hvort þessar áætlanir verða nokkurntíma
að raunveruleika, fer bæði eftir getu fram-
leiðanda að útvega fjármagn til að standa
straum af milljarða kostnaði við þessar
framkvæmdir í óvissu efnahagsástandi
heimsins og eftirspurn. Bæði Boeing verk-
smiðjurnar og Airbus samsteypan hafa
nýlega gert kannanir sem sýna að ekki virð-
ist mikill markaður fyrir 600 til 800 far-
þega flugvélar. Svo stórar flugvélar gera
miklar kröfur til flugvalla ekki síður en til
flugvélaframleiðenda. Lengra vænghaf get-
ur þannig krafist meira rýmis við flugstöðv-
arbyggingar þar sem lengra þarf að vera
milli landgöngurana.
(Samt sýnir reynslan af B-2 huliðsvél-
inni, sem einmitt er fljúgandi vængur, að
ekki þarf eins langar flugbrautir og fyrir
eldri gerðir flugvéla. Einnig má hugsa sér
að fljúgandi vængir séu settir á hlið upp
að flugstöðvum og því sé flughlaðarými
nægilegt. Hinsvegar eru þrengslin í flug-
stöðvunum sjálfum orðin slík að ekki er
auðvelt að sjá fyrir sér fleiri og' stærri flug-
vélar fara um þær en nú er nema með
miklum og kostnaðarsömum breytingum.
Þýð.)
Jafnvel þó þessar fyrirætlanir um nýstár-
legt útlit (sjá innskot um Northrop fljúg-