Morgunblaðið - 20.12.2002, Blaðsíða 32

LISTIR
32 FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SEINNI jólatónleikar Kammer-
kórs Hafnarfjarðar af tvennum fóru
fram við húsfylli í hálfmánalaga sal
Hásala á miðvikudagskvöld. Setið var
yfir kaffiborðum og stemmningin létt
eftir því. Dagskráin hófst með kór-
alforleik Bachs fyrir orgel, Nun
komm der Heiden Heiland, og lék
Ingunn Hildur Hauksdóttir efri man-
úal- og pedalrödd á pósítif en Gunnar
Gunnarsson lék sálmalagið í cantus
firmus á flautu. Kórinn kom þá til
skjalanna og söng öll 7 lög fyrri hlut-
ans nema hið síðasta a cappella. Það
voru Nú kemur heimsins hjálparráð
(úts. Róberts A. Ottóssonar), Bíum og
bíum (betur þekkt sem Coventry
Carol, við nýja textaþýðingu Þórunn-
ar Guðmundsdóttur), Jól, hið látlausa
lag Báru Grímsdóttur í valstakti og Ó
Jesúbarn, nokkru rómantískara lag
Eyþórs Stefánssonar. Ave Maris
Stella eftir Grieg var næst; líkt og hið
undangengna svolítið hnuggið á
hljómsvip líkt og kórinn væri úrvinda
af þreytu, enda sást varla brosvipra á
neinum allt kvöldið.
Á Hvalsnesi nefndist nýtt verk eftir
kórfélagann Símon Birgisson við
samnefnt kvæði Snorra Hjartarsonar
(„Kirkja við opið haf“) sem kórinn
frumflutti, e.t.v. fullhægt. Efnilegt
nýklassískt verk, svolítið Nordals-
skotið en vel unnið með litríku nú-
tímalegu hljómavali og hermikontra-
punkti í innkomum að hætti 16. aldar
mótettna. Þá söng Ingibjörg Guð-
jónsdóttir Hear my prayer eftir
Mendelssohn og færðist þá aukinn
kraftur í kórinn þegar að honum kom,
enda þótt tempóið hefði enn mátt
vera hressara.
Eftir hlé söng kórinn fyrst ein-
radda tenórröddina í „Vakna!“ Síons-
verðir kalla úr 140. kantötu Bachs
(„Wachet auf!“), studdur flautumeð-
leik Gunnars áttund ofar við pósítif-
flutning Ingunnar Hildar á bassarödd
og kontrapunktsröddinni sem er
nærri því jafnvíðkunn og kontra-
punkturinn frægi við Slá þú hjartans
hörpustrengi sem bókstaflega allir
geta raulað utan að. Hér fór organist-
inn reyndar eitthvað úr skorðum í
seinni hluta sem allur virtist slagi á
eftir. Fyrirlátið mér eftir Jón Ás-
geirsson við vers úr Lilju hljómaði
látlaust og fallega a cappella, og
sömuleiðis splunkuný kórútsetning
tónskáldsins á einsöngslagi sínu Á
jólanótt (Gunnar Dal) við píanóund-
irleik. Betlehemstjarna Alice Tegn-
érs við forsöng Ingibjargar var held-
ur daufari, en Vögguljóð á jólum e.
John Rutter aftur á móti hin ferskleg-
asta smíð enda dáfallega mótuð. Að
ósk áheyrenda var Hvalsnesi Símon-
ar skotið inn þar á eftir. Að lokum var
flutt ítalska lagið Gesu Bambino eftir
Pietro A. Yon, sjarmerandi lag í 6/8
siciliano-hrynjandi; að virtist samið í
kringum viðlagið úr Joy to the World,
jólasálmi Händels frá 1742 („O come,
let us adore him“).
