Morgunblaðið - 20.12.2002, Blaðsíða 48

MINNINGAR
48 FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Magnúsína Guð-mundsdóttir var
fædd á Brekku á
Ingjaldssandi 20.
september árið 1916.
Hún lést á Sjúkrahúsi
Ísafjarðar 11. þessa
mánaðar. Foreldrar
hennar voru Guðrún
Magnúsdóttir og
Guðmundur Einars-
son bóndi og refa-
skytta á Brekku á
Ingjaldssandi. Magn-
úsína var 13. barn
Guðrúnar en hún
eignaðist alls 17 börn
með Guðmundi. Fimm börn þeirra
hjóna létust í æsku. Þeirra verður
ekki getið hér nánar. Þau sem upp
komust auk Magnúsínu voru: Helgi,
f. 22.10. 1899, d. 16.3. 1986; Hall-
dóra, f. 20.11. 1900, d. 18.3. 1991;
Þóra, f. 18.8. 1903, d. 6.7. 1991;
Guðmundur Óskar, f. 30.7. 1906, d.
13.7. 1986; Guðrún, f. 16.5. 1910, d.
2.10. 1999; Guðríður, f. 12.8. 1912;
Jón Halldór, f. 3.12. 1913, d. 20.6.
1991; Kristján, f. 27.9. 1918, d. 28.3.
1988; Ragnar Gísli, f. 25.9. 1920, d.
7.3. 1929, eignaðist hún fimm börn.
Þau eru: Ármann, f. 11.6. 1948, d.
15.11. 1993; Oddur Ævar, f. 1.11.
1950, kvæntur Ásdísi Björk Ás-
mundsdóttur og eiga þau þrjá syni;
Unna, f. 9.3. 1952, gift Jónasi Arn-
órssyni og eiga þau þrjú börn; Ingj-
aldur Brynjar, f. 23.6. 1954, fv.
kona hans er Kristín Stefánsdóttir
og eiga þau fjögur börn og eitt
barnabarn, og Vilhelmína Halla, f.
16.12. 1957, maki hennar er Guð-
mundur Hólm Indriðason og eiga
þau fjórar dætur.
Lengst af bjó Magnúsína á Flat-
eyri. Hún og Guðmundur Ármann
stofnuðu heimili árið 1948 og
bjuggu þar samfellt í 34 ár.
Fyrir utan öll heimilisstörfin,
sem hún innti af hendi, vann hún
iðulega ýmis önnur störf utan
heimilis, s.s. við ræstingar og fisk-
vinnslu. Af þeim störfum ber hæst
það afrek Magnúsínu, að skúra
gamla og nýja Barnaskólann á Flat-
eyri í hart nær þrjá áratugi.
Á meðan Flateyri var og hét árið
1982 tóku hjónin sig upp og fluttu í
Hveragerði. Þar bjuggu þau til árs-
ins 1991 er þau fluttu aftur vestur á
firði. Á Ísafirði bjuggu þau upp frá
því.
Útför Magnúsínu verður gerð frá
Ísafjarðarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14. Jarðsett verður
í Holti í Önundarfirði.
13.8. 2002; Guðdís
Jóna, f. 1.1. 1924, og
Guðmunda Jónína, f.
10.6. 1926.
Guðmundur Einars-
son eignaðist alls 21
barn. Með Katrínu
Gunnarsdóttur eign-
aðist hann fjögur börn.
Þau voru: Einar, f.
30.9. 1892, d. 16.7.
1966; Sigríður, f. 1.7.
1894, d. 17.9. 1992;
Gunnar, f. 30.5. 1898,
d. 24.10. 1987; og Her-
dís, f. 30.5. 1898, d. 8.1.
1990.
Með fyrri manni Magnúsínu,
Gunnari Eysteinssyni, f. 31.8. 1917,
d. 23.10. 1986, eignaðist hún tvö
börn. Þau eru Kolbrún, f. 9.12.
1939, gift Erling Jóni Sigurðssyni.
Þau eignuðust sjö börn. Tvö þeirra
dóu sama dag og þau fæddust.
Barnabörn þeirra eru 15; Hrafn-
kell, f. 24.6. 1942, kvæntur Svan-
björtu Þorleifsdóttur og eiga þau
fimm börn og tvö barnabörn.
