Nýja dagblaðið - 04.09.1934, Blaðsíða 1

NVJA DAGBIAÐIÐ
2. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 4. sept. 1934.
208. blað
14. þing
er sett i London í dag
Sigursteinn Magnússon mætir fyrir
Samband ísi. samvinnuféiaga
Forseti Alpjóðasambands samvinnumanna,
Finnlendingurinn Tanner.
14. þing Alþjóðasambands '
samvinnumanna verður sett í
dag. Að þessu sinni er það
haldið í London.
Alþjóðasamband samvinnu-
manna (I. C. A.) er stofnað
fyrir tæpum 40 árum síðan,
sumarið 1895. Undirbúningur
um myndun slíks samstarfs
hafði átt sér stað nokkuð lang-
an tíma áður, og höfðu eink-
um beitzt fyrir honum Eng-
lendingar og Frakkar.
Á þessum fjörutíu ára
starfstíma I. C. A. hefir sam-
vinnufélagsskapurinn í öllum
menningarlöndum tekið geysi-
legum framförum og trúin á
mátt og úrræði samvinnunnar
hefir eflst og aukizt. Undir
merkið, sem 28 fátækir verka-
menn hófu í smábæ á Englandi
fyrir 90 árum síðan, hafa skip-
að sér miljónatugir manna,
sem með hverju ári hefir tek-
izt að brjóta stærri og stærri
skörð í múr samkeppninnar og
hringavaldsins. Á grundvelli
samvinnunnar hefir alþýða
landanna byggt sitt sterkasta
vígi gegn yfirtroðslum og
rangindum smærri og stærri
spekúlanta. Engin alþýðusam-
tök önnur hafa lagt jafnríka
áherzlu á það, að auka lýðræð-
ið í verzlunar- og atvinnumál-
um. Þar hefir samvinnuhreyf-
ingin unnið ómetanlegt starf,
auk þess að tryggja sannvirði
lífsnauðsynjanna. Samvinnu-
félögin hafa skapað aukna vel-
megun og lífshamingju fjöl-
n:argra fleiri en þeirra, sem
félagsbundnir eru.
Þess verður minnst í dag af
miljónum manna víðsvegar um
heim, þegar öndvegismenn
samvinnunnar koma saman til
að ræða um störf og framtíð
þess félagsskapar, sem unnið
hefir alþýðustéttum landanna
mest gagn.
Sigursteinn Magnússon fram-
kvæmdarstjóri mætir á þing-
inu fyrir hönd Sambands ísl.
samvinnufélaga.
Ameriska
verkfallid
nœr um öll
Bandaríkin
London 3/9. Ftí.
1 Bandaríkj unum má heita
að verkfall sé um land allt í
vefnaðariðnaðinum. Aðeins fá-
ar verksmiðjur starfa í dag í
suður-ríkjunum, og hafa verk-
íallsmenn leitast við að stöðva
vinnu í þeim. Svo vill til, að í
dag er almennur frídagur
verkamanna í Bandaríkjunum,
og er því ekki auðvelt að gera
sér þess grein að svo stöddu,
að hve miklu leyti verkaménn
eru að halda frídaginn, eða
hafa þegar hafið verkfallið.
Þessi frídagur verkamanna
hefir þó aldrei eins almennt
verið haldinn í suður-ríkjun-
um eins og í norðurríkjunum.
Á einstaka stað hafa þó verka-
menn farið í vinnu, þrátt fyr-
ir skipunina um að hefja
skyldi verkfall.
Enn hafa engar óeirðir
brotist út.
Þetta hefir ekki leitt til
neinna óeirða ennþá, en það er
talin hætta á að til óeirða geti
dregið, ef verksmiðjueigendur
taka að nota ófélagsbundna
verkamenn að nokkuru ráði.
Verkfallsmenn hafa lýst yfir
því, að þeir muni verja öllum
óviðkomandi verkamönnum
vinnustaðinn. Hinsvegar hafa
verksmiðjueigendur lýst yfir
því, að þeir muni nota ófélags-
bundinn vinnukraft, eftir því
sem við verði komið, og beita
vopnuðu liði til varnar honum.
Leiðtogi verkfallsmánna hef-
ir lýst yfir því, að það sé ekki
peningarnir, sem vinna skuli
þetta verkfall, heldur andi og
samtakavilji verkamannanna,
sem hafa lagt líf sitt sem
höfuðstól inn í þenna iðju-
rekstur.
Stjóniin sökuð um stuðn-
ing við verkamenn.
