Alþýðublaðið - 31.05.1984, Blaðsíða 1

Fimmtudagur 31. maí 1984 104. tbl. 65. árg.
Viðtal við Kristínu H. Tryggvadóttur um
fulltrúaþing Kennarasambands íslands
„Meimtun er besta
fjárfestingin“
Fulltrúaþing Kennarasambands
íslands kemur saman á föstudaginn
og mun þinga í 4 daga. Kennara-
sambandið var stofnað 1980 og er
Kristín H. Tryggvadóttir, blaðafull-
trúi fulltrúaþingsins
þetta þriðja þing þess. í samband-
inu eru þeir kennarar, sem ekki eru
með menntun frá Háskóla íslands,
þ.e.a.s. allir kennarar á grunnskóla-
stigi, tónlistarkennarar og sérskóla-
kennarar, t.d. iðnskólakennarar.
Fyrir þinginu liggja mörg og merki-
leg mál, ber þar fyrst að nefna
kjaramál og afstöðu kennara til
BSRB, auk þess verður rætt um
innri mál skólans. Alþýðublaðið
hafði samband við Kristínu H.
Tryggvadóttur, sem er blaðafulltrúi
þingsins, til að forvitnast um þetta
þing og ýmislegt viðvíkjandi skóla-
málum almennt.
Byrjunarlaun kennara eru í dag
að loknu þriggja ára háskólanámi
við Kennaraháskóla íslands 15.500
og komast þeir upp í 20.000 kr. á
mánuði þegar þeir hafa verið 25 ár
í starfi. Kristín sagði að þetta þýddi
í raun, að þeir einir geti sinnt
kennslu, sem eiga fyrirvinnu og eru
því konur í miklum meirihluta í
kennarastéttinni. Hinir, sem ætla
að gera þetta að aðalstarfi þurfa að
taka að sér umsjón með tveim
bekkjum, sem er mikið álag á einn
mann og gefast því flestir upp á því.
Það er meira en nóg álag á einn
mann að hafa umsjón með einum
bekk. Börn í dag eru allt önnur en
þau voru fyrir 15 árurn. Þau eru
öryggislausari og þurfa mun meiri
aðhlynningu en áður og uppeldis-
hlutverk kennarans hefur aukist.
Þjóðfélagið hefur tekið stökkbreyt-
ingu á þessum árum og þarfir barn-
anna margfaldast. Ofbeldi og
hverslags uppivöðslusemi hefur
aukist í skólum og þetta eykur allt
álagið á kennarann.
Við spurðum Kristínu til hvaða
ráða kennarar myndu grípa næsta
haust.
Hún sagði að enn væri of
snemmt að segja nokkuð um það.
Það yrði rætt á þinginu og einnig
það hvort rétt sé að allir kennarar
segi upp starfi sínu ef þeir fá ekki
leiðréttingu mála sinna. Hún sagði
að sín persónulega skoðun á kjara-
málunum væri að kennarar þyrftu
að hækka mikið í launum ættu þeir
ekki að missa trúna á sjálfa sig og
starfið. Slíkt hefði í för með sér að
kennslan í skólum landsins drabb-
ast niður en slíkt væri mjög hættu-’
legt fyrir afkomu þjóðarinnar á
þessum tímum örra framfara á öll-
um sviðum. Það er verið að spara í
skólakerfinu á sama tíma og kröf-
urnar aukast. Það er mjög hættuleg
þróun. Það er kominn tími til að
ráðamenn fari að hugsa öðruvísi,
að fjárfesting í skólakerfinu er ekki
fyrst og fremst í byggingum, heldur
í gæðum menntunarinnar.
Framhald á bls. 3
Niðurstöður skoðanakönnunar DV:_
Ríkisstjórnin tapað
9°7o á tveim mánuðum
Fólk viröist vera að vakna til
vitundar um þær kjaraskerðingar,
sem ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar, hefur lagt á herðar
hinum almenna launþega í land-
inu. Það virðist vera að átta sig á
því að baráttan við verðbólgu-
drauginn margfræga, er lítið ann-
að en dulbúin tilfærsla á fjár-
magni, að fórnir launþega renna
svo til beint í vasa milliliðanna í
þjóðfclaginu. Það hefur löngum
verið álitið að langlundargeði
verkalýðsins verði seint ofboðið
en jiað hefur nú samt gerst nú.
I skoðanakönnun, sem DV var
með um síðustu helgi, kom í ljós
að fylgi ríkisstjórnarinnar á ársaf-
mæli hennar, hefur minnkað. 600
manns voru spurðir um afstöðu
sína til ríkisstjórnarinnar og svör
þeirra sýndu, svo ekki verður um
villst, að óánægjan með ríkis-
stjórnina er að aukast.
