Alþýðublaðið - 04.05.1985, Blaðsíða 1

Laugardagur 4. maí 1985 84. tbl. 66. árg.
Frumvarp Jóhönnu Sizurðardóttur og fleiri:
Réttarstaða í
óvígðri sambúð
„Árið 1980 flutti Aiþýðufiokkur-
inn þingsályktunartillögu um rétt-
arstöðu fólks i óvígðri sambúð og
var hún samþykkt í febrúar 1981.
Tillagan var liður i því að tryggja
eigna- og erfðarétt við slit á óvígðri
sambúð. Þótt fjögur ár séu liðin þá
hafa þessi mál lítt þokast áfram.
Tvívegis hefur verið spurt um fram-
gang tillögunnar, en fátt hefur orð-
ið um svör. Ég sá því að annað var
ekki til ráða en flytja sjálf frumvarp
um þetta, því það er staðreynd að
margsinnis hafa komið upp mjög
erfið mál eftir slit á óvígðri sambúð
og yfirleitt hefur konan fariðjiaQ-
oka og kannski staðið uppi með lít-
ið eftir. Ég vænti þess að það muni
takast að samþykkja frumvarpið
fyrir þinglok".
Þetta sagði Jóhanna Sigurðar-
dóttir í samtali við Alþýðublaðið
um frumvarp hennar um breyting á
lögum um skipti á dánarbúum og
félagsbúum, en ásamt henni flytja
frumvarpið Guðmundur Einarsson
(C), Guðrún Helgadóttir (G) og
Gunnar G. Schram (D).
Meginefni frumvarpsins er ein-
föld breyting á skiptalögum, þannig
að skiptarétti verði heimilt að skipta
búi við slit á óvígðri sambúð, vegna
skilnaðar eða andláts. í greinargerð
segir meðal annars:
„Nefna má að stundum stendur
sambúð svo áratugum skiptir og
allar eignir búsins hafa orðið til á
þeim tíma. Ef um eignamyndum í
húsnæði er að ræða á sambúðar-
Framh. á bls. 2
Aðalfundur Albvðubankans:
75 millj. kr. hlutafjárútboð
Aðalfundur Alþýðubankans var
haldinn 27. apríl s.l. í skýrslum for-
manns bankaráðs og bankastjóra
kom fram m.a. að hagur bankans
var góður í árslok 1984 þrátt fyrir
halla á rekstrarreikningi um 2,5
millj. króna fyrir skatta, óx eigið fé
bankans um 31% á árinu 1984.
Hinsvegar varð innlánsaukning á
árinu 1984 nokkuð fyrir neðan
meðaltal innlánsstofnana i heild,
eða 25,0%, útlánsaukning nam
43,0%. Mikill vöxtur var í starfsemi
veðdeildar bankans. Fram kom að á
árinu 1985, taka til starfa 2 aðstoð-
arbankastjórar við Alþýðubank-
ann, þeir Guðmundur Ágústsson
og Ólafur Ottósson og er mikill
hugur í stjórnendum bankans til
eflingar hans. Undir þann hug tóku
fundarmenn með því að samþykkja
einróma að bjóða skuli út nýtt
hlutafé upp á 75 milljónir króna
sem gefinn verði kostur á að greiða
á næstu 5 árum.
Ennfremur samþykkti fundurinn
útgáfu jöfnunarhlutabréfa upp á
40% á hlutafé í árslok 1984. Þá var
samþykkt að greiða hluthöfum
5,0% arð á innborgaða og upp-
færða hlutafjáreign í árslok 1984.
Seðlabankinn
stórgræðir
þrátt fyrir rándyrar byggingaframkvœmdir
Hagnaður Seðlabankans árið
1984 var 111 milljónir samkvæmt
niðurstöðum rekstrarreiknings.
Helstu tekjur bankans nú sem
fyrr eru vaxtatekjur umfram
vaxtagjöld, en þessi mismunur
gefur bankanum tæpan 1,1 mill-
jarð króna. Og hagnaður varð á
rekstrinum, enda þótt 109 mill-
jónum króna væri varið til pen-
ingamusterisins á Arnarhólnum.
Þetta og fleira koma fram í
ræðu Jónasar G. Rafnars for-
manns bankaráðs Seðlbankans á
aðalfundi bankans s.l. þriðjudag.
í ræðu Jónasar kom einnig fram,
að heildarkostnaður fram að
þessu við Seðlabankahöllina væri
194 milljónir króna (hundrað níu-
tíu og fjórar mifljónir).
Alþýðublaðið minnir á þá
stefnu Alþýðuflokksins, að þjóð-
nýta eigi hagnað af Seðlabankan-
um og veitaí húsnæðislánakerfið,
þar sem þörfin er hvað brýnust.
Sömuleiðis telur Alþýðuflokkur-
inn að Seðlabankahöllina eigi að
taka af Seðlabankanum og hús-
næðið eigi að nýta sem stjórnar-
ráð.
