Alþýðublaðið - 03.05.1984, Blaðsíða 1

aipýðu-
blaöiö I
Skyldusparnaðurinn skilaði
8 milljóna tapi á síðasta ári
Fimmtudagur 3. maí 1984
'J'
84. tbl. 65. árg.
Skyldusparnaður, sem er einn
af tekjustofnum Húsnæðisstofn-
unar ríkisins, hefur ekki alltaf
skilað drjúgum fjármunum til
húsnæðiskerfisins. Kostnaðurinn
við innheimtuna og meðferð
skyldusparnaðarins, kostnaður
við kerfið, er svo gífurlegur að allt
Alþýðuflokkurinn flytur 26 breytingartillögur við frumvarpið um Husnœðisstofnun:_
Lánin hækki í áföngum upp
í 80% af byggingarkostnaði
Frumvarp til laga um Húsnæðis-
stofnun ríkisins kom til umræðu á
Alþingi í gær. Umræðum var ekki
lokið um frumvarpið, þegar vinnslu
Alþýðublaðsins lauk í gær, en þing-
menn reiknuðu með því að at-
kvæðagreiðsla færi fram í gær-
kvöldi eða í dag. Frumvarp félags-
málaráðherra hafði verið til um-
fjöllunar um nokkurt skeið hjá
félagsmálanefnd þingsins og var
þar farið ofarlega í saumana á því.
Félagsmálanefndin klofnaði í af-
stöðu sinni til einstakra þátta frum-
varpsins. Þingmenn ríkisstjórnar-
innar — meirihluti nefndarinnar —
leggja til að frumvarpið verði sam-
þykkt með nokkrum breytingum.
Frá stjórnarandstöðuflokkunum
hafa þegar verið kynntar margar
breytingartillögur við frumvarpið.
Jóhanna Sigurðardóttir alþingis-
maður leggur fram 26 breyjingartil-
lögur við frumvarp til laga um Hús-
næðisstofnun ríkisins.
Þannig flytja þingmenn Alþýðu-
bandalagsins 22 breytingartillögur,
þingmenn Bandalags jafnaðar-
manna hafa kynnt 10 breytingartil-
lögur og Jóhanna Sigurðardóttir
þingmaður Alþýðuflokksins og
fulltrúi flokksins í félagsmála-
nefndinni, hefur lagt fram 26 breyt-
ingartillögur og að auki mjög ítar-
legt nefndarálit, upp á 25 blaðsíður.
í nefndaráliti Jóhönnu er á skýran
hátt dregin upp staða Húsnæðis-
stofnunar og einnig varpað ljósi á
nokkra stóra galla í frumvarpi
félagsmálaráðherra.
í inngangi að nefndaráliti Jó-
hönnu segir orðrétt:
í nefndaráliti frá minni hl. félags-
málanefndar í maí 1980 (þskj. 608
og 641) um frv. til laga um breytingu
á lögum um Húsnæðisstofnun
Steingrímur vill vita
hvert hann er að stefna
— Kallar til liðs við sig sérfrœðingasveit 37 manna
„Það er sannfæring okkar að
nauðsynlegt sé að við vitum hvert
við stefnum."
Þessi vísdómsorð átti auðvitað
enginn annar en Steingrímur
Hermannsson forsætisráðherra á
fundi með fréttamönnum í síðustu
viku, þar sem hann kynnti könnun
á líklegri framþróun og stöðu ís-
lands næsta aldarfjórðung.
Það hefur orðið einhver upp-
ljómun í höfði forsætisráðherra,
þegar hann lýsir því yfir ákveðið og
hiklaust að „okkur sé það nauðsyn-
legt að vita hvert við stefnumþ því
þau ár sem Steingrimur Hermanns-
son hefur setið á ráðherra stóli hef-
ur ekki borið mikið á slíkri fram-
sýni. Yfirleitt hafa aðgerðir hans
verið í því fólgnar að velta vanda-
málum á undan sér og reyna að
redda fyrir horn mistökum og röng-
um ákvörðunum, sem hann hafði
áður tekið. Framtíðarsýn hefur
engin verið.
Það er hins vegar ekki ætlun for-
sætisráðherra að kíkja einsamall
inn í framtíðina, heldur hefur hann
safnað um sig hópi fólks til að gera
það fyrir sig. Og á meðan getur
Steingrímur með góðri samvisku
verið að grufla í gærdeginum og
stoppa í götin, sem hann hefur
sjálfur orðið til þess að skapa.
Framsóknarflokkurinn hefur á
undanförnum 13 árum í ríkisstjórn
raunverulega elt skottið á sjálfum
sér allan þann tíma. Hann hefur
aldrei ljáð máls á því að stokka upp
og breyta fjölmörgum úr sér gengn-
um hlutum í íslensku þjóðfélagi.
Hann hefur verið fastur í fortíðinni.