Með seinni manni Magnúsínu,
Guðmundi Ármanni Oddssyni, f.
Elsku mamma. Núna er komið að
nokkrum kveðjuorðum til þín. Það er
margs að minnast. Allt eru það ljúfar
og góðar endurminningar. Eftirfar-
andi vísa lýsir því nánar:
Hver minning dýrmæt perla að loknum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem gleymist
eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að kynnast
þér.
(Ingibj. Sig.)
Ég veit það fullvel, að þú varst á
móti löngum lofræðum um fólk. Ég
leyfi mér að skilja skoðun þína þann-
ig, að þú hafir verið á móti oflofi sem
fólk kreistir upp úr sér af þýlyndi einu
saman. Slík skrif fæst ég aldrei við,
hvorki nauðugur né viljugur. Þú hrós-
aðir þeim sem áttu það skilið. Það
ætla ég líka að gera núna. Þú átt það
sannarlega inni hjá mér. Alltaf varst
þú fylgjandi því sem fegrað gat og
bætt mannlífið og umhverfi þess. Þú
varst sjálfri þér samkvæm og hafðir
efni á því að benda fólki á það sem
betur mátti fara ef því var að skipta.
Þá skipti ekki máli hvort í hlut átti
sjálfur séra Jón eða Sigga skrína.
Hin síðari ár hefur faðir minn
margsagt mér hversu mikið hann
dáði þig, mamma mín. Ungur að árum
féll hann kylliflatur fyrir þér. Honum
fannst þú vera einstaklega falleg kona
og hefðir sterkan og mikinn persónu-
leika. Ekki minnkaði hrifning hans
þegar þið hófuð búskap og hann
kynntist einstökum dugnaði þínum,
ósérhlífni, samviskusemi, mikilli
ábyrgðarkennd, nýtni og nægjusemi.
Við systkinin vorum mjög lánsöm
að eiga þig fyrir móður. Þú lagðir þig
alla fram við það að gera þitt besta.
Þú stjanaðir við okkur alla tíð og
varst sístarfandi frá morgni til kvölds.
Það er ótrúlegt hversu miklu þú
komst í verk. Allt var í röð og reglu.
Þú eldaðir hollan og góðan mat og
bakaðir vikulega. Allt var prjónað og
saumað heima. Flest munum við
systkinin eftir fyrstu búðarkeyptu
flíkinni.
Á haustin var unnið af kappi við
sláturgerð. Heilu kjötskrokkarnir
voru verkaðir. Sumt fór í hakk, annað
í smásteik, gúllas eða eitthvað annað.
Þú bjóst til heimsins bestu kæfu.
Pabbi hafði sérstakt dálæti á ber-
jatínslu. Það var mikil vinna við að
hreinsa berin, sulta og safta allt það
magn sem hann tíndi. Enda var búrið
orðið matarlegt á aðventunni. Allar
hillur voru svo fullar af kökuboxum,
sultukrukkum, saftflöskum og fleiru
góðgæti, að við bræðurnir áttum erf-
itt með það að finna rúsínurnar og
sveskjurnar sem þú faldir fyrir okk-
ur.
Alla tíð varstu ung í anda. Besta
dæmið um það er þegar þú varst orð-
in rúmlega áttræð. Þú varst á heim-
leið í strætó á Ísafirði. Vagnstjórinn
hafði stöðvað vagninn. Hann kallaði
aftur í vagninn og spurði hvort gamla
konan ætlaði ekki fara út þarna. Þá
leist þú aftur fyrir þig en sást enga
gamla konu þar. Síðan kallaðir þú til
baka í mesta sakleysi, að hér væri
engin gömul kona. Það glumdi við
hlátur í vagninum og þá rann loksins
upp fyrir þér, að vagnstjórinn hafði
beint orðum sínum til þín. Þegar þú
komst heim úr þeirri ferð hlóst þú
manna mest að sjálfri þér.
