Eintak

Tölublað

Eintak - 24.02.1994, Blaðsíða 26

Eintak - 24.02.1994, Blaðsíða 26
Dagur Sigurðarson skáld varð bráðkvaddur síðastliðinn laugardag, 56 ára að aldri. Dagur var fyrirferðar- mikill sem skáld og sem maður. Það var ekki hægt að lifa í Reykjavík síðustu flörutfu ár án þess að sjá hann, hitta og eiga við hann einhverjar samræður. Á næstu síðum skrifar fólk sem þekkti til Dags — mismikið og á mismunandi tímum — minningarbrot af kynnum sínum af skáldinu. Minningarbrot um Dag Einhverju sittni, líkast til 1979, var ég í hópifólks á leið úr drykkju í Stúdentakjallaranum ttiður í Óðal eða á Borg að halda hentii áfrarn. Dagur Sigurðarson var í hópnutn. Við gengutti Bjark- argötuna ogþegar við komum á hornið á Skothúsveginum var Dagur að tala til mín eða ég að reyna að tala við hann, ég man það ekki svo vel. Nema hvað hantt stoppar skyndilega, tekur utan utn herðarnar á tnér, hotfiryfir Tjörttina í átt að Þingholtunum og dregur hœgri hönditia hœgtfrá Fríkirkjunni, yfir Þingholtin tneð skiltinu á Hótel Holti lýsandi t nóttinni, niður aftur og út alla Sóleyjargötu. Og segir: „Sjáðu þetta. Þú mátt eiga þetta allt.“ Eftir þetta rœddi ég ekki meira við Dag Sigurðarson umfram aðra sem lifðu í Reykjavík. Um þetta leyti sátu yfirleitt efnilegri ungir tnetin með honum til borðs. Seinna hœtti ég að vera ungur og hœtti ttieira að segja að drekka um tíma enn síðar. Þá sat ég eitt sinn á Mokka þegar Dagur Sigurðarson kotti inn timbraðri en svo að ég gœti lifað það af. Hann keypti sér Cafe AuLait og skalf svo á leið að borðinu að hann sullaði meira að segja upp úr undirskálinni. Og eins og allir hefðu unað hottum kaffittu þá svelgdist honum á fyrsta sopanum ogœtlaði aldrei að hœtta að hósta úr sér lifur og luttgum. Þá var hann skeggjaður og ég hafði heyrt að hann svœfi í tniðstöðvarkompu út í bœ. Þar sem égsat þarna langedrú og horfði á skáldið engjast hugsaði ég til allra þeirra ungu og efnilegu manna tnargra kynslóða sem höfðu rekið ttagla í þessa líkkistu tneð frjálsunt framlögum. Eftirþetta sá ég Dag Sigurðar- son oft betur á sig kotttinn og stundum áttum við orðastað. Eg þakkaði honum ltins vegar aldrei fyrir Þingholtin og ég hefsvo setn aldrei ráðskast mikið tneð þessa eign mítta. Ekki frekar en aðrir setn þáðu viðlíka gjaftr afDegi. Gunnar Smári Egilsson Daddasögur ÞORRI JUHANNSSON Við sem þekkjum hina íslensku smábæjarslúðurvél vitum að það skiptir engu máli hvort sagan sé sönn, bara að hún sé góð. En hér eru nokkrar næstum því sánnar Dagssögur. Haustið 1979 kom Dagur heim eftir nokkurra ára dvöl í útlöndum. Við kynntumst þá. Þá voru sum ut- angarðsskáldin svo hrifin af honum og verkum hans að þeir gengu meira að segja úr bóli fyrir hann og hann fékk að kiára mjólkina frá börnunum þeirra. Dagur sat og teygði sig, með pípu og rauðvíns- glas, hann naut þess. A milli þess sem hann sat og gjammaði við sjónvarpið. Það má segja að hann hafi verið heimaríkur. Þetta heimili sóttu mikið skáld og hassistar, eða bæði. I byrjun árs 1980 ákváðu vinstri- sinnarnir í Stúdentakjallaranum að halda stórstjörnumessu til að vega upp á móti stjörnumessu á hótel Sögu. Þar áttu að lesa skáldin Bjarni Bernharður, Siggi Jóh., Dagur, ég og fleiri þeirra tíma frík. Það slóst upp á vinskapinn í hópn- um