Hvort þessi uppgötvun forsætis-
ráðherra er merki þess, að nú muni
hann endrum og eins horfa fram á
veginn, þegar hann tekur ákvarðan-
ir og velta fyrir sér hugsanlegum
afleiðingum gjörða sinna til lengri
tíma, skal ósagt látið.
Flestum finnst það ólíklegt með
hliðsjón af reynslunni.
Hitt er svo annað mál og skond-
ið, að forsætisráðherra þurfi 37
manna sérfræðinganefnd í það til
að segja honum æðsta manni fram-,
kvæmdavaldsins, hvert hann sé að
stefna. Hann veit sem sé ekki sjálf-
ur á hvaða leið hann og stjórn hans
eru að fara með hina íslensku þjóð.
En hann vill gjarnan vita það —
„það er nauðsynlegt að við vitum
hvert við erum að stefna".
ríkisins, sem þá var til umfjöllunar
á Alþingi, kom fram að fjáröflun
húsnæðislánakerfisins væri í algeru
uppnámi. Mikil óvissa ríkti um
fjármögnunarþætti frv. og stefnt
væri í stórfelldar lántökur á næstu
árum vegna skerts framlags rikis-
sjóðs og markaðra tekjustofna af
launaskatti sem stefndi öllum fjár-
mögnunargrundvelli Byggingar-
sjóðs ríkisins í mikla tvísýnu.
Reynsla undanfarinna ára stað-
festir ótvírætt að viðvaranir Al-
þýðuflokksins voru á rökum reistar
því að sífellt hefur verið að síga á
ógæfuhliðina í fjármögnun hús-
næðislánakerfisins á undanförnum
árum.
Megineinkenni þessa frumvarps
um Húsnæðistofnun er það sama,
fjármögnun þess er í molum og
fjárhagslega stendur það á brauð-
fótum, með þeim afleiðingum að
við blasir stórfelldur samdráttur í
lánveitingum, hrikalegar Iántökur
og gjaldþrot húsnæðiskerfisins
verði ekkert að gert.
011 fyrirheit um bætt lánakjör,
lengingu lánstíma o.s.frv., sem í
þessu frv. felast, svo og að opna
möguleika til lánveitinga fyrir nýj-
an valkost í húsnæðiskerfinu eins
og húsnæðissamvinnufélagið Bú-
seta, eru því gylliboð og tálvonir
einar ef ekki næst pólitísk samstaða
um að koma fjárhagsstöðu hús-
næðiskerfisins á traustan grund-
völl.
í þessu máli verður ekki hjá því
komist að gera grein fyrir fjárhags-
stöðu Byggingarsjóðs ríkisins og
Byggingarsjóðs verkamanna og því
hvert stefnir miðað víð ákvæði
frumvarpsins um fjármögnun og
það sem veitt er á fjárlögum og
lánsfjárlögum á yfirstandandi ári.
Eins verður gerð grein fyrir útlán-
um sjóðanna og þeim samdrætti
sem við blasir i útlánum að
óbreyttu, svo og greiðslubyrði lán-
takenda.
í þeim 26 breytingartillögum,
sem Alþýðuflokksmenn leggja
Framhald á bls. 2
það fjármagn sem fólki er gert að
láta af hendi í formi skyldusparn-
aðar er étið upp í sjálfu kerfinu.
Það sést best á því á síðasta ári,
1983, var skyldusparnaðurinn
neikvæður um rúmar 8 milljónir
króna. Með öðrum orðum kerfið
í kringum skyldusparnaðinn át
upp allt það fjármagn, sem inn
kom og gott betur. Húsnæðis-
stofnun hafði því ekkert út úr
þessum tekjustofni á þessu ári.
Samkvæmt lánsfjárlögum fyrir
árið 1984 er hins vegar gert ráð
fyrri að skyldusparnaðurinn skili
inn 45 milljónum króna til hús-
næðislánakerfisins. Hvort sú
áætlun er raunhæf eða ekki, á eft-
ir að koma í ljós.
Hins vegar má öllum ljóst vera,
að skyldusparnaðurinn eins og
hann er framkvæmdur nú, skilar
ekki upphaflegum tilgangi sínum.
Það var og er ekki ætlunin að það
fé sem fólki er gert að leggja til
hliðar með þessum hætti, étist allt
upp í kerfinu sjálfu, þannig að
ekkert fjármagn verði eftir til að
ráðstafa í húsnæðislánakerfið.
Mikilvœgur fundur
ASÍá laugardag:
Verður tekin
ákvörðun um
uppsögn
samninga
í haust?
Á fundi miðstjórnar Alþýðu-
sambandsins 26. apríl sl. var sam-
þykkt að boða til fundar mánu-
daginn 7. maí næstkomandi kl.
9:00 að Borgartúni 22 Reykjavík
til að ræða stöðu kjaramála nú og
í sumar.
Auk miðstjórnar Alþýðusam-
bandsins er hverju landssambandi
og svæðasambandi boðið að
senda 5 fulltrúa á fundinn og 5
fulltrúar verða frá félögum með
beina aðild að Alþýðusamband-
inu.