Þú varst einstaklega hraust nema
tvö síðustu æviárin. Hreysti þína gast
þú eflaust þakkað að hluta smámorg-
unleikfimi sem þú stundaðir lengi vel
og reglulegum gönguferðum, löngu
áður en þær komust í tísku. Mesta
ánægju hafðir þú af gönguferðum úti í
óspilltri náttúrunni. Þar naust þú
kyrrðarinnar og þar skynjaðir þú vel
eilífðina og öll lífsundur skaparans
mikla. Þér var það þyrnir í augum að
sjá skran og rusl liggjandi á víða-
vangi. Ósjaldan tókstu heim með þér
ýmiss konar smárusl og fleygðir því
þegar heim kom. Bæjaryfirvöld léstu
vita af öðru skrani þegar þú varst
þess fullviss að það yrði ekki fjarlægt
í bráð.
Gott dæmi um það hversu létt þú
gast verið á þér gerðist fyrir aðeins
þremur árum, þegar þú dvaldir á
heimili mínu um tíma. Þú ætlaðir þér
að fara að lesa og vildir liggja fyrir og
láta fara vel um þig. Þegar þú komst
að tvíbreiðu rúminu lá faðir minn við
rúmstokkinn, steinsofandi og hrjót-
andi. Ekki vildir þú vekja hann. Þá
gerðir þú þér lítið fyrir og vippaðir
þér fimlega yfir klyftarháan rúmgafl-
inn. Sérhver nútímaunglingur getur
öfundað þig af slíkum tilþrifum eins
og þú sýndir þá.
Þú lést þér aldrei leiðast. Einu
sinni sagðir þú mér frá því, að þú létir
þig alltaf hlakka til einhvers sem
framundan væri. Það gat t.d. verið
góð bók sem þú varst að lesa eða eitt-
hvert áhugavert efni í útvarpi eða
sjónvarpi. Þær voru ófáar bækurnar
sem þú last um dagana. Slíkan munað
léstu aldrei eftir þér fyrr en öll
skyldustörf voru að baki. Þú hafðir
líka yndi af því að segja öðrum frá
þeim sögum sem þú last hverju sinni.
Þú fórst létt með það að endursegja
söguþráð heilla bóka svo atburðir og
fólk urðu ljóslifandi í frásögn þinni.
Þótt þú hafir haft yndi af því að segja
sögur, þá sagðir þú ekki kjaftasögur.
Slíkt var fyrir neðan virðingu þína.
Þér fannst fólk fara illa með tíma
sinn, sem stundaði þá iðju að snapa
sér þvílíkar sögur út og blaðra þeim.
Sjálf varst þú góður áheyrandi.
Ósjaldan bentir þú manni á betra
málfar og leiðréttir allar rassbögurn-
ar.
Fyrir daga sjónvarpsins voru laug-
ardagskvöldin þér mikil upplyfting.
Þá daga hamaðist þú við það að þrífa
allt hátt og lágt og skúra út úr dyrum.
Heimilið angaði allt af bónlykt og
hreingerningarefnum. Að verki loknu
klæddir þú þig upp á og fórst í þitt fín-
asta púss. Hátíð var í bæ. Þá var sest
niður við útvarpið og beðið með
óþreyju eftir því að framhaldsleikritin
byrjuðu. Þegar leikritin hófust var
hlustað með athygli og þú barst lof á
uppáhaldsleikarana þína. Sérstaklega
er mér minnisstætt leikritið: Um-
hverfis jörðina á 80 dögum.
Aldrei heyrði maður þig kvarta eða
tala um það, að þú værir þreytt. Þótt
heimilisstörfin krefðust síns tíma
hafðir þú alltaf tíma til þess að hugsa
af alúð um öll inniblómin og heima-
garðinn, bæði á Flateyri og í Hvera-
gerði. Í sameiningu gerðuð þið Ár-
mann, bróðir okkar, hann að
sannkölluðum lystigarði. Enda kom
að því að garðurinn í Hveragerði vann
til verðlauna fyrir glæsileik.
Ekki gleymdir þú málleysingjun-
um, öllum snjótittlingunum sem þú
gafst reglulega og hændir að þér eða
heimilisdýrunum, öllum köttunum og
svo hundinum, honum Trygg gamla.
