Nýja dagblaðið - 06.09.1934, Blaðsíða 1
2. ár.
Reykjavík, fimmtudaginn 6. sept. 1934.
210. blað
A að senda Nazistum
Kristján Albertson?
Hvoðaleg jáining fvammi fyviv
vannsóknavvéiii Bandavíkja*
þingsins í gæv
London 5/9. PÚ.
Fyrir nokkru skipaði öld-
ungadeild Bandaríkjanna þing-
nefnd, er sérstaklega skyldi
rannsaka einkaframleiðslu og
sölu vopna og hergagna. Nefnd
þessi tók til starfa í dag, og
kallaði hún fyrstan fyrir sig
forseta félagsins Electric Boat
company. Við yfirheyrslu ját-
aði hann, að bæði fyrirtæki
sitt og vélsmiðjurnar Metro-
politan-Vickers hefðu skift
heiminum á milli sín, einungis
með tilliti til þess að hvor
hefði sitt einkasvæði til kaf-
bátasölu. Einnig játaði hann,
að hinn heimskunni vopna-
miðlari, Sir Basil Zaharoff,
hefði á árunum 1926 til 1930
fengið svo þúsundum sterlings-
punda skifti í þóknun frá
MetropolitanVickers fyrir starf
í þeirra þágu í Spáni. Loks ját-
aði hann, að þessi fyrirtæki
liefðu alið á óvináttunni milli
Peru og Chile í því skyni að
auka sölu á vopnum og her-
gögnum.
Saltfiskflutningur til Spánar
Ur skýrzlu Helga P. Briem
Helgi Briem fiskifulltrúi á
Spáni segir í skýrslu sinni í
nýútkomnum Ægi að í fyrra
hafi saltfiskflutningur til Spán-
ar verið sem hér segir:
Island . . . 34.177 lestir
Færeyjar . 11.163 —
Bretland . . 680 —
Frakkland 400 —
Noregur. . 6.745 —
Newfoundl. 10.384 —
önnur . . . 260 —
Samtals 63.809 lestir
Fyrstu fjóra mánuðina í ár
hefir saltfiskflutningur til
Spánar verið þessi:
Island . . . 11.525 lestir
Færeyjar . 1.703 —
Bretland. . 97 —
Frakkland 8 —
Noregur. . 1.274 —
Newfoundl. 3.178 —
Samtals 17.785 lestir
Eins og skýrslurnar sýna
fluttu Frakkar í fyrra 400
lestir af saltfiski til Spánar, en
með samningi hafa þeir tryggt
sér að m'ega flytja inn 9000
lestir í ár. Um þann innflutn-
ing farast Helga svo orð:
„Þó Frakkar hafi áskilið sér
rétt til að flytja inn um 9000
lestir í ár, með verzlunarsamn-
ingunum, telja útgerðarmenn
þar engar líkur til, að þeir geti
notað sér fimmta hlutann af
þessu mágni, í mesta lagi.
Fiskur þeirra mundi helzt geta
selst á Suður-Spáni, en fisk-
innflytjandi þaðan, sem hafði
ferðast milli verkunarstöðv-
anna, lét mjög illa af þeirri
ferð við mig, og taldi mjög litla
möguleika að selja fisk þann,
er hann hafði séð“.
Jugo-llayar
i „fótbolta“
London 5/9. FÚ.
I Jugo-Slavíu var í gær
haldinn allsögulegur knatt-
spyrnukappleikur í borg einni.
Komu keppinautar flokks þess,
sem heima áttu í borginni, um
alllangan fjallveg til þess að
keppa við heimamenn. Úndir
eins og á völlinn var komið,
tóku áhorfendur á móti að-
komuflokknum með rösklegri
• skothríð af rotnum ávöxtum,
smásteinum og spýtnarusli, og
þegar fram í sótti, gripu þeir
til þess, að ráðast á markvörð
aðkomumanna og halda honum,
til þess að hann gæti ekki af-
stýrt því, að knötturinn lenti
í mark. Þegar fyrri hálfleik
var í þann veginn að verða
lokið, höfðu gestimir þrátt
fyrir allt skorað 3 mörk á
móti einu. Þá úrskurðaði dóm-
arinn heimaflokknum tvö mörk
til viðbótar, en að öll 3 mörk
Framh. á 4. síðu
Ákveðið er að stofna við Berlínarháskóla
kennarastarf í nýislenzkri bókmenntasögu
og málfræði.
Engin bylting
í ÍOOO ár
segir Hitler
London 5/9. FÚ.
Mjög fjölmenn ráðstefna
nazista hófst í dag í Niirn-
berg, og fer hún fram með
meira skrauti og íburði, en
nokkur ráðstefna nazista áður.
Athöfnin í dag hófst á því, að
leikinn var forleikur úr Meist-
arasöngvurum Wagners. Því-
næst tók Lutze til máls, en
hann er núverandi foringi
Stormsveitarmanna. Las hann
upp skrá yfir nöfn þeirra
flókksmanna, sem drepnir
hefðu verið í baráttunni við
hina rauðu óvinasveit, áður
en Nazistar komust til valda.
Næstur tók til máls Wagner,
einn af æðstu foringjum
flokksins, og las hann upp boð-
skap frá Hitler. I boðskapnum
er meðal annars komizt svo að
orði, að þróun, en ekki bylt-
ing, hljóti héðanaf að verða
kjörorð nazistaflokksins. —
Valdataka nazistahreyfingar-
innar sé ekki lengur byltingar-
saga, heldur þróunarsaga, en
þessi valdataka, eða þessi bylt-
ing, hafi uppfyllt allar þær
vonir, sem til hennar voru
gerðar, og þar með tryggt
það, að ekki geti orðið bylt-
ing í Þýzkalandi í næstu þús-
und ár.
