Morgunblaðið - 29.12.2002, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Heim úr fjöllum hefur Petra
hingað borið mikið safn
Aldrei sérðu annað betra
engu er þessi garður jafn.
(Sr. Hjálmar Jónsson.)
Íævintýrum og goðsögnum seg-ir oft frá töfraborgum í fjöll-um, fjallaturnar og klettargeyma mikilleik og fegurðnáttúrunnar. Fjallahringir
með stórkostlegum tindum um-
kringja firði og mynda skjaldborg.
Sumir láta sér nægja að horfa og
fylgjast með litabreytingum árstíð-
anna þegar morgunglóðin lýsir upp
fjöllin sem sofa aldrei. Stjörnurnar
og tunglið leika sér oft með skugga
tindanna, norðurljósin dansa með
þeim og endurspegla fjörið á sléttum
firðinum.
Einn slíkra staða er Stöðvarfjörð-
ur. Frá náttúrunnar hendi er fjalla-
hringurinn stórfenglegur. Hér þurfa
menn engin málverk, segja heima-
menn. Þeir sem hér búa vita þó öðr-
um fremur hver á mestan þátt í að
koma „staðnum á kortið“, sé vitnað í
mjög háfleyga markaðsorðræðu sem
ráðamenn nota á tyllidögum. Það er
hún Petra Sveinsdóttir. Sú eðalkona
er fæddist á aðfangadag jóla á Bæj-
arstöðum við utanverðan Stöðvar-
fjörð 1922 er sannkallað jólabarn.
Petra Ljósbjörg María var hún skírð.
Ég leit inn hjá henni nokkrar
kvöldstundir og við áttum spjall sam-
an.
„Petru nafnið kemur frá ljósmóð-
urinni, hjálparhellunni okkar Stöð-
firðinga. Hún var móður minni mjög
kær og öllum hér,“ segir Petra.
Petra ljósmóðir var Jónsdóttir gift
Carli Guðmundssyni kaupmanni hér
á Stöðvarfirði og á skrifstofu hrepps-
ins er rammi útskorinn af Ríkharði
Jónssyni, myndhöggvari frá Djúpa-
vogi, með ljóði um Petru Jónsdóttur
ort af Þorsteini Mýrmann, það er
mikill dýrgripur.
Foreldar Petru Sveinsdóttur
byggðu Árbæ í þorpinu upp úr 1930.
Öll hús fengu nöfn, ekki götuheiti.
Systkinin í Árbæ urðu fjögur, elstur
var Björgólfur þá Elsa svo Margrét
og yngst Petra.
„Björgólfur bróðir minn átti af-
mæli á jóladag, ég á aðfangadag.
Þegar ég fermdist sendi Björgólfur
bróðir minn mér skeyti með ferming-
arheitinu mínu og myndum eftir
hann sjálfan, það verk hangir yfir
rúminu mínu.“
Höfundur þessa greinarstúfs, ný-
ráðinn sveitarstjóri, fylgdi Petru inn
á heimilið og leit dýrgripinn augum,
það fer ekki milli mála að hún Petra
er með söfnunaráráttu, steinar í hill-
um um alla veggi, steinarnir sumir
sundurskornir og slípaðir í öllum
regnbogans litum. Allir steinarnir
eru merktir. Bergkristallar, jaspis,
agat, hrafntinna, sykurberg, opal,
onyx, zeolit, glópagull, steingerving-
ar, geislasteinar, stílbít, kalsedon og
kalsírós sé aðeins gripið í nokkur
nöfn.
Inni á milli steinanna eru þakkar-
bréf frá vísindamönnum, tilkynning
um fálkaorðu frá Vigdísi Finnboga-
dóttur, hlýlegt bréf frá dr. Ólafi og
Dorrit, spil, lyklakippur, skeljar,
bækur, myndir af bekkjarsystrum
frá Húsmæðraskólanum á Blönduósi
og hvaðeina. Allt hefur sitt gildi og
fyrr en varir er allt orðið lifandi, bæði
grjótið sem og aðrir hlutir.
Þar eru glasamottur úr steinum
límdum saman, marglita og borð úr
steinum. Fjölskylda Petru slípar þá
til og smíðar utan um þá.
„Þetta er löngu orðið að heimilis-
iðnaði hjá okkur,“ segir Petra. „Þetta
er sennilega í genunum, fjölskyldan
mín erfir þessi ósköp. Heimilisiðnað-
ur er fjölskylduiðnaður,“ segir Petra.
Steinaamma
Hún gengur undir nafninu steina-
amma hjá barnabörnum. Sonur
Petru, Sveinn, býr í nágrenninu og
kvöldið er þetta er skrifað sat hann
úti á stétt að dunda við að smíða
borð. Ég kastaði á hann kveðju og
hann býður til stofu og sýnir mér
nýjasta meistarastykkið sitt úr ís-
lensku bergi. Borðplata úr jaspisi,
agati, bergkristöllum og fleiri stein-
um, slípaðir af honum og límdir hag-
anlega saman.
Sonardóttir Petru, Anna María
Ingimarsdóttir sendi henni ljóð á
unga aldri og steinaamma geymir:
Amma geingur um fjöllin há
Alskonar steina hún lítur á.
Ekki alt hún tekur því er nú ver
því bak hennar það ekki lengur ber.
Svo hún bíður þar til hún aftur þangað
aftur fer
og tekur það sem eftir er.
(Anna Maria Ingimarsdóttir.)
