Alþýðublaðið - 09.03.1984, Blaðsíða 1

alþýðu
Föstudagur 9. mars 1984
49. tbl. 65. árg.
Hver er réttur heimavinnandi fólks?
Alþýðublaðið vill minna á ráð-
stefnu Sambands Alþýðuflokks-
kvenna, „Hver er réttur heima-
vinnandi fólks í þjóðfélaginu“,
sem hefst klukkan 10 á morgun í
Kristalssal Hótels Loftleiða.
Ráðstefnan, sem er öllu áhuga-
fólki opin, mun fjalla um stöðu
þeirra sem heimavinnandi eru í
þjóðfélagi nútímans. Hefur þessi
hópur gleymst að mestu í þjóð-
félagsumræðum síðustu ára? Er
heimavinnandi fólk réttindalausir
þjóðfélagsþegnar? Tekur skatta-
kerfið á einhvern hátt mið af
þessu fólki? Hver er réttur þess til
lífeyris, sjúkradagpeninga,
örorkubóta? Hver er staða
kvenna á vinnumarkaðnum,
þegar þær leita þangað aftur eftir
fjarveru við barnauppeldi og
heimilisstörf?
Leitað verður svara við þessum
Framhald á bls. 2
háttar, þó engan veginn í sömu
stærðargráðu og lofað hafði ver-
ið. Hækkun lánanna var bæði lítil
og allsendis ónóg fyrir hart
keyrða íbúðarkaupendur.
Og ekki tekur nú betra við. Eins
og fjölmargir höfðu bent á, þá
hafði ríkisstjórnin alveg gleymt
að gera ráð fyrir því hvernig hún
ætlaði að fjármagna lán til hús-
byggjenda og íbúðakaupenda.
Það vandamál átti bara að leysast
af sjálfu sér. En auðvitað leysast
ekki svona mál af sjálfu sér. Og
það er nú komið á daginn. Hús-
næðisstofnun er fjárvana og get-
ur ekki staðið við þær skuldbind-
ingar sínar gagnvart lántakend-
um. Það vantar heilar 700 millj-
ónir upp á. Hugsanlega getur
ríkisstjórnin með sérstökum ráð-
stöfunum eitthvað lækkað þá
upphæð, fyllt upp í þaðógnargat,
Ríkisstjórnin hefur svikið öll loforð sín í húsnæðismálunum:
Er með allt niðrum sig!
Öll fögur loforð ríkisstjórnar-
flokkanna um gjörbyltingu til
bóta í húsnæðismálum eru nú að
hverfa sjónum manna í gufu og
reyk. Það stendur ekki steinn yfir
steini frá því fyrir aprílkosning-
arnar í fyrra, þegar frambjóðend-
ur Sjálfstæðisflokksins og Fram-
sóknarflokksins ætluðu að koma
húsbyggjendum og ibúðarkaup-
endum til hjálpar á neyðarstundu
með stórauknum framlögum til
húsnæðismála og þarmeð veru-
legum hækkunum lána úr hinu
opinbera húsnæðislánakerfi.
Þegar svo 'stjórnin komst á
koppinn og þeir hinir sömu og
hátt höfðu hrópað fyrir kosning-
ar, fengu mjúku ráðherrasessurn-
ar undir afturendann, þá fór
minna fyrir efndum loforðanna
glæsilegu. Þau voru sett í saltkist-
una. Þegar hins vegar húsbyggj-
endur og íbúðarkaupendur bund-
ust samtökum sl. haust og knúðu
á um þau loforð, sem gefin höfðu
verið, þá komst örlítil hreyfing á
málin. Lánin voru hækkuð lítils-
en sjáanlega mun vanta fleiri
hundruðu milljónir á þessu ári í
húsnæðiskerfið; fjármagn sem
húsbyggjendum og íbúðarkaup-
endum hefur verið lofað.
Og nú eru hugmyndir þær
helstar að þetta vandamál eigi að
leysa með því að hætta útlánum í
haust, eða fresta útborgun lána
sem fram eiga að fara í haust fram
á næsta ár . Það á með öðrum
orðum að svíkja gefin loforð til
þeirra fjölmörgu sem eru að bisast
Framhald á bls. 3
Tillaga þingmanna úr öllum flokkum:_
Hvað villt þú vita um
húsnæðis- og byggingamál?
Þingmenn allra stjórnmála-
flokka Alþingis hafa flutt tillögu til
þingsályktunar þar sem ríkisstjórn-
inni er falið að skipa sjö manna
nefnd til að skipuleggja og hrinda í
framkvæmd því verkefni að efla
upplýsingamiðlun um húsnæðis-
og byggingamál til almennings og
aðila í byggingariðnaði.
