Nýja dagblaðið - 13.09.1934, Blaðsíða 1
ár.
Reykjavík, fimmtudaginn 13. sept. 1934.
216. blað.
Hneykslismál á Siglufirði
Vdrafulltrúi íhaidsmanna íbæjarstjórn
hieypur í kapp við bæínn um boð í
Goos-eignina og skaðar bæinn um
50 þús. kr.
Hér í blaðinu var í gær skýrt
frá því, að bæjarstjóm Siglu-
í'jarðar hefði fyrir hönd bæjar-
ins notað sér forkaupsrétt á
Goos-eigninni á Siglufirði og
keypt hana af Handelsbanken
í Kaupmannahöín fyrir 180
þús. danskar krónur.
Þess var jafnframt getið,
að íhaldsmennimir þrír í
bæjarstjóminni hefðu setið
hjá við atkvæðagreiðslu um
liaupin.
Nú hefir blaðið fengið nán-
ari fregnir frá Siglufirði við-
víkjandi gangi þessa máls. Er
hér sýnilega um! stórhneyksl-
anlega framkomú að ræða af
hálfu fulltrúa íhaldsins í bæj-
arstjóm Siglufjarðar og mis-
notkun á aðstöðu.
Nánari fregnir af hneyksl-
inu eru þessar:
Snemma í sl. júnímánuði
var boðaður lokaður fundur í
bæjarstjóm Siglufjarðar. Var
skýrt frá því á þessum fundi,
að Goos-eignin myndi vera til
sölu með mjög aðgengilegu
verði og borin fram tillaga
um, að bærinn notaði for-
kaupsrétt sinn að eigninni.
Var þá samþykkt á fundin-
um, að bærinn skyldi kaupa
eignina fyrir allt að 125 þús.
kr., ef hún fengist með því
verði.
Allir viðstaddir bæjarfull-
trúar greiddu atkvæði með
kaupunum, þar á meðal íhalds-
fulltrúamir Aage Schiöth og
Ole Hestervig.
Var þvínæst seint í sama
mánuði bankanum sent tilboð
bæjarins í eignina, og vom
boðnar 100 þús. kr. Umboðs-
maður bankans kom stuttu
síðar hingað til lands og fór
norður til Siglufjarðar í þess-
um erindum og fleirum.
Dróst það nú nokkuð að
komist yrði að niðurstöðu um
kaupin. En allar horfur voru
þá á því, að bærinn myndi
geta fengið eignina keypta
fyrir 130 þús. kr.
En skyndilega kom það í
ljós, að „privat" menn á
Siglufirði vom byrjaðir að
hlaupa í kapp við bæinn og
búnir að senda Handelsbanken
tilboð, sem var miklu hærra en
það, sem bærinn hafði gert.
Samningaumleitanir bæjar-
ins við bankann höfðu þó ver-
ið algert leyndarmál, og hafði
á lokaða fundinum verið sam-
þyklct einum rómi, að bæjar-
fulltrúarnir skyldu gæta þagn- j
arskyldu unz málið væri kom- ;
ið á þann rekspöl, að hægt !
væri að leggja það fyrir opinn j
fund í bæjarstjórninni.
En maðurinn, sem nú rend-
ist standa fyrir kapphlaupinu
við bæinn, var Sigurður Krist-
jánsson kaupmaður, formaður
hafnamefndar Siglufjarðar, og
varafulltrúi íhaldsins í bæjai-
stjórninni.
Þegar fregnin . kom um
kappboð Sigurðar Kristjáns-
sonar & Co., var hætt samn-
ingum í bili af bæjarins hálfu.
Eftir mánaðamótin síðustu
ákvað svo Handelsbanken að
selja Sigurði Kristjánssyni og
félögum hans eignina fyrir
180 þús. danskar krónur. 50
þús. kr. skyldu útborgast
strax og eftirstöðvamar á 6
árum.
Salan til Sigurðar var þó því
skilyrði bundin, að Siglufjarð-
j arbær hafnaði forkaupsrétti á
i eigninni.
j En bæjarstjómin samþykkti
10. þ. m. með 7 samhljóða at-
! kvæðum, að nota forkaupsrétt-
, inn og ganga að þeim skilmál-
j um, sem Sigurður átti kost á.
íhaldsmennimir þrír sátu
! hjá. Þrem mánuðum áður
' höfðu tveir þeirra greitt at-
kvæði með kaupunum!
