Lesbók Morgunblaðsins - 08.06.1996, Blaðsíða 8
BÖRÐUMST
FYRIRINNTAKI
í MYNDUM
Sýning á verkum eftir Svavar Guónason veróur í
ASI-safninu á Listahátíóinni og af því tilefni er rifjaó-
ur upp ferill Svavars, sem hófst heima á Höfn, síó-
an tóku vió erfió ár í Reykjavík, nám sem bara olli
vonbrigóum í Kaupmannahöfn og París, og barátta
á eigin spýtur unz Svavar varó liósmaóur í fiokki
danskra framúrstefnumálara og árió 1945 hélt
hann fræga tímamótasýningu í Reykjavík.
EFTIR GÍSLA SIGURÐSSON
ERKILEGT er það og
trúlega tilviljun þó,
að á þessari listahá-
tíð er efnt til sýn-
inga á tveimur hlið-
stæðum málurum.
Annarsvegar verða
verk Karls Kvaran í
Norræna Húsinu svo sem frá er sagt hér á
ððrum stað, og hinsvegar efnir ASÍ-safnið
til sýningar á verkum Svavars Guðnasonar.
Hliðstæðan felst í því að báðir þessir málarar
gengu skilyrðislaust á hönd alveg abstrakt
eða óhlutbundinni myndlist og báðir héldu
tryggð við hana starfsævina út án þess að
taka nein hliðarspor. Það er þessum málurum
einnig sameiginlegt, að viðlíka langt er liðið
frá láti beggja; Svavar féll frá 1988, en
Karl 1989.
Svavar Guðnason hefur verið talinn eiga
heiðurinn af því að hafa fyrstur íslendinga
málað alveg óhlutbundið. Hvorki hafði mynd-
rænt umhverfi æsku hans á Höfn í Horna-
firði né kynni af Ásgrími Jónssyni þau áhrif
á Svavar að hann sæktist eftir að líkja eftir
list brautryðjendanna. Hann átti sín æsku-
verk með þekkjanlegum fyrirbærum, en ótrú-
lega lítið er til af þeim og kannski hefur
Svavar vísvitandi fargað þeim. í samtali við
Matthías Johannessen 1959 sagði Svavarfrá
því að þeir Bjarni Guðmundsson, frístunda-
málari á Höfn, fóru saman í málaratúra um
nágrennið og pöntuðu sameiginlega liti. Sva-
vari fundust litatúpurnar eins og dýrmætir
gimsteinar og tímdi varla að kreista úr þeim
litinn.
Hvemig verður verkum Svavars lýst?
Kannski með því að segja að hann hafi verið
myndskáld. Hann var í rauninni expressjón-
isti og miklu „malerískari" en aðrir íslenzkir
málarar abstrakttímabilsins, ef frá er skilinn
Jón Engilberts sem málaði á síðasta hluta
FJALLA-EYVINDUR. Olíumálverk, 1947.
ævi sinnar viðlíka hamslaus abstraktverk og
Svavar. Geðslag beggja og skap endurspegl-
ast í þessum verkum. Það var hinsvegar eitt-
hvað í listpólitíkinni sem réði því að Jón fékk
ekki þá viðurkenningu fyrir þennan þátt á
ferli sínum sem vert væri. En það er annað
mál.
Svavar fæddist 18. nóvember 1909 á Höfn
í_ Hornafirði, einn fjögurra barna hjónanna
Ólafar Þórðardóttur og Guðna Jónssonar,
verzlunarmanns. Þrátt fyrir sýnilegan, list-
rænan áhuga á unglingsaldri, varð ekkert
af listnámi en af praktískum ástæðum fór
Svavar í Samvinnuskólanum og hefur þó lík-
lega aldrei ætlað sér að verða kaupfélags-
stjóri. Fátækt sinni á Reykjavíkurárunum
SVAVAR Guðnason. Myndina tók greinarhöf. á sjötugsafmæli listamannsins 1979.
GULLFJÖLL. Olíumálverk, 1945.
Lesbók/Halldór
MÁLVERK (Fönsun) 1958.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 8. JÚNÍ 1996