Ingibjörg Guðjónsdóttir söng ein-
söngshlutverk sín óaðfinnanlega með
fallega hlýrri mezzo-kenndri rödd,
kannski burtséð frá stöku „upp-
rennsli“ í tóninn, einkum í Betlehems-
stjörnunni. Píanó- og orgelundirleik-
ur var ágætlega útfærður af Ingunni
Hildi að frátöldu óhappinu í Síons-
vörðum, og sömuleiðis flautuleikur
Gunnars. Kammerkór Hafnarfjarðar
söng hreint og samtaka í skýrri mót-
un Helga Bragasonar og virtist enn
vera að sækja í sig veðrið frá því er
undirr. heyrði hann síðast. Einnig
virtist tilhneiging til eftirreigingar í
tóni minni en áður. Aðeins vantaði –
sem fyrr – meiri gleði í sönginn, sem
kom óþarflega stúrinn fyrir á þessum
mesta fagnaðartíma kirkjuársins.
Fagnaðarsöngvar Frelsarans
TÓNLIST
Hásalir, Hafnarfirði
Ýmis íslenzk og erlend jólalög. Ingibjörg
Guðjónsdóttir sópran, Gunnar Gunn-
arsson flauta, Ingunn Hildur Hauksdóttir
píanó/orgel og Kammerkór Hafn-
arfjarðar. Stjórnandi: Helgi Bragason.
Miðvikudagur 18. desember.
KÓRTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
EFLAUST langar marga krakka
að taka þátt í jólabakstrinum með
vinkonum sínum Snuðru og Tuðru,
því það er víst að eitthvað skemmti-
legt gerist þá!
Flestir þekkja
nú orðið systur
þessar sem líka
hafa verið í leik-
riti og sungið inn
á plötu. En þær
lenda yfirleitt í
skondnu klandri í
átökum sínum við
hversdagslegar
uppákomur sem
allir litlir lesendur þekkja vel – og
læra eitthvað af reynslunni. Nú er
það jólabaksturinn.
Þessi Snuðru og Tuðru-saga finnst
mér svolítið sérstök, því í stað þess
að hinir fullorðnu kenni stelpunum
að haga sér, eru börn og fullorðnir
settir á skemmtilega jafnháan stall.
Ég var yfir mig hissa og hló upphátt
þegar pabbi fær sér bita af deiginu,
og kemur allri vitleysunni af stað. Já,
öllum verður okkur á, og þá er gott
að vera hjartagóður og útsjónarsam-
ur til að redda sér úr klípunni.
Myndirnar hennar Önnu Cynthiu
eru vel þekktar. Þær eru fallegar og
það er aðdáunarvert hversu vel hún
nær svipbrigðum stelpnanna sem
lýsir tilfinningum þeirra, og þá
kannski sérstaklega myndin þegar
mamma rýkur á dýr og stelpurnar
standa eftir með pabba sínum.
Þetta er stutt, falleg og bráð-
skemmtileg saga, skrifuð á auðveldu
og blátt áfram máli, sem allir krakk-
ar skilja og ættu að hafa gaman af.
ÞETTA er sjötta bókin sem kem-
ur út um Ragga litla og ævintýri
hans hjá Fúsa frænda og Erlu
frænku.
Í þetta skiptið sem oftar gefur
Fúsi frændi hon-
um súkkulaði, og
finnst Erlu
frænku nóg um:
„Þú hefur borðað
allt of mikið
súkkulaði í dag,
Raggi minn. Þú
gætir orðið að
súkkulaðistrák
hvenær sem er.“
Raggi pælir í þessu og pælingarnar
verða að ótrúlegum og ævintýraleg-
um draumförum Ragga næstu nótt.
Hann verður einmitt súkkulaði-
strákur í súkkulaðilandi.
Þetta finnst mér ansi skemmtileg
hugmynd að bók, því það er oft sem
við fullorðna fólkið segjum eitthvað í
hugsanaleysi – og jafnvel án þess að
meina hið minnsta – sem getur kom-
ið af stað miklum vangaveltum hjá
börnunum, og jafnvel örvæntingu.
Verra er að Haraldur hefur mjög
óagaðan stíl. Í fyrsta lagi er sagan
meira en helmingi of löng. Inngang-
urinn að þeirri sögu sem Haraldur
ætlar að segja er of langur, og vaðið
er úr einu í annað án þess að það
þjóni neinum sýnilegum tilgangi.
Það á einnig við þegar súkkulaðiæ-
vintýri Ragga hefst, en oft átti ég
erfitt með að skilja hvert var verið að
fara með söguna, og hvað var hrein-
lega um að vera.