Borgarstiórnarkosningarnar:
Sameiginlegt framboð
félagshyggjuflokka?
Komið hafa upp hugmyndir í fé-
lagshyggjuflokkunum í borgar-
stjórn Reykjavíkur að skoða beri til
hlítar möguleikana á sameiginlegu
framboði þessara flokka allra. Er
þá hugmyndin sú að Alþýðuflokk-
ur, Alþýðubandalag, Framsóknar-
flokkur, Kvennaframboð og hugs-
anlega Bandalag jafnaðarmanna,
sem hefur hugleitt þátttöku í sveit-
arstjórnarkosningunum næsta vor,
bjóði fram sameiginlegan lista í
næstu borgarstjórnarkosningum.
Talsmenn þessara hugmynda
Tölvuhapp-
drættið
Af óviðráðanlegum
ástæðum verður að
fresta birtingu vinnings-
númera í tölvuhapp-
drætti Alþýðuflokksins
þar til eftir helgi.
benda á, aö með þessu nýttust til
fullnustu öll þau atkvæði er á
vinstri flokkana kæmu, en miðað
við óbreytt ástand, fjögurra flokka
framboð, eða fleiri, þá féllu mörg
Á aðalfundi Fulltrúaráðs verka-
lýðsfélaganna í Hafnarfirði nú á
fimmtudaginn var fjallað um sam-
þykkt meirihluta bæjarráðs (sjálf-
stæðismanna, framsóknarmanna
og óháðra borgara) gegn ályktun
fulltrúaráðsins um atvinnuástandið
í bænum, þar sem meirihlutinn
ásakaði fulltrúaráðið um smekk-
leysu og ýkjur um atvinnuleysi og
fleira.
Er það mat fulltrúaráðsins að
hverjar sem réttár tölur um fjölda
fólks á atvinnuleysisbótum eru á
hverjum tíma, þá standi sú stað-
reynd upp úr öllu orðagjálfrinu að
atvinnuástand getur ekki verið við-
unandi meðan hjólin snúast ekki
þúsund atkvæði dauð og nýttust
flokkunum ekki. Þetta ástand væri
vatn á myllu Sjálfstæðisflokksins. í
annan stað myndi sameiginlegt
Framh. á bls. 2
hjá Bæjarútgerðinni, jafnvel þótt
fólk bjargi sér frá gjaldþroti með
því að leita annað í vinnu.
Bent er á að Sjólastöðin hf. leiti
að fólki í fastráðningu sem skilyrði
og verkafólk því hikað að leita
þangað í ljósi loforða ráðamanna
bæjarins um að Bæjarútgerðin
hæfi brátt starfsemi að nýju.
Fulltrúaráðið mótmælir sérstak-
lega því að bæjarráðið (þ.e. meiri-
hluti þess) segir verkalýðsleiðtog-
ana skorta vilja til að stuðla að því
að útgerð og fiskvinnsla geti hafist
á nýjan leik og að hvatt hafi verið til
þess að fólk léti það vera að kaupa
hlutabréf i Útgerðarfélagi Hafn-
Framh. á bls. 2
Fulltrúaráð verkalyðsfélamnna í Hafnarfirði:
r
Ihaldsmeirihluta mótmælt
'RITSTJORNARGREIN'
Islensku dagblöðin
Það eru hræringar á (slenskum dagblaðamarkaði
þessa dagana. Hæst ber styrjaldarástandiö á NT, en
ritstjóri blaðsins, Magnús Ólafsson og flestir blaða-
menn, hafa sagt upp störfum vegna ágreinings við
útgáfustjórnina og Framsóknarflokkinn. Á Þjóðvilj-
anum hefur sömuleiðis verið titringur upp á slðkast-
ið; ritstjórinn, Össur Skarphéðinsson, er sem lús
milli tveggja nagla; klemmdur á miili strlðandi fyik-
inga I Alþýðubandalaginu; Svavar Gestssonar ann-
ars vegar og verkalýðsforystu Alþýðubandalagsins
undir stjórn Ásmundar Stefánssonar hins vegar.
(slensk dagblöð eru öllu jöfnu því marki brennd
að vera tengd ákveðnum stjórnmálaflokkum og
hagsmunahópum á beinan og óbeinan hátt. Þaö er
svo hvers og eins að meta það, hvort slikt sé af hinu
góða eða illa. Aðalatriðið er, að dagblöð komi til dyr-
annaeins og þau eru klædd, viðurkenni tilgang sinn
og markmið og reyni ekki að fela uppruna sinn eða
bakgrunn. Alþýðublaðið til að mynda er málgagn Al-
þýðuflokksins. Það er rekiö af hlutafélagi, sem Al-
þýðuflokkurinn á að langmestum hluta. Flokks-
stjórn Alþýðuflokksins, sem er valdamesta stofnun
flokksins milli fiokksþinga, ræður ritstjóra að Al-
þýðublaðinu. Þetta segir, að Alþýðublaðið er hreint
flokksblað og gefur sig ekki út fyrir að vera annað.