Búast má við miklum umræð-
um um til hvaða ráða skuli grípa
1. september næstkomandi og
hvort stefni í uppsögn samninga
þá. Eins og kunnugt er hafa Dags-
brúnarmenn lýst því yfir að þeir
muni að öllu óbreyttu segja upp
samningum þá.
Miðstjórnarfundur framsóknar:
Kúvending í landbúnaðarmálunum
Á miðstjórnarfundi Framsókn-
arflokksins, sem fram fór á Akur-
eyri nú um helgina, kynnti Stein-
grímur Hermannsson forsætisráð-
herra og formaður flokksins hug-
myndir sínar um aðgerðir í land-
búnaðarmálum. í stuttu máli sagt,
þá gengu þankar forsætisráðherra
út á það, að draga verulega úr hinni
hefðbundnu landbúnaðarfram-
leiðslu, þannig að sú framleiðsla
miðist aðeins við innanlandsmark-
að, en útflutningi verði hætt.
Þessar tillögur Steingríms Her-
mannssonar ganga þvert á allt það
sem Framsóknarflokkurinn hefur
staðið fyrir og barist fyrir um langt
árabil í landbúnaðarmálunum. Al-
þýðuflokksmenn hafa hins vegar
árum saman lagt til að dregið verði
úr landbúnaðarframleiðslunni,
þannig að um útflutning verði ekki
að ræða, þar sem þörf er útflutn-
ingsbóta. Hafa þingmenn Alþýðu-
flokksins flutt fjöldann allan af til-
lögum um þetta atriði, en fram-
Hugljómun hjá Steingrími: Hann
vill nú allt í einu snúa við blaðinu i
landbúnaðarmálunum.
sóknarmenn, nú hin síðari ár með
Steingrím Hermannsson í broddi
fylkingar, hafa ekki mátt á það
heyra minnst, að dregið yrði úr út-
flutningsbótum, eða þær aflagðar,
né heldur að neinar breytingar yrðu
gerðar á framleiðsluháttum hvað
varðar hinar hefðbundnu greinar
landbúnaðarins.
Hafa framsóknarmenn með
hjálp framsóknarmanna úr Al-
þýðubandalagi og Sjálfstæðis-
flokki, ævinlega kolfellt tillögur
Alþýðuflokksmanna í þessum mál-
um.
Nú hins vegar virðist hafa kvikn-
að á perunni hjá forsætisráðherra
og einhverjum framsóknarmönn-
um öðrum. Nú, skyndilega sjá þeir
að allt það er Alþýðuflokkurinn
hefur verið að segja í þessum efn-
um, hefur verið hárétt.
Dálítið seint í rassinn gripið, því
landbúnaðarafurðir hafa verið
greiddar niður í útlendinga af ís-
lenskum skattborgurum um ára-
raðir.
í stjórnarmyndunarviðræðunum
fyrir ári, lagði Alþýðuflokkurinn
þunga áherslu á afnám útflutnings-
bóta í áföngum. Framsóknarmenn
harðneituðu að fallast á slíkt.
Á miðstjórnarfundinum á Akur-
eyri munu hafa verið allskiptar
skoðanir um hina nýju línu for-
sætisráðherra í þessum málum og
málið varð ekki fullafgreitt. Það
verður fróðlegt að fylgjast með
framgangi þessara mála innan
Framsóknarflokksins og á stjórn-
arheimilinu á næstunni. Við af-
greiðslu fjárlaga í desember síðast-
liðnum voru breytingatillögur Al-
þýðuflokksins hvað varðar útflutn-
ingsbæturnar, allar felldar. Það sáu
Steingrímur og co um. Hvernig
Steingrímur ætlar að skýra þessi
sinnaskipti er óvitað. Hvernig hann
ætlar að koma þeim í gegnum fram-
sóknarkerfið, gegnum milliliða-
mafíunaí landbúnaðinum, framhjá
fyrri afstöðu, verður framtíðin að
skera úr.
Það verður hins vegar ekki á
Steingrím né framsókn logið. Þetta
allt er opið í báða enda og skiptir
jafnoft um skoðun og venjulegt
fólk um nærföt. Hins vegar hefur
íhaldsemi í landbúnaðarmálunum
verið nánast það eina, sem fram-
sókn hefur ekki viljað versla með.
Önnur stefnumið hafa hins vegar
verið létt á metunum, þegar ráð-
herrastólar eru þau verðmæti sem
bitist er um. Þá hefur ekki þótt til-
tökumál að láta fyrri stefnumið fyr-
ir róða og fá í staðinn svo sem eitt
eða tvö ráðherraembætti.
En ef hugmyndir Steingríms um
landbúnaðarmálin ganga eftir og
verða eitthvað meira en orðin tóm,
þá verður þeirri kúvendingu vart
líkt við annað en byltingu. Það að
framsóknarmenn leggi til að út-
flutningsbótakerfið í landbúnaðin-
um verði aflagt er raunar meira en
bylting.