Það var eftirtektarvert hvað feldur
þeirra var fallega gljáandi. Þú fullyrt-
ir, að það stafaði af lýsinu sem þú
gafst þeim vel útilátið. Ef þú gast ekki
tekið Trygg með þér þegar þú
skrappst t.d. í búð, þá talaðir þú við
hann og sagðir honum að hann yrði að
bíða rólegur heima, en þú gæfir hon-
um í staðinn súkkulaðibita við heim-
komuna. Hann skildi það, enda rukk-
aði hann þig ákafur um bitann þegar
þú komst til baka. Bæði þér og Tryggi
þótti það mjög miður ef súkkulaðið
gleymdist.
Þú varst alltaf mjög gestrisin. Það
var eftirtektarvert hversu oft ungt
fólk kom í heimsókn. Þú leyfðir því að
njóta sín og varst ekki með óþarfa að-
finnslur eða siðaprédikanir í þeirra
garð eins og stundum vill brenna við
hjá þeim fullorðnu. Það var engu lík-
ara en að börn og unglingar hændust
að þér. Í þau hartnær 30 ár sem þú
skúraðir Barna- og unglingaskólann á
Flateyri minnist ég þess ekki að þú
hafir fengið nokkurt þeirra fjölmörgu
ungmenna sem þú umgekkst þar upp
á móti þér.
Nærvera þín var indæl þótt þú
hefðir ákveðnar skoðanir á mönnum,
málefnum og pólitíkinni. Þú fylgdist
alla tíð með stjórnmálum. Þér hefði
farið vel úr hendi að taka til á stjórn-
arheimilinu. Þú hefðir dustað rykið af
stjórnarandstöðunni, fleygt út hinu
fánýtinu og sett réttlætið í öndvegi.
Einhvern veginn hef ég það á til-
finningunni að þú hafir lesið öll þessi
skrif yfir öxl mér, því mér finnst
hljóma í eyrum mínum: ,,Ertu orðinn
vitlaus strákur! Ekki ætlarðu að láta
landsmenn lesa alla þessa vitleysu um
mig. Ég gæti hreinlega óskað mér
niður í jörðina ef þú gerðir það!“ Jú,
þannig fer það einmitt, móðir mín. Þú
varst sátt við guð og menn og varst
tilbúin að fara til betri heima. Þú
varst sárþjáð. Þér líkaði illa að geta
ekki orðið öðrum að liði. Í löngum
veikindum þínum fannst þér erfitt að
láta aðra ala önn fyrir þér. Þú varst
aldrei sátt við slíkt hlutskipti enda
þótt þitt eigið hlutskipti í lífinu hafi
alla tíð verið að hugsa um velferð ann-
arra.
Við vitum öll, að guð, góðir englar,
vinir, horfnir ættingjar og Ármann
þar fremstur í fylkingu taka á móti
þér opnum örmum.
Hafðu kærar þakkir fyrir allan
kærleik þinn, örlæti og fórnfýsi, fyrr
og síðar. Heimsins besta mamma, við
erum öll mjög stolt af þér. Hvíl í friði.
Gott er sjúkum að sofna
meðan sólin er aftanrjóð,
og mjallhvítir svanir syngja
sorgblíð vögguljóð.
(D.S.)
Oddur Ævar og systkin.
Það var snemma vors árið 1955, að
piltungur nokkur, ríflega seytján að
aldri, sté á land á stað þann, sem á
Fjörðum vestur heitir Flateyri.