49.5% styðja nú ríkisstjórnina,
en í marsmánuði voru 56,8%
fylgjandi henni. 23,7% eru and-
víg ríkisstjórninni, en sambaeri-
legar tölur i mars voru 17,2%. Oá-
kveðnir voru 19,2% en 21,5% í
mars og þeir sem ekki vildu svara
voru 7,7% en 4,5% i mars. Séu
bara teknir þeir, sem tóku afstöðu
verða niðurstöðurnar 67,7% mið-
að við 76,8% sem voru fylgjandi
ríkisstjórninni í mars, en andvígir
eru þá 32,3% miðað við 23,2% í
mars.
Séu þessar tölur skoðaðar nán-
ar sést að ríkisstjórnin hefur tap-
að 9% á tveim mánuðum. Auk
þess kemur í ljós að óákveðnum
fækkar að mun en þeim, sem ekki
vilja svara fjölgar.
Fylgi ríkisstjórnarinnar er mest
meðal karla utan höfuðborgar-
svæðisins. Munu framsóknar-
bændurnir í báðum flokkum
ánægðir með sinn hlut, enda
stendur ríkisstjórnin dyggan vörð
um úrelt fyrirkomulag landbún-
aðarmálanna, eins og best sést. í
framkomu og hegðun hennar í
kartöflumálinu, mangósopanum,
aukningu útflutningsbóta og því
að breyta lausaskuldum bænda í
föst lán.
Það kemur líka fram í skoðana-
könnuninni að konur eru yfirleitt
frekar á móti stjórninni, enda
gera þær sér besta grein fyrir af-
leiðingum af aðgerðum ríkisins,
þegar þeim er boðið að næra fjöl-
skyldu sína á saltlausum grjóna-
graut á meðan ráðherrarnir láta
þjóðina fjármagna bíladellu sína.
TIL UMHUGSUNAR
Saurgerlar, klessu-
kartöflur og neytendur
Niðurstöður Neytendafélags
Reykjavíkur og nágrennis í rann-
sókn á gerlafjölda í kjöt- og fisk-
farsi vekja óhug. Gerlagróður í
slíkum matvælum sýnir fram á
gæði vörunnar, hversu gömul hún
er og hversu vel hún hefur verið
geymd fram að því er neytandinn
fær hana í hendur. í 7 af 10 versl-
unum reyndist gerlagróður í sýn-
ishornum af kjötfarsi verá ófull-
nægjandi og í þremur verslunum
af sjö var fiskfarsið ófullnægj-
andi. Það vekur svo upp sérstakan
óhug að saurkólígerlar voru sér-
lega miklir í nokkrum tilvikum.
Þessar niðrustöður eru nátt-
úrulega með ölli óviðunandi og
skiptir þá ekki öllu máli hvort
sökina sé að finna hjá verslunar-
eigendum eða í sláturhúsunum,
nema hvoru tveggja sé. Svipuð
rannsókn á síðasta ári á gerla-
fjölda í nautahakki og kinda-
hakki leiddi til svipaðrar niður-
stöðu: ástand þessarar matvöru
var fyrir neðan allar hellur. Og
það eru neytendur sem þurfa að
bíta í þetta „súra epli“.
Og þau eru fleiri þessi „súru
epli“ sem neytendur þurfa að
gjöra svo vel að gera sig ánægða
með, nú síðast voru það finnsku
jarðeplin óhugnanlegu, kartöflur
sem tæpast geta talist matvæli,
svartar drulluklessur sem þær
voru. Segja má að á hverju ári hafi
kartöflur verið „þrætuepli“ fram-
leiðenda og neytenda, en nú tók
steininn úr og sölukerfi framleið-
enda þarf nú að sjá fram á að
minnsta kosti minni einokun. Það
virðist þurfa meiriháttar fórnir af
neytenda hálfu til að koma um-
bótum af stað.
Eða hrossakaup, samanber kó-
kómjólkur- eða mangómálið, þar
sem það hafðist í gegn að lækka
hulduverðlagningu á þessum
mjólkurvörum með skyndiá-
hlaupi fjármálaráðherra á land-
búnaðar / Framsóknarkerfið, en
illu heilli á kostnað húsnæðissam-
vinnufélaga. Milliliðakerfi land-
búnaðarins beið þar skipsbrot.
Sýnt var fram á að það voru bæði
neytendur og bændur sem líða
fyrir sukk og óstjórn milliliða
báknsins. Verðlagningin hefur
ekki byggst á raunverulegum
framleiðslukostnaði, heldur geð-
þótta manna sem víla ekki fyrir
sér að láta neytendur borga allt
saman, þar með talið rekstrar-
kostnaðinn.