nokkrum dögum fyrr þegar Bjarni B. fór að rífast um í hvaða röð átti að lesa upp. Dagur móðg- aðist eitthvað líka því hann var ekki jafn velkominn og áður, menn fóru út í fússi, ég var í hinu liðinu. Þegar fólk kom í kjallarann hafði það reykt svo mikið af hassi og grasi að það þyrsti mjög. En þá kom í ljós að allt átti þetta að vera hugsjónastarf og við áttum ekki að fá neitt fyrir að venju. Dagur sem hafði oft grobbað sig yfir því að vera göldróttur tók þá af skarið og gerðist verkalýðsfor- ingi. Hann sagði; „fjórtán flöskur á borðið eða enginn lestur". Það varð og, að sjö flöskur komu í einu. Við samdrykkjuna féll svo allt í ljúfa löð og varð síðan. En sumir í hópnum eru víst núna illa meðfarnir. Árið 1985 höfðu menn áhyggjur af líðan ljóðsins og fannst það vera orðin fötluð kona. Það var meira að segja haldinn málfundur um stöðu ljóðsins. Af þessu tilefni efndi rit- höfundasambandið til Dags ljóðs- ins. Við Dagur áttum það sameig- inlegt að taka ljóðið mátulega al- varlega. Við fengum því að lesa upp ljóð deginum áður á Lækjartorgi, við byrjuðum því snemma og hjá okkur .urðu þetta dagar Ijóðsins með tilheyrandi veisluhöldum kvöldið fyrir aðaldaginn. Fínni skáldin ásamt einhverjum ungum og hógværum, eins og Þór Eldon, áttu að lesa upp í Iðnó. Þar máttum við ekki vera til að skyggja á. Ljóð átti að lesa á stofnunum um allan bæ. Við fengum úthlutaðan Kleppsspítala og fórum þangað nokkuð afréttir ásamt Antoní Helga, aðalhvatamanni, og ein- hverjum vinkonum. Er við komum þar að var salurinn lokaður og eng- inn kannaðist við neinn upplestur. Við hittum fyrir skáldið hressa, Stefán Fjólan. Hann dró okkur inn á deildina og við hófum þar ljóðalestur. Þar voru nokkrir sjúk- lingar en starfsmennirnir drógu þá í burtu einn og einn og síðan vor- um við reknir út. Við fórum í Iðnó og kynnirinn, Heimir Pálsson, tilkynnti um þennan skandal og ofríki gegn ljóð- inu og að þeir neyddust til að setja okkur á dagskrá. Við bættum á okkur baksviðs. Ég las upp fyrstur, vel sleiktur í jakkafötum og kon- urnar sögðu, voðalega kemur hann vel fyrir, hann er svo vel klæddur. Ég var því út í sal er Dagur kom upp,það sló á þögn. Hann fór úr að ofan, vel við skál, hann reyndi fjór- um sinnum að segja dda dadadadadada dadadadaddad og loksin,s kom það. DaDADagur ljóðsins og hann hélt áfram. Það var gaman að vera út í sal og sjá svipinn á menningar- smáborgurununr. Það var um árið er Dagur dvaldi hjá Sigurbirni á Lindargötu, var þá Lindarríkið enn við lýði. Dagur vann við að mála mynd af út- glenntri konu á haus á hurð Sigur- bjarnar. Fyrir það fékk hann mat og drykk auk hvílu, stundum. Eitt sinn er Dagur virðist hafa verið á heim- Ieið hefur radarinn eða fylleríssjálf- stýringin bilað. Maður nokkur var á leið í ríkið. Lítur hann þá inn í sund nokkurt þar sem staflar voru af kassahrúgum. Verður hann var við hreyfmgu og eftir nokkurn tíma birtist hausinn á Degi er sofið hafði þar um nóttina. Hann spurði hvað klukkan væri. Maðurinn svaraði, um fjögur. „Það var nú gott,“ sagði Dagur, „þá er komið kaffi.