Morgunblaðið - 18.12.2002, Blaðsíða 17

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. DESEMBER 2002 17
TRÉSTUBBUR við vegarbrún í
afskekktu þorpi í norðvesturhluta
Kína vakti þjóðarathygli fyrir
nokkrum vikum. Samkvæmt
fréttum frá þorpinu flykktust
Kínverjar þangað hvaðanæva til
sjá tréstubbinn með eigin augum.
Bramboltið hófst þegar einn
þorpsbúanna kvaðst hafa komið
auga á furðulegt fyrirbæri á
hringjamynstri tréstubbsins: and-
lit Maós formanns, frumkvöðuls
byltingarinnar í Kína.
Slíkar sögur eru ekki óalgeng-
ar því að þótt Maó hafi dáið fyrir
26 árum er eins og hann sé alls
staðar nálægur og hafi aldrei far-
ið í burtu – og ekki aðeins vegna
þess að lík hans er til sýnis í
hjarta höfuðborgarinnar. Hann
er enn dýrkaður sem holdgerv-
ingur drauma kínversku þjóð-
arinnar sem hann stjórnaði, fyllti
eldmóði, gerði vansæla og sökkti
í hörmungadíki með stefnu sem
kostaði milljónir manna lífið.
Hvarvetna getur á að líta
myndir af Maó, allt frá verkum
popplistarmanna til einnota
kveikjara. Hans er minnst í vin-
sælum hetjusöngvum og nánast á
hverri pólitískri samkomu. Í aug-
um Kínverja er hann undarleg
blanda af keisara og Búddha,
Abraham Lincoln, Elvis Presley
og Kaligúla. Hann fyllir Kínverja
enn óttablandinni lotningu og
mærð.
„Fólki geðjast jafnvel
betur að Maó núna“
„Við Kínverjar höfum gert goð-
sögn úr Maó,“ sagði Wang Li,
sem liggur ekki á liði sínu í þess-
um efnum. Hún hefur framfæri
sitt af sölu skrautmuna og vegg-
spjalda á útimarkaði í Peking og
litríkar hetjumyndir af Maó
renna þar út eins og heitar
lummur.
„Fólki geðjast jafnvel betur að
Maó núna en þegar hann var á
lífi,“ sagði Wang. „Hann er tákn
lands sem stóð fast á sínu, lands
sem varð öflugt.“
Forystumenn kínverska komm-
únistaflokksins leggja einnig
kapp á að halda minningu Maós á
lofti þrátt fyrir andúð hans á
kapítalismanum sem þeir hafa
gert sér dælt við. Þegar nýir for-
ystumenn flokksins voru kynntir
á flokksþinginu fyrr í mánuðinum
tóku þeir strax að lýsa dálæti
sínu á Maó.
„Við skulum byrja á því að
minnast látinna byltingarmanna
eins og Mao Tse-tung,“ sagði Li
Peng, forseti kínverska þingsins,
þegar hann setti flokksþingið.
Hver ræðumaðurinn á fætur öðr-
um vitnaði síðan í Maó formann
næstu vikuna.
Muna hörmungarnar
Kínverjar eru þó farnir að við-
urkenna að Maó byggði ekki að-
eins upp alþýðulýðveldið Kína
heldur leiddi hann einnig miklar
hörmungar yfir þjóðina.
Þegar þeir minnast Stóra
stökksins framávið muna þeir
hungursneyðina sem því fylgdi.
Þegar þeir rifja upp menning-
arbyltinguna á sjöunda áratug
síðustu aldar muna þeir ekki eftir
framförum heldur harðstjórn sem
útrýmdi heilli kynslóð mennta-
manna.
Kínverjar hneigjast til að nota
tölur til að útskýra allt á milli
himins og jarðar og forystumenn
kommúnistaflokksins hafa reikn-
að það út að Maó hafi haft 70%
rétt fyrir sér en 30% rangt. Í
Kína hefur jafnvel verið gefin út
bók með heitinu „Maó Tse-tung:
maður en ekki guð“.
Zhao Tianqi, 34 ára listamaður
sem var átta ára þegar Maó dó,
notar gamlar ljósmyndir af bylt-
ingarforingjanum til að búa til
sáldþrykksmyndir í anda Andy
Warhols. Í einu verkanna býr
hann til mynstur úr smámyndum
af Maó og Búddha.
„Maó og Búddha eru alls ekki
svo ólíkir,“ sagði hann. „Þeir
stjórnuðu báðir þjóðum sínum og
fylltu þær andagift. Án Maós
væri Kína ekki til.“
AP
Sölukona bíður eftir viðskiptavin-
um við myndir af Maó formanni á
útimarkaði í Peking.
Ekkert
dregur úr
Maó-dýrk-
uninni
í Kína
Peking. AP.
’ Undarleg blanda af keisara
og Búddha,
Lincoln, Presley
og Kaligúla. ‘
PIPAR OG SALT
Klapparstíg 44
Sími 562 3614
Froðuþeytari
fyrir cappucino
verð án statífs kr. 2.500
m.statífi kr. 2.995
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111