Þau eru mýmörg dæmin sem
sýnt hafa að neytendur hafi verið
metnir sem annars flokks fólk hér
á landi. Neytendasamtökin og
einstök félög þeirra gegna veiga-
miklu hlutverki í þessu sambandi,
en samtökin eru afleitlega studd
af hinu opinbera og hafa átt erfitt
uppdráttar af ýmsum öðrum or-
sökum. Nýlega sagði Guðsteinn
V. Guðmundsson, starfsmaður
Neytendasamtakanna, í viðtali
við Alþýðublaðið:
„Það verður að segjast eins og
er að við íslendingar teljum okkur
Framhald á bls. 2
Úr skýrslu utanrikisráðherra um Aðalverktaka
5. grein
Ekki heppilegt að fjölga beinum
viðsemjendum varnarliðsins
Þá er komið að síðasta þættin-
um, sem Alþýðublaðið birtir úr
skýrslu utanríkisráðherra um ís-
lenska aðalverktaka. í síðasta
þætti voru við komin aftur að 15.
spurningunni, sem þingmenn
Bandalags jafnaðarmanna og Al-
þýðuflokksins lögðu fyrir utan-
ríkisráðherra.
Tollfrjáls varningur
í 15. spurningu er leitað eftir
þvi hvernig háttað er eftirliti með
innflutningi og hverjar séu tolla-
tekjur íslenska ríkisins af honum.
I svarinu segir, að varnarliðinu
sé heimilt að flytja inn á varnar-
svæðið tollfrjálsan varning til
nota fyrir varnarliðsmenn og
skyldulið þeirra. Stuttu eftir
komu varnarliðsins hafi verið sett
á stofn verslun með tollfrjálsan
varning.
Síðan er spurt um verkamanna-
kaup pr. klukkustund í verksamn-
ingum á árinu 1983 og starfs-
mannafjölda fyrirtækisins sl.
þrjú ár.
Svarið við þessari spurningu er
sú, að félagið vinni engin verk fyr-
ir varnarliðið í tímavinnu. Verk-
samningar séu jafnan byggðir á
einni heildarupphæð. Við gerða
tilboðs sé stuðst við gildandi
kjarasamninga hverju sinni.
Fjöldi starfsmanna á launaskrá er
þessi:
1980 . . .528
1981 . . .584
1982 . . .583
Verkútboð
í 17 spurningu eru könnuð á-
form utanríkisráðherra um hugs-
anlega breytingu á fyrirkomulagi
verkútboða á vegum varnarliðs-
ins, og hvort það fyrirkomulag
verkútboða, sem hér tíðkast, eigi
sér hliðstæður í öðrum löndum.
Svarið er á þessa leið:
Upplýsingar um verktakastarf-
semina á KeflavíkurÓugvelli, sem
lagðar hafa verið fram með þess-
ari skýrslu, gefa yfirlit um mis-
munandi framkvæmdaþörf varn-
arliðsins og þá sérstöðu, sem
verktakar varnarliðsins búa við í
dag.
Skipta má verkefnum verktak-
anna í eftirfarandi þætti:
1. Samningsgerð við varnarliðið
2. Rekstur verktaka- og þjónustu-
aðstöðu
3. Birgðahald
4. Nýjar framkvæmdir
5. Meiriháttar viðhaldsfram-
kvæmdir
6. Almennt viðhald á mannvirkj-
um.
íslenskir aðalverktakar hafa
með höndum verkefni, er falla
undir liði 1—5, en Keflavíkur-
verktakar verkefni samkvæmt lið
1 og 6 að mestu leyti.
Hugmyndir um breytingar á
verktakastarfseminni verða að
taka mið af framtíðartilhögun of-
angreindra þátta, svo og því sam-
komulagi, sem í gijdi er milli ís-
lands og Bandaríkjanna um toll-
og skattfrelsi á efni, tækjum og
þjónustu. Samskonar ákvæði eru
í gildi um framkvæmdir Banda-
ríkjanna í öðrum ríkjum Atlants-
hafsbandalagsins, svo og milli
bandalagsríkjanna innbyrðis
varðandi verkefni, sem greidd eru
úr sameiginlegum sjóðum At-
lantshafsbandalagsins.
Telja verður, að athuguðu máli,
að hvorki sé heppilegt né hag-
kvæmt að fjölga beinum viðsemj-
endum varnarliðsins frá því sem
nú er. Ástæða er hins vegar til þess
að opna fyrir þá möguleika, að
nýir verktakar hefðu aðstöðu til
að taka að sér verkefni í auknum
mæli og á sama grundvelli og fé-
lögin er tengjast íslenskum aðal-
verktökum og Keflavíkurverktök-
um.
Þá er einnig rétt að kanna ítar-
lega skilyrði þess að opna aðildar-
félög samningsaðila frekar en nú
er. Til þess að undirbúa þetta hef-
ur utanríkisráðherra ákveðið að
koma á fimm manna samstarfs-
nefnd, sem í eiga sæti tveir fulltrú-
ar Verktakasambands íslands,
fulltrúi íslenskra aðalverktaka,
fulltrúi Keflavíkurverktaka og
fulltrúi ráðuneytisins. Nefndinni
verði jafnframt falið að kanna
fyrirkomulag þessara mála og
reynslu í öðrum ríkjum Atlants-
hafsbandalagsins.