Þessi framkoma siglfirsku
íhaldsmannanna og trúnaðar-
brot gagnvart bæjarfélaginu,
mun að vonum vekja alménna
andúð á Siglufirði. Þeir hafa
skaðað Siglufjarðarbæ um 50
þús. kr. Allir íhaldsfulltrú-
amir þrír ættu að hafa sóma-
tilfinningu til að leggja strax
niður umboð sitt í bæjar-
stjóminni.
Roosevelt eykst íylgi
London kl. 21,15, 11./9. FÚ.
Stjóm Roosevelts var talin
að hafa unnið mikinn sigur í
dag, í kosningum sem fóru
fram í ríkinu Maine. Þar kom-
ust democratar að með mikl-
i'm meirihluta, og hafa þeir
aldrei unnið stærri sigur þar í
ríkinu. En það er gömul frú
manna, að „þeir sem stjórna
Maine stjórni Bandaríkj unum“
og eru þessar kosningar því
taldar bera vott um, að Roose- |
velt hafi örugt fylgi þjóðar- j
innar.
Brezki flugleiðang-
urinn iagður af stað
Hann kemnr sennilega
i dag til Reykjavíkur.
London kl. 16, 12./9. FÚ.
Tveir flugbátar úr brezka
lofthernum lögðu af stað frá
Englandi í dag áleiðis til Græn-
lands um Færeyjar og íslands,
og ætlar að fljúga alla leið á
tveim dögum. Var búizt við,
að þær myndu koma til Fær-
eyja í kvöld. Tilgangurinn með
leiðangri þessum er að rann-
saka flugleiðina um þessi lönd
með tilliti til reglubundinna
flugpóstferða milli Englands
og Ameríku.
Upton Sinclair kos-
inn landsstjóri í
Californiu
Hann sagði skilið við jafn-
aðarstefnuna fyrir nokkru
síðan og gerðist samvinnu
maður.
Eins og skýrt var frá hér í
blaðinu í vetur, var hinn
þekkti skáldsagnahöfundur, Up-
ton Sinclair, frambjóðandi
demokrata í landsstjórakosn-
ingu í Califomiu, sem fram
átti að fara í sumar.
Upton Sinclair hefir áður
boðið sig fram í landstjóra-
kosningum í Califomiu af hálfu
jafnaðarmanna og þá haft lít-
ið fylgi.
En síðastliðinn vetur sagði
hann skilið við jafnaðarstefn-
una og gekk í demókrataflokk-
inn. Hann lýsti því yfir að hon-
um þætti mikið koma til við-
reisnaráforma Roosevelts for-
seta og kvaðst trúa því, að
það starf mundi leiða til þess,
að stefna demókrata yrði frjáls-
lyndari og róttækari en hún
væri nú. Hinsvegar játaði ham
ekki, að hann fylgdi stefnu
flokksins óbreyttri og fyrir
kosningamar gaf hann út sér-
stakt rit, sem kosningabarátt-
an snerist einkum um, þar sem
hann lýsir stefnu sinni. Skýrir
hann þar frá mikilvægum breyt
ingum, sem hann vill gera á
stjómskipulagi Califomiu og
eru þær flestar í anda sam-
vinnustefnunnar.
Um þessa samvinnustefnu-
skrá Upton Sinclairs hefir ver-
ið skrifað og rökrætt í Cali-
fomiu í meira en heilt ár. Ekk-
Verkfallið i Bandaríkjunum
VerUmenn hafa í hótunum.
Viinuveitendur neita gerðardómi
liondon kl. 19,40, 11./9. FÚ. j
Eftir daginn á morgun neita
verkamenn í vefnaðariðnaðar- j
verkfallinu að vera ábyrgðar-
fullir fyrir afleiðingunum af
því, að herlið og lögregla hafa
verið kvódd á vettvang í ýms-
um borgum, til að vemda
Verksmiðjur þar sem enn er
unnið. Þeir hafa tilkynnt, að
með deginum á morgun renni
út frestur sá, sem þeir gáfu
vinnuveitendum til að ganga
að því, að loka verksmiðjunum,
á meðan gerðardómur gerði út
um deiluna.
London kl. 16, 12./9. FÚ.
