Tíminn Sunnudagsblað - 07.02.1971, Blaðsíða 19
Þ jóðhildarklrkja í Brattahliö eins og menn hugsa sé r hana eftii uppgröft þann, sem þar var gerður fyrlr
nokkrum árum. Þar kom allt merkilega vel heim v iö fornsögurnar íslenzku.
eitt að því síðar. En frá Diskóeyju
er skammt til stranda Baffinslands.
Líklegt er, að landnemarnir hafi
þá þegar þekkt eyju þessa, og þar
sem norðanvindar eru þar tíðir,
hafi Þorfinnur karlsefni einmitt
valið þessa leið til Vínlands.
Hafið við austurströnd Baffins-
lands er nú ætíð fullt af hafís, svo
að siglingar eru þar mjög hættu;
legar eða ómögulegar með öllu. í
frásögninni um ferð Þorfinns er
hins vegar alls ekki getið um haf-
ís. Af því virðist mega draga þá
ályktun, að þá hafi enginn hafís
verið við sunnanvert Baffinsland
og við strönd Labradorskaga. Þótt
landnámsferðir íslendinga á Græn
landi til Vínlands tækjust miður
vel, hafa þó ferðir þangað ekki
lagzt niður. Svo segir frá í Skál-
holtsannál, að árið 1347 kom skip
eitt lítið, grænlenzkt, til Snæfells-
ness. Það hafði verið á Marklandi
(sennilega Labrador), en á faeim-
leiðinni rak það af leið og 'kom
til íslands í staðinn fyrir til Græn-
lands. Er ósennilegt, að skip þetta
skyldi villast til íslands, ef það
hefur verið einstakt i sinni röð.
Líklegt má telja, að landnemarnir
hafi oft farið yfir Davíðssund til
Marklands til þess að afla sér húsa-
og skipaviðar, sem mikill skortur
hlýtur að hafa verið á eftir að
samgöngur við Noreg og Ísland
urðu fátíðari. En skipaferðir þang-
að voru farnar að verða allstrjál-
ar fyrir miðja 14. öld.
íslenzku landnemarnir á Græn-
landi lifðu einkum á kvikfjárrækt.
Má glöggt sjá á húsarústum. að
víða hafa verið stór kúabú. Má til
dæmis nefna, að stærra fjósið á
Görðum (biskupssetrinu) hefur ver
ið 63% metri á lengd innan veggja.
Á meðalstórum bóndabæjum hafa
verið frá 10—20 nautgripir og á
stórbúum frá 30—40. Á biskups-
setrinu hafa verið básar handa
100 nautgripum. IJm tölu sauðfjár
er miklu erfiðara að segja, því að
það hefur án efa gengið úti allt
árið. Þau fáu og smáu fjárhús,
sem fundizt hafa, hafa sennilega
verið geita eða lambakofar. Má þó
telja víst, að stórbúin hafi haft
nokkur hundruð sauðfjár. Hestar
hafa einnig verið margir, og svína-
bein hafa fundizt í sorphaugum.
En lant' mmarnir ísienzku létu sér
hvergi i erri nægja húsdýr. í Kon-
ungssk' gsjá er sagt frá því, „að
nofcbrir hnna ríkustu og vitrustu
manna :eyni að sá korni,“
en sc. aa ritar sami höf-
undur. að flestir í því
landi v i okki, hvað brauð sé
og hafi lidrei séð brauð. Má af
þesf' naika, að kornræktin heUir
sjal n heppnazt. Dýraveiðar
ma: s konar voru stundaðar af
mikJ i kappi. Hreindýr hafa þá
sennilega verið mjög algeng, bæði
í Ey .fcri- og Vestribyggð. Það eru
aðeins 100 ár síðan hreindýrum
var útrýmt í Júlíönuvonarhéraði,
og í Godthábhéraðj er enn í dag
margt hreindýra.
Landnemarnir fóru i ver til
Norðurseturs, en svo hyggja menn,
að þeir hafi nefnt verstöðvar þær,
sem iágu á vesturströndinni norð-
an við 66. stig nbr. Merkust þeirra
var Bjarnarey, en þangað er níu
daga róður frá nyrztu bæjum í
Vestribyggð. Umhverfis Bjarnarey
er sagður vera tólf daga róður.
Eftir þessu að dæma, hlýtur Bjarn-
arey að vera Diskóey. Norðan við
Bjarnareyju lá Eysunes, og þriggja
daga róður sunnan við hana voru
Karlsbúðir. Við Diskóeyju og allt
suður að Holsteinsborg hefur til
skamms tíma verið margt rost-
unga og smáhvela. Þar ráku IIol-
lendingar og Englendingar miklar
hvalveiðar á 17., 18. og 19. öld.
Má telja víst, að íslenzku landnem-
arnir hafi veitt þarna bæði náhvali,
hvítabirni og þó einkum rostunga.
Af dýrum þessum fengust helztu
útflutningsvörur Grænlands. Tenn-
ur og hvítabjarnarfeldir voru mjög
eftirsóttar vörur í Evrópu á þeim
tímum, og vart hafa fundizt sterk-
ari ólarreipi til landfesta og reiða
en þau, sem igerð voru af rostunga-
húð. Fisk- og silungsveiði hefur og
án efa verið stunduð heima í hér-
aði, og er ekki ólíklegt, að kúa-
fóðrið hafi verið drýgt með fiski
og þangi.
Af frásögnunum um sigling i
T t M I N N — SUNNUDAGSBI.AÐ
115