Þá er þeirri meginreglu lýst
yfir í boðskapnum, sem! aðal-
mælisnúru fyrir flokkinn, að
forðast hatur og hefnigirni,
en leita friðar og vináttu,
jafnvel við þá, sem barist hafi
gegn Þjóðverjum fyrir 16 ár-
um.
Tyrkir og Kinverjar
berjast um sæti
i Þjóðabandalaginn
LRP 5/9. Fú.
Tyrkneska stjórnin hefir nú
ákveðið að bjóða fram fulltrúa
í sæti það, sem losnar 1
Þjóðabandalaginu við það, að
fulltrúi Kína gengur úr því. I
opinberri tyrkneskri tilkynn-
ingu er sagt, að Persia muni
taka aftur framboð af sinni
hálfu, en styðja hinn tyrk-
neska fulltrúa. Þetta hefir það
í för með sér, að svo kann að
fara, að hinn kínverski fulltrúi
nái ekki endurkosningu.
Nýja dagblaðið fékk fregnir
um það í gær, að í ráði mundi
vera hjá þýzku nazistastjórn-
inni að setja á stofn einhvers-
konar íslenzkan kennarastól við
háskólann í Berlín. Það fylgdi
fregninni, að fullráðið myndi
vera, að Kristján Albertson
yrði sendur til Berlín í þessu
skyni. Og væri þessu máli öllu
til lykta ráðið í samráði við
háskólann hér.
Blaðið sneri sér því til
rektors háskólans dr. Alexand-
ers Jóhannessonar og spurði
hann um, hvað hæft væri í
þessari frétt.
Dr. Alerander sagði, að það
væri rétt, að búið væri að
gera ráðstafanir í Þýzkalandi
til að stofna sendikennarastöðu
við háskólann í Berlín í nýís-
lenzkum bókmenntum og mál-
fræði, og yrði þetta starf
kostað af þýzku fé.
Iíann sagði ennfremur, að
Verkfallíð
í Ameríkn
London 5/9. FÚ.
Frá Bandaríkj unum berst sú
frétt í dag, að enn sé ekki
unnt að gera sér ’fulla grein
fyrir, hversu umfangsmikið
verkfallið í vefnaðariðnaðinum
er. Leiðtogar verkam'anna
segja, að öll þessi iðnaðargrein
sé að hálfu leyti í rústum-
Svo virðist þó, sem verkfallið
hafi ekki orðið eins víðtækt
og vænst hafði verið. Skýrsia
úr 15 ríkjum sýnir, að ekki
meira en V3 verkamanna í
þeim hefir lagt niður vinnu.
Þýzkur iðnaður
sameinaður
LRP 5/9. FÚ.
Frá Berlin kemur sú frétt,
að fyrirskipað hafi verið, að
gera eina allsherjarsamsteypu
úi öllum vefnaðariðnaðarfyrir-
tækjum Þýzkalands, og verður
ráðamönnum hinna helztu fyr-
irtækja íalin yfirstjóm þessar-
ar samsteypu. Þessi fyrirskip-
un er liður í þeim framkvæmd-
um, að gera samsteypu úr öll-
um einkaiðnaðarfyrirtækjum
Þýzkalands í hverri grein fyrir
sig.
háskólinn hér hefði verið beð-
inn að tilnefna íslenzkan mann
til að takast þetta starf á
hendur.
Blaðið spurði þá, hvort það
væri satt, að búið væri, af
háskólans hálfu, að tilnefna
Kristján Albertson til starfs-
ins.
Dr. Alexander sagði, að há-
skólinn hefði enn enga opin-
bera ákvörðun tekið um það og
að háskólakennslan í Berlín
byrjaði ekki fyr en fyrsta
nóvember.
Mun því vera fullsnemmt að
óska nazistum til hamingju
með Kristján ennþá, en það
mun verða gert á sínum tíma.
Annar nazisti, Eiður Kvar-
an, er nú kennari við háskól-
ann í Greifswald. I Miinchen
mun líka hafa komlð til orða,
að einhver maður héðan kæmi
þar að háskólanum.
Baráttan
um Saar
London 5/9. FÚ.
Frakkar hafa sent Þjóða-
bandalagsráðinu orðsendingu,
sem' ekki einungis fjallar um
þjóðaratkvæðagreiðsluna 1
Saar, heldur einnig um ráð-
stafanir sem gera verði í sam-
bandi við væntanlegar niður-
stöður þjóðaratkvæðsins. Auk
þessa leggur orðsendingin á-
herzlu á frelsi kjósenda til
þess að láta skoðun sína í ljós.
Nú gerir franska stjórnin
þá kröfu, að ef Saar verði á
ný sameinað Þýzkalandi, að
þjóðaratkvæðinu loknu, þá
verði Þjóðverjar að kaupa
námurnar í Saar og greiða
þær í gulli. Fer franska stjórn-
in þess á leit, að 3 sérfræðing-
ar verði settir til þess að meta
námurnar til verðs, en Þjóða-
bandalagsráðinu sé falið að á-
kveða gjalddaga. Þeir ítreka,
að Frakkar múni ekki sleppa
námunum endurgjaldslaust, en
með því að yfirfærsla þeirra
og greiðslur í því sambandi
kunni að verða örðugleikum
bundið, krefjast þeir, að um
þetta sé samið fyrirfram.