En hvernig er þessum málum svo háttað á öörum
bæjum? Lltum t.a.m. á Morgunblaöið og DV. Árvakur
gefur út Morgunblaðið og stjórnendur þess félags
eru allir sjálfstæðismenn. Þar á meðal er innsti
koppur I búri, Geir Hailgrlmsson fyrrum formaöur
Sjálfstæðisflokksins. Ritstjórnarstefna Morgun-
blaðsins hefur ævinlega verið sú að styðja og
styrkja Sjálfstæðisflokkinn eftír fremsta megni. Þá
hefur Mogginn ekki slður verið virkur þátttakandi I
átökum hinna ólíku hagsmunahópa I flokknum um
völd og vegtyllur. Svipaða sögu er að segja af DV.
Eigendur blaðsins eru aliir sjálfstæðismenn og
blaðið er mjög hallt undir fiokkinn, en sá reginmun-
ur er á Morgunblaðinu og DV, að þau styðja ólfka
valdakjarna innan Sjálfstæðisflokksins. Á meðan
Gunnar heitinn Thoroddsen var I eldllnunni þá
studdi DV hans menn á sama tlma og Geirsliðið var
með Morgunbiaðið á slnum snærum.
Þjóðviljinn og Tlminn hafa I gegnum árin verið ná-
tengd Alþýðubandalaginu annars vegar og Fram-
sóknarflokknum hins vegar. Lengst af hafa flokkarn-
ir beinllnis átt blööin, en á stundum hafa hlutaféiög
verið stofnuð um útgáfu þeirra. Það hefur hins vegar
ekki breytt þvl að þessi blöð hafafyrst og slðast ver-
ió málgögn flokka sinna þegar á hefur reynt. Með
uppstokkun áTlmanum og nafnbreytingu var stefnt
aö þvl að losa tengsl Framsóknarflokksins og NT.
Þetta varð m.a. til þess aö NT tók upp sjálfstæða
stefnu I ýmsum málum og gagnrýndi óhikað stjórn-
arsamstarfið og þarmeð þátttöku Framsóknar I rlk-
isstjórninni. En tengsl flokks og blaðs voru samt
sem áðurenn til staðarog framsóknarforystan vildi
hafa áhrif á gang mála á blaðinu. Og deilur mögnuð-
ust þar til upp úr sauð. Framsóknarflokkurinn varð
ofan á; sjálfstæð ritstjórnarstefna starfsmanna
blaðsins varð undan að láta.
<r
A hinn bóginn er Ijóst að á allra slðustu árum hafa
tengsl blaðanna við flokkana minnkað til muna.
Blöðin hafa orðið sjálfstæðari l afstöðu sinni og
fréttamióiun. Samt sem áðurtúlka þessi blöð öll af-
stöðu og stefnumið eigenda sinna, þegar á reynir.
Helgarpósturinn er blað sem er I eigu starfs-
manna. Það eru sem sé ekki hagsmunahópar útl bæ,
sem ráða ferðinni hvað varðar fréttamat blaósins,
heldur skoðanir starfsmanna á þvl hvernig gefa eigi
út gott blað að þeirramati. Vitanlegaerekki þar meö
sagt að blaðið sé betra eða verra fyrir vikið. Það er
engin trygging fyrir þvl að starfsmennirnir sjáifir
hafi betri eöa heiðarlegri yfirsýn yfir sviðið en aðrir.
En Helgarpósturinn kemur beint framan að fólki, fel-
ur ekki bakgrunn sinn eða tilgang. Sömu sögu er að
segja um Alþýðublaðið. Það er og hefur verið mái-
gagn jafnaöarmanna, Alþýðuflokksins. Hin blöðin
fyigja aftur á móti „haltu mér slepptu mér” stefn-
unni. Eru að reyna með köflum að fyigja hlutiægri
fréttamiðlun án afskipta eigenda blaðsins, en láta
undan þrýstingi þeirra við og við.
Vitanlegaerekkert blað frjálst og óháð og erfitt er
að sjá hvernig hægt er að gefa út sllkt blað. Blöð
verða auðvitað alitaf háð skoðunum þeirra er I þau
skrifa. Ritstjórar blaöanna og blaðamenn ráöa því
hvað um er skrifað, hvernig á málum er tekið. Og svo
koma eigendurnir og þrýsta á við og við. Bara þetta
gerir það að verkum að frelsið er afstætt I þessum
efnum sem og svo mörgum öðrum. Og eru blöð ekki
háð þvl aö skrifa um efni sem lesendur vilja? Eru
blöð ekki háð markaönum?
Það er enginn einn stóri sannleikur til, þegar sið-
fræöin að baki blaöaútgáfu er skoöuð niður I kjöl-
inn. Ef hins vegar útgefendur og biaðamenn kapp-
kosta heiðarleika, sannsögli og það að koma I eigin
klæðum til dyranna, þá er nokkrum grundvallarþátt-
um góðrar blaðamennsku, góðrar útgáfustarfsemi
fullnægt.
—GÁS.