Verkfallinu í Bandaríkjun-
um heldur enn áfram. Atvinnu-
rekendur hafa neitað tilboði
verkfallsmanna um að hlíta
gerðardómi í málinu, ef verk-
smiðjum væri ölluni lokað þar
í til dómurinn væri kveðinn upp,
og hefir verkfallsnefndin því
j gefið út skipanir sínar til verk-
fallsmanna um að herða sókn
sína á hendur þeim mönnum,
sem halda uppi vinnu. Verk-
lýðssambönd innan allsherjar-
sambandsins (American Fe-
deration of Labor) gera ráð-
stafanir til þess að sjá verk-
fallsmönnum fyrir vistum.
Nokkrar róstur urðu í gær
í sambandi við verkfallið. Verk.
fallsmenn í Sayville í Rhode
Island réðust á bústað gæzlu-
manns verksmiðjunnar þar og
eyðilögðu hann. Lögreglan og
herlið það, sem þar var fyrir,
réðu ekkert við mannfjöldann,
og varð honum ekki dreift fyr
en 300 ríðandi hermenn höfðu
verið sendir á vettvang til að-
stoðar því liði sem fyrir var.
Nokkrir meiddust í skærunum.
Ilidirfíðnr uipiainmliiieola
Hermálaráðunautar Bandarikjanna eru
umboðsmenn fyrir vopnaverksmiðjur.
London kL 21,15, 11./9. FÚ.
Tvö merkileg bréf frá brezk-
um íyrirtækjum til amerískra
vonpasmiða voru dregin fram í
dagsljósið við rannsókn þá,
sem nú stendu yfir í Banda-
ríkjunum um vopnaframleiðslu
og sölu. I öðru bréfinu er bent
á það, að sala á vissum land-
skika muni breyta stjórnmála-
viðhorfinu í smáríki einu, en í
hinu er sagt, að Kina kaupi nú
minni vopn en áður, vegna
þess, að nú sé útkljáð um yfir-
ráð Mansjúríu, en að Japanar
aftur á móti muni koma til að
kaupa meiri vopn, því þeir ætli
sér að halda áfram að ná undir
sig smámsaman landskikum í
Kína.
Berlín kL 8, 12./9. FÚ.
Nýlega hefir komizt upp um
ert hefir valdið þar jafn mikl-
um deilum. Upton Sinclair hef-
ir sætt megnum árásum. En
haim og menn hans hafa held-
ur ekki legið á liði sínu.
Nú eru kosningamar afstaðn
ar og úrslit kunn. Upton Sin-
clair er kosinn landsstjóri í
Cahfomiu með 60 þús. atkv.
fram yfir skæðasta keppinaut
sinn.
Er nú eftir að sjá hvort Up-
ton Sinclair verður améríska
auðvaldinu jafn hættulegur
niótstöðumaður, sem land- j
stjóri og hann hefir reynst j
þvi, sem skáldsagnahöfundur. j
stórfelt hneyksli í sambandi við
vopnaframleiðendur í Banda-
ríkjunum, og koma stöðugt
nýjar uppljóstranir í því máli.
Það hefir meðal annars komizt
upp um nokkra háttsetta em-
bættismenn ríkjasambandsins,
að þeir hafi þegið laun af eig-
endum vopnaverksmiðjanna
fyrir að haga stjórnmálastefnu
sinni þeim í vil.
Síðast hefir það orðið upp-
víst í þessu máli, að hermála-
ráðunautur sendisveitar Banda-
ríkjanna í Rio de Janiero og
annar starfsmaður sendisveit-
arinnar, hafi verið launaðir
umboðsmenn norðuramerískra
vopnaverksmiðja. Er sagt, að
þessum tveimur mönnum hafi
á skömmum tíma tekizt að
selja 125 herflugvélar til Suð-
ur-Ameríku.
Roosevelt ætlar að
taka í taumana
Berlín kl. 8, 12./9. FÚ.
Ýms blöð í Evrópu hafa birt
þá fregn, að Roosevelt hafi á
takteinum nýjar tillögur um
eftirlit þjóðanna með vopna-
framleiðslu, sem hann ætlaði
sér að leggja fyrir fund Þjóða-
bandalagsins. Ameríska innan-
ríkisráðuneytið ber þessa fregn
til baka, og segir, að engar
amerískar tillögur um eftirlit
með vopnaframleiðslu séu vænt.
anlegar.