Hún Petra nálgast fjöllin og átt-
haga á annan hátt en flestir. Snemma
fór hún að leita að gersemum
fjallanna og í fjörunni. Hún ræktaði
garðinn sinn á magnaðan hátt. Fljót-
lega varð Steinasafn Petru til. Hún
og eiginmaðurinn Jón Ingimundar-
son (nú látinn), og fjölskylda hafa náð
að byggja upp eitt merkasta safn
sinnar tegundar í veröldinni. Þau
hjónin byggðu hús sitt innarlega í
þorpinu og skírðu Sunnuhlíð. Söfn-
uninn varð að ástríðu, allt var geymt,
flokkað og pússað. Allir fjölskyldu-
meðlimirnir, amman, börnin, tengda-
börn, barnabörn rækta garðinn.
Síðar spurðist safnið hennar út.
Hróðurinn sem hún hefur byggt upp
er ódauðlegur og er á hillum, úti á
túni, á stéttinni, inni á milli steina
mjá sjá gamla mjólkurbrúsa, gamlar
Avery-frystihúsavogir, álfa úr stein-
um, húsdýr úr steinum svo eitthvað
sé upptalið.
Fyrir utan eldhúsgluggann er
hettusöngvari og fylgist með öllu
innandyra en Petra ræðir við gesti
sína af hispurleysi án allrar feimni,
hún býður upp á kaffi og segir:
„Það eru að fæðast kleinur.
„Sérðu,“ segir hún – „þessi skeiða-
karfa er orðin ansi gömul, þar eru te-
skeiðarnar.“
Uppi á hillu í eldhúsinu er fallegt
kaffistell, hún sér um leið að gest-
urinn horfir á stellið, „þetta er brúð-
kaupsgjöf foreldra minna,“ segir
safnarinn um leið.
Það er mikill gestagangur hjá
henni og allir sitja og spjalla. Vel á
annan tug þúsunda manna koma ár-
lega.
Fjölskyldan sér um safnið ef sú
gamla skreppur frá.
„Þar sem maður kemur að læstum
dyrum þar er maður óvelkominn.“
Fátt er henni óviðkomandi sé
landsleikur framundan í knattspyrnu
þá skellir hún sér á hann. Fer að
morgni og heim eftir leik. Gesturinn
verður steinhissa en Petra, sem fyrr
slær á létta strengi.
„Þegar fólk segist vera þreytt á að
ferðast verð ég alltaf jafn hissa, það
er svo skemmtilegt að ferðast.“
Sjálf segist hún halda með Wolves
í ensku deildinni og keypti búninga á
barnabörn sín gegnum bækling og
gaf þeim í jólagjöf fyrir meira en
tveimur áratugum. Nú leikur einn
Íslendingur með Wolves, sonarsonur
hennar hann Ívar Ingimarsson.
„Heldurðu ekki að ég sé orðin gal-
in, kerling að verða komin á níræð-
isaldur og er vitlaus í fótbolta. Ég fór
til Englands til að horfa á leik og son-
arsonur minn var kosinn maður
leiksins,“ segir sú gamla með stolti.
„Það er svo margt skemmtilegt að
gerast nú til dags. Nú síðast hringdi
hún Vilborg Halldórsdóttir, leikkona
og fararstjóri, í mig og bað mig að
leika í Kaldaljósi. Ég horfði út á
Seyðisfjörðinn og fylgdist með bát
koma að landi, það telst varla stór-
leikur að standa upp á annan endann
og skima til hafs.“ –
Unnur barnabarn hennar fékk
leikmuni hjá Petru í bíómyndina sem
tekin var upp á Seyðisfirði .
„Ég vona að þeir geti notað eitt-
hvað af þessu dóti í myndinni. Það
sýnir að safnarar hafa tilgang,“ segir
sú síunga.
Fljótlega eftir að hafa hitt Stöð-
firðinga verður maður var við það
stolt og þá gleði sem heimamenn
bera vegna hennar og fátt er
skemmtilegra en að ræða við hana
eða um hana. Hún er bókstaflega
mesta gersemin.
Í óteljandi gestabókum á heimilinu
í Sunnuhlíð skilja sumir eftir sig
minningar.
Einn heimamaður hér á Stöðvar-
firði skrifaði í eina gestabókina.
Þar upp að vaxa okkur hollt
flest undir stöndum nafni
Mest er Stöðvarfjarðar stolt
í steina-Petru safni.
(Björn Hafþór Guðmundsson.)
Einn Skagfirðingur skrifar.
Stanzað hér í skógarsal
sólskinsferð er nafnið
fyrir kaffið kvittað skal
og komuna í safnið.
(Kristján Stefánsson frá Gilhaga.)
Ég sagði Petru að ég ætlaði að
skrifa um hana grein og hún svaraði
að bragði: „hafðu greinina stutta,
vinur, og skilaðu kveðju frá mér um
að óska landsmönnum öllum gleði-
legra jóla.“ –
Vitlaus í fótbolta
Petra Sveinsdóttir á Stöðv-
arfirði er hvað þekktust fyr-
ir steinasafn sitt, en Petra
varð áttræð á aðfangadag.
Einar Garðar Hjaltason brá
sér í heimsókn til Petru og
komst m.a. að því að hún
lætur landsleiki í fótbolta
ekki framhjá sér fara.
Petra Sveinsdóttir í steinagarði sínum ásamt Ólafi Ragnari Grímssyni, forseta Íslands, og Dorrit Moussaief, heitkonu hans.
Höfundur er sveitarstjóri
Stöðvarhrepps.
FLUGELDASALA
GLÆSILEGAR SKOTKÖKUR
FLUGELDAR OG
FJÖLSKYLDUPAKKAR
RISA SKOTKÖKUR
70 - 104 SKOTA, 24 KG
1½" OG 1¾" HÓLKAR
SÖLUSTAÐUR:
FAXAFEN 10
HÚSI FRAMTÍÐARINNAR