Skuli þetta gert með útgáfu
handbóka, námskeiðahaldi, upp-
byggingu tölvutækra gagna, og
öðrum aðferðum vió söfnun og
miðlun upplýsinga sem hentugar
þykja.Nefndarnenn verði tilnefndir
af Upplýsingaþjónustu Rann-
sóknarráðs, Byggingaþjónustunni,
Rannsóknastofnun byggingariðn-
aðarins, Reiknistofnun Háskólans,
Iðntæknistofnun, Húsnæðisstofn-
un og Landssambandi iðanaðar-
manna. Gert er ráð fyrir því að
verkefnið njóti stuðnings ríkissjóðs
í 3 ár, en fjármögnun verði auk þess
með vinnuframlagi þessara aðila,
nemenda, sölu handbóka, gjaldi að
gögnum og námskeiðum.
Fyrsti flutningsmaður tillögunn-
ar er Guðmundur Einarsson (BJ),
en meðflutningsmenn eru Eiður
Guðnason (AFL), DAvíð Aðal-
steinsson (F), Kristín Halldórsdótt-
ir (KVL), Geir Gunnarsson (ABL)
og Birgir ísl. Gunnarsson (SFL).
Ein megin forsenda þess að þjóð-
ir haldi lífskjörum sínum á næstu
árum er að þær nýti þær upplýsing-
ar sem tiltækar eru í atvinnumál-
um, félagsmálum og á fleiri svið-
um, segir í greinargerð með tillög-
unni. Aldrei hefur verið dýrara að
standa í stað. Það mun hafa úrslita-
áhrif á þróun íslensks þjóðfélags og
þeirra gæða, sem það mun geta
boðið þegnum sínum, að hér verði
sem fyrst mörkuð sú almenna upp-
lýsingastefna sem þegar er farið að
Framhald á bls. 3
Sjálfstæðisflokkur-
inn og skattarnir
Manna háværastir í ganrýni á
opinberar álögur og aukin ríkisút-
gjöld eru forkólfar Sjálfstæðis-
flokksins. Það er ekki langt síðan
Albert Guðmundsson lýsti því t.d.
yfir þegar halli á fjárlögum var til
umræðu að slíkur halli væri þó
betri en að þurfa að íþyngja fólki
með auknum álögum hins opinbera
eða að taka meiri erlend lán. í gegn-
um árin hafa íhaldsmenn barist á
yfirborðinu fyrir því að hið opin-
bera, sem þeir gjarnan kalla bákn-
ið, dragi sarnan seglin í skattheimtu
og útgjöldum.
Hins vegar sýna staðreyndir hið
þveröfuga. Þegar Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur verið við völd hafa
ríkisútgjöldin oftast nær hækkað
hlutfallslega meir en hjá öðrum
stjórnum. Skattar sem hlutfali af
vergri þjóðarframleiðslu hafa
hækkað frá 1945 til nútímans stig af
stigi nánast óháð ríkisstjórnar-
mynstri, farið úr um 20% í 26-37%.
Frá 1945 til 1950 var sjálfstæðis-
maður fjármálaráðherra og þá
hækkaði skatthlutfallið úr 19.8% í
tæplega 25%. Frá 1950 til 1955 sátu
sjálfstæðismenn með framsóknar-
mönnum í hehningaskiptastjórn-
um og á því tímabili stóð skatthlut-
fallið nánast í stað. Sjálfstæðis-
menn áttu fjármálaráðherrann í
Viðreisnarstjórninni frá 1960 til
1971, en þá voru met slegin og skatt-
hlutfallið komst upp i 30-33%. Enn
voru met slegin á valdatímabili
ríkisstjórnar Geirs Hallgrímssonar
1974-1978, hlutfallið fór upp í um
35%. Hér er reyndar reiknað með
sköttum sveitarfélaga, en þeir hafa
frá 1945 til 1980 haldist nokkuð
stöðugir um 5-8%.
Sömu sögu er að segja um út-
gjöld ríkisins sem hlutfall af vergri
þjóðarframleiðslu. Á tímabilinu
1945-1980 hafa metin ekki sist verið
slegin af ríkisstjórnum með þátt-
töku sjálfstæðismanna, langhæsta
hlutfaliið á einstöku ári var þegar
ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar,
með Matthías Á. Mathiesen sem
fjármálaráðherra, sat 1975, þá
námu hin opinberu útgjöid 37.7%
af vergri þjóðarframleiðslu, en
lækkaði þó árin á eftir.
Helst friður á vinnumarkaðinum
eða magnast upp óánœgja:_
Veltur á viðbrögðum
ríkisstj órnarinnar
Fólk er að velja á milli samning-
anna og verkfalla, annars vegar er
það fólkið sem ekki er tilbúið að
fara í verkföll, hins vegar fólkið
sem býr við óskaplegt misrétti og
ranglæti í launamálum og vill fá
leiðréttingu sinna mála, þó það
kosti verkfall. Þetta er viðhorf
Guðmundar J. Guðmundssonar,
formanns Dagsbrúnar þegar
hann var inntur álits á skoðana-
könnun DV þar sem kemur fram
að mikill meirihluti landsmanna
styðji nýgerða kjarasamninga.