“ Dagur og hvítabjörninn SJÓN Þegar segja á sögu af Degi Sig- urðarsyni er Dagur Sigurðarson að segja sögu af Degi Sigurðarsyni það fyrsta sem kemur upp í hugann. Dagur var konungur í listinni að segja sögur af Degi og það er svo hlægilegt að ætla sér að keppa við hann urn hásætið að lesendur verða að virða spéhræðsluna við undirrit- aðan og sætta sig við dauft bergmál af einni sagnanna sem hann sagði af sjálfum sér. Einhvern tíma þáði Dagur gist- ingu í húsi í Vesturbænum. Degi var vísað til hvílu í stofunni og þar svaf hann á sófa þangað til hann vaknaði við að einhver var að sleikja á honum andlitið. Dagur lét rifu í annað augað til að vita hver sýndi honum þessi sér- kennilegu blíðuhót og sá ekki betur en að fullvaxinn hvítabjörn stæði yfir honum. Og þegar hann opnaði hitt augað reyndist það rétt. Bangsi gaf til kynna með látæði sínu að hann væri svangur og vildi að Dagur gerði eitthvað í málinu. Dagur vissi sem var að hvítabirnir eru konunglegar skepnur og mis- líkar ef menn láta ekki að vilja þeirra. Hann snaraðist á fætur, tók í hramminn á bangsa og leiddi hann í eldhúsið. Bangsi fékk sér sæti við eldhús- borðið eins og fínn maður en Dag- ur tók til við að leita að einhverju ætilegu. Á endanum hafði hann heppnina með sér; í ofninum voru tvö ósnert hangikjötslæri. Við fundinn breyttist háttalag bangsa, hann fór á fjóra fætur og hringsner- ist um Dag eins og heimilisköttur. Dagur lagði hangikjötið fyrir hvíta- björninn. Bangsi gerði kjötinu góð skil, Dagur hafði gaman af að horfa á hann éta. Þegar hvítabjörninn hafði lokið við fyrra lærið bauð hann Degi að snæða með sér. Leið svo nóttin við dýrðleg veisluhöld og samræður konunga í ríkjum manna og dýra. Undir morgun kvöddust Dagur og hvítabjörninn með miklu faðm- lagi. Dagur gekk til stofu og svaf fram á hádegi. Úti er ævintýri. Ofangreinda sögu sagði Dagur Sigurðarson undirrituðum eitt- hvert sunnudagskvöldið fyrir löngu. Sögunni fýlgdi að húsráð- endur harðneituðu að trúa henni, en það segir sig sjálft að þótt Dagur hafi stundum verið svangur eins og hvítabjörn þá er hæpið að hann hafi einsamall torgað tveimur sauð- arlærum. Undirritaður hlýtur þ'ví að trúa sögunni til jafns við annan skáldskap Dags Sigurðarsonar, skrifaðan, málaðan, og fluttan á torgum — allur var hann dagsann- ur eins og höfundurinn sjálfur. Kveðjustund 'SIGURÐUR PÁLSSON Ég sá Dag í síðasta skipti kvöldið áður en hann fór í sína síðustu ut- anlandsferð núna um daginn. Þetta var rétt fýrir kvöldmat á Sólon ís- landus. Ég sat með expresso innst við stigann. Dagur kom skrefdrjúg- ur inn salinn og settist hjá mér. Hann var með gleraugu. Eg hafði aldrei séð hann áður með gleraugu. Mér fannst hann eitthvað ólíkur sjálfum sér; ljónsaugun stækkuðu aðeins, hann minnti á uppflosnað- an barnakennara með þau. - „Hver á þessi gleraugu?" spurði é§- - „Þetta eru gleraugun mín. Ég er hættur að týna þeim.“ Svo sagði hann mér frá því að nú væri allt klárt, farseðill og passi og brottför snemma næsta morgun. Ég taldi víst að hann væri á leið suður á bóginn og spurði hann um það. - „Ekki alveg strax, ég fer til Kö- ben í fyrsta áfanga.“ Svo tókum við smárispu í þraut- þjálfuðum samkvæmisleik sem fór alltaf fram með leikrænni kurteisi. Dagur fann smáklink í vösum sín- um og lét mig hafa það en ég lét hann hafa tvo til þrjá hundraðkalla í staðinn. Þetta kölluðum við að koma peningum á hreyfingu. í þetta skiptið voru það tveir tíkallar sem ég fékk og hann meðtók tvo hundraðkalla. Óskráð lög þessa leiks voru að ekki mátti leika hann nema einu sinni á dag. Svo þurfti ég að rjúka. Við kvöddumst samkvæmt öðru ritúali í gamansömum tóni og hlýlegum að venju. - „Vertu blessaður, Daily Mail og góða ferð.