Margreyndur og góður myndlist-
armaður, Brian Pilkington, mynd-
skreytir söguna um Ragga fallega.
Ein myndin leiddi mig þó á villigöt-
ur, þar sem atburður sem átti að ger-
ast inni í herbergi hjá Ragga, er
sýndur úti í garði. Þetta ruglaði mig í
ríminu og ég varð að fletta aftur á
bak.
Sagan af Ragga er annars ágæt í
grunninn. Haraldur hefur greinilega
mjög gaman af börnum og uppá-
tækjum þeirra, og það endurspegl-
ast í góðvild og húmor á síðum bók-
arinnar, sem þyrfti að vera mun
hnitmiðaðri.
Pabbi bakar
vandræði
BÆKUR
Börn
eftir Iðunni Steinsdóttur. Myndir: Anna
Cynthia Leplar. 14 bls. Salka 2002.
Hildur Loftsdóttir
Haraldur S.
Magnússon
Iðunn
Steinsdóttir
eftir Harald S. Magnússon. Myndir: Brian
Pilkington. 31 bls. Gefið út af höfundi
2002.
RAGGI LITLI Í SÚKKULAÐILANDI
STOFNUN Vigdísar Finnbogadóttur í erlendum
tungumálum við Háskóla Íslands á eins árs afmæli
um þessar mundir og var velunnurum og samstarfs-
fólki boðið til teitis af tilefninu. Við það tækifæri af-
henti Vigdís Finnbogadóttir stofnuninni málverk úr
einkasafni sínu. Málverkið er mynd af Bessastöðum
eftir Jóhannes Geir listmálara sem Alþingi Íslendinga
gaf Vigdísi á sextugs afmæli hennar árið 1990.
Stofnunin hefur staðið fyrir fimm málþingum og
ráðstefnum, vikulegum málstofum um málvísindi og
auk þess gefið út þrjú fræðirit og hið fjórða er í
prentun. Kynningarefni hefur verið gefið út á ís-
lensku, japönsku og ensku. Í nóvember sl. fór fram
kynningarátak í Japan og fyrirhuguð er kynning á
stofnuninni í Danmörku, Frakklandi, Kanada, á Spáni
og í Þýskalandi. Á næstunni er stefnt að því að stofna
sérstakan rannsóknasjóð Stofnunar Vigdísar Finn-
bogadóttur sem ætlað er að renna styrkum stoðum
undir starfsemina.
Vigdísi Finnbogadóttur voru færðar sérstakar
þakkir fyrir mikilvægt starf í þágu stofnunarinnar en
þess má geta að hún var með í för í kynningarátakinu
í Japan. Jafnframt voru öðrum velunnurum stofn-
unarinnar færðar þakkir, en fjölmargir erlendir og
innlendir aðilar hafa lagt henni lið á fyrsta starfsári
hennar. Hollvinasamtökum Háskóla Íslands var þakk-
að mikilvægt liðsinni og fulltrúum fyrirtækja voru af-
hent sérstök þakkarskjöl fyrir veittan stuðning.
Vigdís Finnbogadóttir við málverkið sem hún afhenti Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur til eignar.
Vigdís Finnbogadóttir gefur málverk
HJÁ hamingjusömustu þjóð í
heimi eða hvaða öðru hástigi sem
hún hefur náð í skoðanakönnunum,
má helst ekki nefna það sem miður
fer. Við höfum það jú svo fjandi gott
að velmegunarglýjan blindar sýn.
Okkur er að
minnsta kosti tal-
in trú um að yfir
engu sé að kvarta
og þeir sem góla
og reyna að hrófla
við myndinni eru
stimplaðir svart-
sýnisrausarar og
niðurbrotsmenn.
En Jóhannes
nokkur Ragnars-
son, sjómaður frá Ólafsvík, er orðinn
þreyttur á þögninni og sagði í út-
varpsviðtali á dögunum að sárlega
vantaði samfélagsádeilu í íslenskum
bókmenntum. Svo hann tók málin í
sínar hendur, skrifaði sögur og fékk
útgerðarfélag á Tálknafirði til að
gefa út á bók. Og ekki tjáir að vera
með neina hógværð, hér eru komnar
Íslendingasögur hinar nýrri og gust-
ar af síðunum.