Byggð þessi stendur í Önundarfirði,
sem umgirtur er, að minnsta kosti í
þann tíma í mínum augum, fegurstu
fjöllum á Íslandi, að öðrum bergrisum
ólöstuðum. Í hjarta þessa unga pilts,
sem nú er að vísu nokkuð kominn til
ára sinna, bærðist heit ást, eftirvænt-
ing og þrá, þar sem tilgangur farar
þessarar var að komast á fund elsk-
aðrar unnustu sinnar. Þar sem pilt-
korn þetta gekk á land upp, heitir
Hafnarstræti og liggur gata sú allt frá
hafnarsvæðinu upp til kirkju staðar-
ins. Þetta voru hin fyrstu spor sem ég
sté á þennan fallega stað. Hélt ég sem
leið lá án þess þó ég gerði mér grein
fyrir hvert halda skyldi en einhverra
hluta vegna hélt ég í átt til kirkju-
plássins. Þetta var um mitt hádegi og
því ekki ýkja margir á ferli. Miðsveg-
ar milli guðshússins og hafnarsvæð-
isins mætti ég konu nokkurri. Hún
var tíguleg í fasi, hnarreist og fögur
og af henni stafaði ljómi sem minnti á
fágaðan gimstein sem lýsti af orku og
yndisleika. Okkur varð litið hvoru á
annað sem snöggvast og gengum
nokkur spor hvort fram hjá öðru. Síð-
ar komst ég að því, án þess að við
hefðum áður kynnst, ellegar augum
litið hvort annað, að í raun vissum við
ýmislegt hvort um annað. Árum síðar
komst ég að því að hughrifin voru á
rökum reist. Ég mun hafa sagt við
sjálfan mig: „Ég er viss um að þetta
er mamma hennar Kollu.“ Hún sagði
löngu síðar: „Mikið er hann sætur,
strákurinn hennar Kollu.“
Greinarkorn þetta er ekki til þess
ritað að fjalla um rómantík eða annað
þar að lútandi, í þeim efnum tekur
hvað við af öðru hvort sem er. Sporin
okkar þegar við mættumst munu
aldrei mást, að minnsta kosti ekki í
mínum huga, vegna þess að ég veit
hvar þau lágu. Oft hef ég komið til
Flateyrar síðan og yfir sporin okkar
feykist mold og ryk, þó glitra þau
ávallt í mínum augum eins og af gulli
gerð séu.
Elsku tengdamamma, þú gafst
mér það dýrmætasta sem þú áttir,
þinn eigin frumburð. Einu sinni sagð-
ir þú, annaðhvort í gamni eða alvöru,
að ég hefði tekið við uppeldi dóttur
þinnar úr þínum höndum. Síðan eru
liðin nær fimmtíu ár og ég held að í
þetta sinn hafi þér skjátlast, það var
hún sem tók að sér uppeldi mitt, sem
betur fer.
Tengdamamma, þín spor verða
ekki fleiri í þessum synduga heimi.
Nú liggja þau upp á við til dýrðlegs
fagnaðar Herra þíns og vonandi
verða öll þín spor hér og annars stað-
ar okkur til eftirbreytni.
Eitt hef ég ekki minnst á enn, en
það eru mannkostir þínir sem fáum
eru gefnir. Líf okkar mannanna hér á
jörð er varðað bæði gleði og sorg,
stundum nær óyfirstíganlegri sorg.
Ein er sú kenning kristninnar sem
þú kunnir að tileinka þér og innihald
þeirrar kenningar verður hinsta
kveðjan til þín frá mér:
Kærleikurinn er langlyndur, hann
er góðviljaður. Kærleikurinn öfundar
ekki. Kærleikurinn er ekki raupsam-
ur, hreykir sér ekki upp. Hann hegð-
ar sér ekki ósæmilega, leitar ekki síns
eigin, hann reiðist ekki, er ekki lang-
rækinn. Hann gleðst ekki yfir órétt-
vísinni, en samgleðst sannleikanum.
Hann breiðir yfir allt, trúir öllu, vonar
allt, umber allt. Kærleikurinn fellur
aldrei úr gildi.
Erling Jón Sigurðsson.
Mig grunaði ekki þegar ég hringdi í
ömmu um daginn að það yrði síðasta
skiptið sem ég talaði við hana. En
þegar ég rifja upp samtalið, held ég
að amma hafi þá vitað að Guð vildi
fara að fá hana til sín. Ég hafði orð á
því við hana að mig langaði til að
fljúga vestur og heimsækja hana.
Amma hikaði en sagði svo: „Nei, elsk-
an mín, mundu bara eftir mér eins og
ég var.“
Og svo margs er að minnast. Í
þessu síðasta spjalli okkar hlógum við
þegar við rifjuðum upp sumarið sem
Gummi afi málaði prestsetrið í Holti.
