Morgunblaðið - 01.09.2002, Blaðsíða 1
MORGUNBLAÐIÐ 1. SEPTEMBER 2002
204. TBL. 90. ÁRG. SUNNUDAGUR 1. SEPTEMBER 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
Undanfarna áratugi hefur verið stöðugur straumur fólks utan af landi á mölina. Nú mætir þetta fólk hópi höfuð-
borgarbúa, sem kýs að eignast sitt annað heimili utan skarkala borgarinnar. Ragnhildur Sverrisdóttir kynnti sér út-
rás höfuðborgarbúa sem farnir eru að kaupa jarðir og býli til að uppfylla þrá sína eftir sveitasælunni.
Burt úr borgarskarkala
Sunnudagur
1. september 2002
ferðalögÁ slóðum Einars Ben.bílarFiat StilobörnSkólinn hafinnbíóTeikn Shyamalans
Sælkerar á sunnudegi
Beikonfyllt lambafilet
Fjölbreytt
náttúrufar
Breiðafjarðar-
eyja.
Prentsmiðja
Morgunblaðsins
B
Stökkbreyting á
skipulagi Evrópu
10
Íslandi allt
í aldarfjórðung
16
Hetjur
háloftanna
18
ÍRASKI herinn er tekinn að skipuleggja varnir
Bagdad og segja bandarískir embættismenn
þetta umfangsmestu varnaraðgerðir hersins
síðan í Persaflóastríðinu 1991. Möguleikinn á
því að Bandaríkjamenn geri árás til þess að
steypa Saddam Hussein af stóli hefur hvatt
Íraka til þess að búast til varnar með skrið-
drekum, fallbyssum og hermönnum, að því er
embættismenn í bandaríska varnarmálaráðu-
neytinu og fleiri stofnunum sögðu, en vildu ekki
láta nafns síns getið.
Sumar herdeildir hafa dreift þungavopnum
sínum til þess að þau verði erfiðari skotmörk
og loftvarnarvopnum hefur verið komið fyrir
við Bagdad til að verja borgina árásum. „Þetta
er umfangsmesti viðbúnaður [Íraka] síðan í
Persaflóastríðinu,“ sagði embættismaður
bandarísku stjórnarinnar. „Þeir taka mjög al-
varlega þau orð sem þeir heyra nú frá Banda-
ríkjunum.“
Saddam Hussein sagði nýverið að hann
myndi berjast við Bandaríkjamenn á götum
Bagdad og annarra borga í Írak, og bandarísk-
ir embættismenn viðurkenna að þetta myndi að
öllum líkindum vera besta leiðin fyrir Íraka,
komi til átaka. Hinir miklu tækni- og þjálfunar-
yfirburðir Bandaríkjamanna komi að takmörk-
uðum notum þegar barist sé í borg, fremur en
á opnum svæðum.
Fullvissir um sigur
Bandaríkjamenn hafa ítrekað látið í veðri
vaka að þeir kunni að ráðast til atlögu gegn
Írökum í því augnamiði að steypa Saddam af
stóli. Írakar hafa meinað vopnaeftirlitsmönnum
Sameinuðu þjóðanna að koma inn í landið, og
þar með rofið skilmálana er fylgdu lokum
Persaflóastríðsins. Vilja Bandaríkjamenn
tryggja að Írakar komi sér ekki upp efna- og
gereyðingarvopnum. Hefur George W. Bush
Bandaríkjaforseti lýst því yfir að Írakar séu,
ásamt Írönum og N-Kóreu, „öxull hins illa“.
Í Persaflóastríðinu beitti Saddam mörgum
herfylkjum sínum gegn Bandaríkjamönnum úti
á víðáttum eyðimerkurinnar og galt afhroð. En
haldi írösku hermennirnir sig innan borgar-
marka verða Bandaríkjamenn að berjast við þá
hús úr húsi ætli þeir sér að ná Saddam. Þótt
ráðamenn í bandaríska varnarmálaráðuneytinu
séu þess fullvissir að þeir geti sigrað her Sadd-
ams og tekið Bagdad herskildi óttast sumir að
fall bandarískra hermanna og óbreyttra borg-
ara gæti orðið svo mikið að bandarískur al-
menningur myndi ekki sætta sig við það.
Bandarískir embættismenn segja Saddam Hussein búast til varnar
Mesti viðbúnaður Íraka
síðan í Persaflóastríðinu
Washington. AP.
KÖTTURINN Mooch, sem á heima
hjá Becky Du Val í Oakland í Maine
í Bandaríkjunum, gæti komist á
spjöld Heimsmetabókar Guinness
með því að hann hefur sjö tær á
hverri loppu – samtals tuttugu og
átta. Og klærnar eru jafn margar.