Þetta eru sögur af venjulegum nú-
tíma Íslendingum við miserfiðar að-
stæður. Hér kallar Jóhannes hlutina
sínum réttu nöfnum enda tilgangur
bókarinnar að taka á samfélagsmein-
um eins og efnahagslegri misskipt-
ingu, hræsni og stjórnlausum yfir-
borðstryllingi sem tröllríður
landanum, svo vitnað sé í umrætt
viðtal við höfundinn. Hér segir af
jakkafataskúnkum, ógurlegum haf-
gömmum, fínum frúm, sægreifum,
fyllibyttum, bændum, ráðríkum
prestum og hundum svo fátt eitt sé
nefnt og gengur þónokkuð á í bar-
dögum þeirra ýmist við aðra eða
sjálfa sig. Fjölmiðlar, ráðherrar,
menntasnobbarar og margir fleiri fá
sína pústra og eitthvað kemur Jesús
Kristur líka við sögu að ógleymdum
geðskít sálarlífsins sem flestir þurfa
jú að þefa af einhverntíma á lífsleið-
inni.
Jóhannesi liggur heilmikið á
hjarta og kemur því vel frá sér þó
auðvitað séu sumar sögurnar betri
en aðrar. En þetta eru sannarlega
Íslendingasögur sagðar í gráglettn-
um ýkjustíl rétt eins og hinar eldri.
Hann býr yfir orðgnótt og ferskur
andblær fylgir kjarnyrtu málfari al-
þýðunnar. Ádeilan er beitt og skop-
skynið lúmskt. Fjölbreyttar og sum-
ar kostulegar vangaveltur ber á
góma eins og þær hvort englar séu á
stærð við spörfugla og falli þá undir
fuglafriðunarlög.
Jóhannes prófar ýmis stílbrögð í
framsetningu og nokkrar örsögur er
að finna á milli lengri sagna. Í knöpp-
um stíl örsagnanna tekst honum
einna best upp þar sem hann segir
mátulega lítið og treystir lesandan-
um til að lesa milli línanna. Eins
reynir hann fyrir sér með eins konar
flæði og stundum bregður fyrir sér-
viskulegri stafsetningu og grunar
mig að gert sé í háði og taki það hver
til sín sem vill, lífs eða liðinn.
Bók Jóhannesar er kærkomin við-
bót í bókmenntaflóruna því vissulega
bráðvantar almennilega uppreisn í
íslenskt samfélag, rappararnir sjá
nánast einir um að láta í ljós óánægju
sína með ríkjandi kerfi.
Jóhannes sómir sér vel á bókar-
kápu í félagsskap listamanna, póli-
tíkusa, forseta, byltingarsinna og
kynbombu. Jesús og Steingrímur
Joð styðja sig við skóflur og má af því
ráða að Jóhann sé með bók þessari
að leggja sitt af mörkum í skíta-
mokstrinum. Óskandi væri að sem
flestir tækju til við slíkan mokstur.
Harður í horn að takaBÆKURSmásögur
Jóhannes Ragnarsson, Þorbjörn tálkni
2002, bls. 204
ER ÆXLIÐ ILLKYNJA?
ÍSLENDINGASÖGUR HINAR NÝRRI
Kristín Heiða Kristinsdóttir
Jóhannes
Ragnarsson
LITLUJÓLIN í Hressingar-
skálnum verða kl. 16.30 í dag.
Fram koma Steindór Andersen
sem kveður rímur við undirleik
Moniku Abendroth hörpuleik-
ara, Sigurbjörg Þrastardóttir
les frumsamin ljóð við túlkun
Lovísu Lóu látbragðsleikara.
Thor Vilhjálmsson og Þórunn
Valdimarsdóttir lesa úr nýút-
komnum bókum sínum.
Morgunblaðið/Jim Smart
Monika Abendroth og
Steindór Andersen.
Rímur og
skáldskapur
SNUÐRA OG TUÐRA Í JÓLABAKSTRI