Ef fólk er að velja á milli samn-
inganna cða verkfalla, eins og
Guðmundur segir, liggur ljóst
fyrir að mikill meirihluti laun-
þega er ekki reiðubúinn til að-
gerða eins og ljóst hefur verið.
Erfitt er að spá urn árangur Dags-
brúnarmanna af smáskærum
þeim sent staðið hefur verið fyrir.
Þeir eru svo gott sem cinir á báti
og eru vart í stöðu til að fara fram
á samúðarverkföll. „Þeir eru ekki
nógu öflugir einir sér. Þeir geta
svo sem dúllað með einhverjar að-
gerðir við höfnina, en þá verður
einfaldlega gripið til þess að skipa
upp einhvers staðar annars staðar.
Vinnuveitendur undirbúa nú
varnaraðgerðir og grípa sjálfsagt
til gamalkunnra ráða til að fara
framhjá Dagsbrúnarmönnum.
Þeir láta skipa upp í Hafnarfirði
eða einhvers staðar annars staðar
þar sem samningar hafa verið
samþykktir og koma í veg fyrir að
verkfallsmenn komist í vinnu við
önnur störfþ sagði einn áhrifa-
maður í verkalýðshreyfingunni
við blaðamann Alþýðublaðsins í
gær.
Flestir eiga von á því að samn-
ingur Alþýðusambandsins verði
megin niðurstaða með örfáum
Framhald á bls. 2
Tíðir fundir hjá Dagsbrúnarmönnum:_
Þeir komast ekki hjá því að semja
segir Guðmundur J. Guðmundsson
„Viðsemjendur okkar byrjuðu á
því að tilkynna okkur að þeir
ætluðu aðeins að ræða öryggismál,
en við tilkynntum þeim á móti að
annað hvort yrðu allar okkar kröf-
ur ræddar eða engar. Þeir urðu að
beygja sig fyrir því og það voru allar
okkar kröfur ræddar. Þær snúast
um launamál, öryggis- og aðbúnað-
armál, við gerum kröfur til töluvert
mikilla breytinga á okkar samning-
um og ég hef ekki minnstu trú á því
að vinnuveitendur komist hjá því
að semja,“ sagði Guðmundur J.
Guðmundsson, formaður Dags-
brúnar í samtali við Alþýðublaðið í
gær.
I gær hittust fulltrúar skipafélag-
anna Hafskip og Eimskip meö að-
stoðarframkvæmdastjóra Vinnu-
veitendasambandsins annars vegar
og fulltrúar Dagsbrúnarmanna
hins vegar, en það voru Guðmund-
ur, Þröstur Ólafsson og 7 hafnar-
verkamenn sem kosnir hafa verið í
samninganefndina. Stóð fundurinn
yfir í tæpar 3 klukkustundir. Fóru
fram ítariegar umræður um alla liði
kröfugerðar Dagsbrúnarmanna, en
vinnuveitendur óskuðu eftir frest-
un.
í dag verður haldinn fundur með
fulltrúum skipadeildar SÍS og svo
verður fundur samninganefndar
Dagsbrúnarmanna í Mjólkursam-
sölunni með viðsemjendum einnig i
dag. Nú er unnið að því að- samn-
ingaviðræður hafnarverkamanna
verði sameinaðar og er stefnt að
heildarfundi næsta þriðjudag.
„Þannig að þrátt fyrir að vinnu-
veitendur hafi lýst því yfir að þeir
vilji ekkert við okkur tala þá stönd-
um við nú í bullandi samningavið-
ræðumþ sagði Guðmundur. Að-
spurður um hvort staða Dagsbrún-
ar væri sterk i þessum viðræðum
með tilliti til mögulegra mótað-
gerða vinnuveitenda, t.d. að Iáta
skipa upp annars staðar, sagði
Guðmundur að hann hefði enga trú
á því að þeir kæmust hjá því að
semja við Dagsbrún.
„Ég hygg að það yrði ákaflega
erfitt fyrir þá að skipa upp annars
staðar. Verulegur hluti þessara
skipa eru sérhæfð gámaskip og
eykjuskip. Ég hef enga trú á því að
nágrannabæirnir afgreiði skip sem
hafnaverkamenn í Reykjavík hafa
gengið fráþ sagði hann.
Kröfur Dagsbrúnar snúast meðal
annars um hækkun kaupauka eftir
þátttöku í námskeiðum, um að
skipafélögin skaffi sjálflýsandi
vinnuföt og skó. Einnig eru uppi
kröfur vegna hás mötuneytiskostn-
aðar.