Dýralæknir hefur skoðað Mooch,
staðfest klóafjöldann og sent
Heimsmetabókinni upplýsingarnar.
AP
28 klær
UNGUR Dani þjáist af sjaldgæfum,
arfgengum sjúkdómi sem á rætur að
rekja til stökkbreytinga í hvatberum
frumunnar og veldur því að hann á
afar erfitt með að hreyfa sig. Fram
til þessa hefur verið talið víst að
stökkbreytingar í hvatberum geti
aðeins erfst í kvenlegg en maðurinn
fékk sitt stökkbreytta DNA-erfða-
efni frá föðurnum. Danskir vísinda-
menn hafa nú ritað grein um málið í
The New England Journal of Medic-
ine en uppgötvunin er sögð geta ger-
breytt forsendum rannsókna á erfð-
um kynslóðanna og þróun lífvera.
Hvatberar, öðru nafni mítokondrí-
ur, eru eins konar orkustöðvar í
frumuvökvanum, utan við sjálfan
kjarnann þar sem litningarnir með
megninu af DNA-erfðaefni manns-
ins eru. Erfðaefni hvatberanna hefur
m.a. verið notað til að leiða rök að því
að allir nútímamenn eigi rætur að
rekja til fólks sem bjó í Afríku og
jafnvel einnar formóður. Einnig hafa
menn kannað hvaða Bretar eigi ættir
að rekja til víkinga og hverjir ekki,
búið til skyldleikatré út frá DNA-
efni hvatberanna.
Uppgötvun dönsku vísindamann-
anna getur valdið því að menn setji
spurningarmerki við þessar niður-
stöður, að sögn Berlingske Tidende.
Miklu skiptir hver tíðni arfgengis frá
föður er en jafnvel þótt erfðaefnið
hafi aðeins komið frá föðurnum einu
sinni á hundruðum ára getur atvikið
grafið undan bollaleggingum vís-
indamanna um ættartengslin.
Uppruni mannsins
Afríku-
kenningin
fallin?
„STÖÐVIÐ fátæktina! Við krefj-
umst lands, matar og vinnu!“ Þetta
var yfirskrift mótmælagöngu fá-
tækra Suður-Afríkumanna sem
gengu fylktu liði um götur Jóhann-
esarborgar í gær. Tugir þúsunda
manna tóku þátt í göngunni og
þremur öðrum göngum sem gengn-
ar voru í borginni, en þar stendur
yfir ráðstefna Sameinuðu þjóðanna
um sjálfbæra þróun. Yfir 100 þjóð-
arleiðtogar koma til fundarins í dag.
Blaðamaður Morgunblaðsins
fylgdist með göngu sem var skipu-
lögð af nokkrum samtökum sem
berjast gegn fátækt og fyrir um-
hverfisvernd, m.a. Indaba-hreyfing-
unni og Friends of the Earth.
Gangan hófst í Alexandra-hverfinu
þar sem fátækustu íbúar Jóhann-
esarborgar búa við ömurlegar að-
stæður. Hverfið er stutt frá hinu
glæsilega Sandton-hverfi þar sem
leiðtogafundur SÞ fer fram.
„Þetta er Afríka,“ sagði Noah
Thoko við Morgunblaðið, en hún er
einstæð móðir og býr hjá föður sín-
um í litlum kofa í Alexandra-hverf-
inu ásamt 5 ára dóttur sinni. Ekk-
ert vatn er í húsinu, ekkert klósett
og ekkert rafmagn. Hún er atvinnu-
laus og það sama á við um föður
hennar.
Gangan fór friðsamlega fram, en
sumir göngumenn reyndu að ögra
lögreglumönnunum sem fylgdust
vel með öllu. „Þið eruð hundar
Mbekis [forseta S-Afríku],“ kölluðu
þeir til lögreglumannanna.
A.m.k. 17 hópar höfðu fyrirfram
tilkynnt þátttöku sína í mótmæla-
göngunum. Meðal þeirra sem mót-
mæltu voru andstæðingar Ísraels
og andstæðingar alþjóðavæðingar.
Mótmælendur beindu spjótum sín-
um talsvert að stjórnvöldum í S-
Afríku, en nokkrir af forystumönn-
um ANC, stjórnarflokksins í S-Afr-
íku, tóku hins vegar þátt í einni
göngunni. Með því vildu þeir leggja
áherslu á að þeir stæðu með íbúum
Afríku sem krefjast þess að leið-
togafundurinn í Jóhannesarborg
setji fram afgerandi og skýra áætl-
un um hvernig eigi að berjast gegn
fátækt í heiminum.
Reuters
Mótmælendur hrópa slagorð í göngunni í Jóhannesarborg í gær.
Tugir þús-
unda í mót-
mælagöngu
Jóhannesarborg. Morgunblaðið.
♦ ♦ ♦