Ég var sjö eða átta ára gömul og
heimtaði að fá að hjálpa afa því ég
vildi fá að borga með mér, fyrir fæði
og húsnæði, sagði amma. Við rifjuð-
um upp berjaferðirnar okkar, þegar
við fórum saman upp í Hlíð og komum
heim með fötur hlaðnar bláberjum og
krækiberjum sem við borðuðum með
hnausþykkum rjóma. Ég man eftir
innkaupaferðunum með ömmu út í
Kaupfélag. Oft gengum við þangað og
á leiðinni heim komum við stundum
við í Allabúð þar sem amma keypti
eitthvert góðgæti handa mér, en
amma átti alltaf eitthvað gott í poka-
horninu handa barnabörnunum sín-
um. Hún bakaði mikið, enda margir
munnar í fæði á Eyrarveginum. Ég
man að eftir annasaman dag við mar-
hnútaveiðar niðri á bryggju átti hún
alltaf vínarbrauð og snúða eða ný-
steiktar kleinur með kaldri mjólk
handa svangri veiðikonu.
Amma var dugmesta kona sem ég
hef nokkurn tíma kynnst. Hún eign-
aðist sjö börn, og af þeim er móðir
mín elst. Mér verður oft hugsað til
ömmu þegar ég, með öll nútímaþæg-
indi, býsnast yfir þyngslum heimilis-
halds og barnauppeldis. Auk þess að
vera sjö barna móðir og margra
barna amma, vann amma í fiski í
frystihúsinu á Flateyri. Hún skúraði
barnaskólann í mörg ár og einnig sá
hún um hreingerningu í kirkjunni.
Hún eldaði á hverjum degi ofan í heil-
an hóp af fólki, bakaði og þreif. Þegar
ég var hjá ömmu kom hún heim í há-
deginu úr frystihúsinu til að gefa okk-
ur að borða. Hún gekk spölinn heim
úr frystihúsinu, oft með níðþunga
poka í hvorri hendi, fulla af mjólk sem
hún hafði sótt í Kaupfélagið á leiðinni
heim.
Mér fannst amma alltaf vera í góðu
skapi. Ég hlakkaði alltaf til þegar hún
var búin að vinna á daginn. Þá komu
nágrannar eða frændfólk – því við átt-
um „heila þjóð af frændfólki“ á Flat-
eyri – í kaffisopa fyrir kvöldmatinn
sem ég fékk að hjálpa henni að und-
irbúa á meðan ég hlustaði á fullorðna
fólkið skrafa um það sem efst var á
baugi í bænum hverju sinni.
Þegar ég varð eldri fékk ég svo að
taka þátt í kaffidrykkjunni við eldhús-
borðið hennar ömmu og spjallinu sem
stundum stóð langt fram á kvöld. Ég
held stundum að ég hafi byrjað að
drekka kaffi bara af því að það minnti
mig á notalegheitin heima hjá ömmu
á Flateyri.
Á hverjum sunnudegi eldaði amma
lambahrygg eða læri í hádegismatinn.
Ég gleymi aldrei sunnudagssteikinni
hennar ömmu. Það voru ljúfustu
steikur í heimi. Stundum var svo þétt
setið við matarborðið að ekki komust
allir fyrir. Oft tók amma diskinn sinn
og setti hann ofan í hnífaparaskúffu
því ekkert var borðplássið. „Þá sér
enginn hvað ég borða mikið,“ sagði
hún og skellihló.
Ömmu var svo margt til lista lagt.
Auk þess að vera frábær matreiðslu-
kona var hún listakona í garðyrkju.
Garðurinn hennar var sá fallegasti í
öllu þorpinu og logaði í öllum regn-
bogans litum þegar sumra tók.
Amma var glæsileg kona. Hún var
ófeimin og ákveðin og bar höfuðið
hátt. Ég hef alltaf hugsað mér að ég
yrði heppin ef ég fengi að líkjast
henni, ekki aðeins í fasi heldur einnig í
útliti, því amma var ekki í kjallaran-
um þegar Guð skapaði æskublómann.
Ég er þakklát fyrir stundirnar sem
við amma áttum saman. Þær voru
ekki aðeins skemmtilegar, heldur
einnig lærdómsríkar, því amma var
svo ljúf og góð við alla og virtist eiga
ótæmandi birgðir af þolinmæði og
styrk, nokkuð sem oft reyndi á, því líf-
ið lék hana ekki alltaf mjúkum hönd-
um.
Við amma sáumst ekki mikið síð-
ustu árin, enda langt á milli Ameríku
MAGNÚSÍNA
GUÐMUNDSDÓTTIR