Ekki er það fullljóst, hvað-
an verkamönnum kemúr fé, til
þess að reka þetta verkfall, en
ýmsum geturn er að því leitt,
og hefir jafnvel verið látið í
ljósi, að stjórnin stæði að
baki verkamönnum, með því,
að þeir væru ólíklegir að geta
staðið straum af verkfallinu af
eigin ramleik. Roosevelt hefir
Bankaeftirlitsmaðurinn
íðrast undir andlátið
Mörgum mun hafa komið
ókunnuglega fyrir sjónir
fi'éttaklausa, sem stóð fyrir
skömmu í norðanblaðinu ts-
lending’.
Hún er svohlj óðandi:
„Jakob Möller eftirlitsmaður
banka og sparisjóða, er hér
staddur á eftirlitsferð*.
Það er vel kunnugt, að mörg
undanfarin ár hefir Jakob
Möller haft þetta starf án
þess, að vinna nokkurn skap-
aðan hlut til gagns.
Þetta eftirlit Jakobs er nú
orðinn dýrasti bitlingurinn,
sem þekkst hefir hér á landi
og hefir þegar kostað yfir 160
þús. kr.
Framsóknarflokkurinn hefir
hvað eftir annað reynt að fá
þennan dýra bitling lagðan
niður. En það hefir aldrei tek-
j ist fyrir harða mótstöðu í-
1 haldsins og þein-a manna, sem
standa að ,,einkafyrirtækinu“.
1 skjóli þeirra samtaka hef-
ir Jakob Möller talið sér óhætt
að vanrækja starf sitt og gera
það eitt að hirða launin.
En Jakob Möller hefir vitað,
að á þessu yrði breyting við
komu hinnar nýju ríkisstjóm-
ar. Hann hefir vitað, að hún
myndi ekki líða opinberum
trúnaðarmönnum, að svíkjast
um störf sín. Þess vegna tek-
ur hann sig til og fer í mála-
myndar eftirlitsferð til Norð-
urlandsins.
En Jakob Möller má vita, að
margra ára sviksemd er ekki
gleymd. Honum mun ekki
koma það að neinu haldi, þó
hræðslan við röggsama stjórn
hafi knúð hann til einhverra
kákstarfa.
Síldveiðutn lokíð
Síidarvinnufólk á heimleið
Allt útlit bendir til, að síld-
veiðunum sé að verða lokið.
Undanfarna daga hafa ver-
ið ógæftir og lítill afli, þá gef-
ið hefir. Þó mun nokkur veiði
vera ennþá á Grímseyjarsundi
og í fyrradag kom skip þaðan
til Siglufjarðar með síld til
söltunar. Voru í fyrrinótt salt-
aðar á Siglufirði um 1000 tn.
Allir togaramir, sem verið
hafa á síldveiðum, eru nú
hættir. Rán, sem hætti sein-
ust, er á suðurleið. Línubát-
arnir héðan að sunnan eru
ýmist hættir eða í þann veg-
inn að hætta.
Síldarvinnufólk, sem verið
hefir á Siglufirði í sumár, er
nú margt á heimleið. Á sunnu-
daginn fóru 110 stúlkur með
varðskipinu Ægi, frá Siglufirði
á leið til Isafjarðar og Reykja-
víkur. Fá þær ókeypis far.
Dettifoss fór frá Siglufirði í
gærkvöldi og með honum á
annað hundrað manns, sem
stundað hefir síldveiðar
nyrðra, og hefir atvinnumála-
ráðherra tryggt þeim þriðj-
ungs afslátt á fargjöldum.
Norðanskipin munu mörg
vera hætt veiðum. Frétt frá
Eyjafirði segir, að veiði ey-
firsku skipanna hafi verið með
minna móti og ékki saltað
nema 1000—2000 tn. á skip.
Áætlað er, að hlutur sjómánna
þar verði ekki meiri en 60—
400 kr. að kostnaði frádregn-
um.
opinberlega neitað öllum að-
dróttunum um það, að stjórn-
in veiti verkfallsmönnum fjár-
hagslegan stuðning, og lét
þess jafnframt getið, að at-
vinnuleysishjálp, sem greidd
hefði verið vegna verkfalla,
væri samá sem engin.
Atvinnuleysisstyrkjar nutu
í júlímánuði 16 miljónir
manna, og er það sami fjöldi
og í júlí 1933. Forstjóri at-
vinnuleysishjálparinnar hefir
látið í ljósi þá skoðun, að
fjöldi þeirra, sem hennar muni
þurfa í vetur, muni ná 23
miljónum, vegna þurka og dýr-
tíðar.
Næturiðja
N a zista
London 3/9. FÍÍ.
Síðastliðna nótt réðust 20
nazistar á kommúnista einn í
Saar, sem var á leið heim til
sín. Gengu árásarmennirnir
svo frá honum, að hann lá
hálfdauður eftir á veginum, en
þeir komust undan á flótta.
Athæfi þetta hefir verið kært
fyrir Þjóðabandalaginu.