“ „Blessaður Þjóðarforði. Heyrðu, ég ætla að skrifa þér, láttu mig hafa adressuna þína.“ Eg skildi reyndar aldrei af hverju hann kallaði mig Þjóðarforða. Spurði hann einu sinni að því og þá sagði hann: „Þú kallar mig Daiiy Mail, ég kalia þig Þjóðarforða." Þar með var það útrætt. Þegar ég var korninn út að dyrum mundi ég allt í einu eftir því að Dagur hafði margsagt mér undanfarin ár að ef hann færi af landi brott kærni hann ekki aftur. Ég leit við og sá að hann horfði á eftir mér. Hann var óvenju alvarlegur á svip, kannski voru það gleraugun. Við kinkuðum kolli Dagur var afskaplega gott skáld SIGRÍÐUR HALLDÓRSDÓTTIR Dagur Sigurðarson kom oft ung- ur maður til foreldra minna í Gljúfrastein í Mosfellsveit. Fjöl- skyldutengsl áttu sinn þátt í því að einhverju leyti. En þar sem hvorki Halldór né Dagur lögðu mikið upp úr svoleiðis, var góður kunnings- skapur þeirra af einhverjum öðrum toga spunninn. Það varð að vera. Ég man eftir Degi korna út úr Mos- fellsveitarrútunni, allur flaksandi, með ljósan makkann og göngulag einsog hann væri með gaddavír í sér aftanverðum. I fýlgd hans var skáldkonan Helga Novak frá Aust- ur-Þýskalandi og gekk hún alltaf berfætt. I eitt skipti keypti pabbi málverk af Degi, sem harin hafði málað af manni og konu á leiðinni upp í bedda. Áratug síðar lenti myndin upp á stofuvegg hjá mér og í hvert sk.ipti, sem var svo sem eins og daglega, að pabbi leit í heimsókn til mín kommenteraði hann á þessa litlu mynd: „Þetta er eiginlega ass- goti góð mynd eftir hann Dadda.“ Samt hafði hann verið svo eldfljót- ur að gefa mér hana, um leið og ég var búin að koma mér upp eigin stofuvegg. Mergurinn málsins var sá, að „Dagur var afskaplega gott skáld og hafði framúrskarandi vald á tungunni", er eins og hljómi í eyr- um mér, nú þegar báðir eru þagn- aðir, hvor á sinn hátt. Ég man eftir lítilli sögu sem er svona. Einu sinni kom Dagur og pabbi gaf honum hatt. Nokkrum dögum síðar fara hjónin, foreldrar mínir, sem leið liggur á tónleika hjá Tónlistarfélag- inu, sem var einn kolfastasti liður- inn í reykvísku menningarlífi í þá daga. Nema, að framarlega situr maður með hatt. I hléinu kom í ljós hver sá með hattinn var, og Halldór segir við hann. „Hvurslags er þetta maður, siturðu með hattinn á hausnum inn í konsertsalnum?" og Dagur svaraði á sinn ögrandi hátt: „Þú gerir alltaf allt rétt og ég geri alltaf allt vitlaust." Það vita allir sem til þekktu, að Dagur átti erfitt með að verða drykkjumaður. Það tók hann áratugi svo einhver mynd yrði á því. „Kannski var hann Daddi alltaf soldið bilaður" eins og sagt var, er og mun verða sagt. En það skiptir engu máli lengur. Dag- ur Sigurðarson var afskaplega gott skáld. Rósavín anno 1976 ÓLAFUR GUNNARSSON Sumarið 1976 fórum við Dagur út fyrir bæ með nokkrar rósavín í posa. Erindið var að spjalla um skáldskap og tilveruna vítt og 26 FIMMTUDAGUR 24. FEBRÚAR 1994

x

Eintak

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eintak
https://timarit.is/publication/309

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.