Morgunblaðið - 10.01.2005, Blaðsíða 20

20 MÁNUDAGUR 10. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
TÍÐ KASSASTYKKJANNA?
Ólíkt er að skoða framboð efn-is í leikhúsum landsins ann-ars vegar og kvikmynda-
húsum hins vegar. Í leikhúsunum
virðist vera gróska og í Morgun-
blaðinu í gær eru auglýstar sýn-
ingar á hvorki meira né minna en
átta íslenskum verkum auk verka
eftir erlend leikskáld. Það er ekki
aðeins fjöldi hinna íslensku verka,
sem vekur athygli, heldur einnig
fjölbreytni þess, sem í boði er. Í
kvikmyndahúsunum gegnir öðru
máli. Um jólin var reyndar frum-
sýnd ein íslensk kvikmynd, en að
öðru leyti blasir flatneskjan við. Sú
var tíðin að kvikmyndahúsin slógu
sér upp með jólamyndunum og
reyndu jafnvel að ná út fyrir raðir
hefðbundinna kvikmyndahúss-
gesta. Sú tíð er hins vegar liðin og
reyndar eykst einsleitnin í sölum
kvikmyndahúsanna jafnt og þétt og
svo er komið að myndir gamalla
meistara, sem sýndar eru í kvik-
myndahúsum allt í kringum okkur,
ná ekki svo langt hér, heldur enda í
hillum myndbandaleignanna.
Stefán Baldursson, sem um ára-
mót lét af starfi Þjóðleikhússtjóra
eftir að hafa gegnt því í 14 ár, lýsir
athyglisverðri þróun í leikhúsinu í
viðtali við Bergþóru Jónsdóttur í
Morgunblaðinu í gær þegar hann
er spurður hvort hann hafi séð
breytingar á leikhúsáhorfendum á
undanförunum árum. Þar segir
hann að hér áður fyrr hafi stundum
verið gripið til léttari verkefna,
svokallaðra kassastykkja – farsa
og gamanleikja – sem áttu að
tryggja aðsóknina: „Þetta á ekki
lengur við, – í það minnsta ekki í
Þjóðleikhúsinu. Það hefur að vísu
komið fyrir að við setjum upp
farsa, enda spennandi formglíma,
líka fyrir listamenn hússins að tak-
ast á við slík verk, en það er alls
ekki lengur gefið að áhorfendur
vilji sjá slík verk frekar en önnur.
Þeir vilja alveg eins sjá Shake-
speare eða dramatísk, íslensk eða
erlend verk. Margar af vinsælustu
sýningum síðari ára hafa verið há-
dramatísk átakaverk.
Við teljum okkur trú um að hægt
og bítandi séum við að ala þjóðina
upp í leiklist, án þess að í því felist
nokkurt yfirlæti. Það er okkar
skylda að gera áhorfendur kröfu-
harða og kenna þeim að meta góða
leiklist. Stundum vita áhorfendur
ekki hvað þeir vilja sjá fyrr en þeir
sjá það. Það getur verið að verk-
efni sem virðist ekki aðlaðandi í
fyrstu reynist svo vera einmitt það
sem fólk vildi og hafði mikla
ánægju af að sjá.“
Hið gagnstæða er að gerast í
kvikmyndahúsunum. Þar er engin
viðleitni til að byggja upp kröfur
áhorfenda með því að sýna krefj-
andi myndir, þar er enginn vilji til
að taka áhættu með myndum, sem
ekki virðast aðlaðandi í fyrstu, en
gætu reynst „vera einmitt það sem
fólk vildi sjá“, og jafnvel ótti við að
sýna myndir, sem ekki eiga upp-
runa sinn í draumaverksmiðjunni
Hollywood. Í eyðimörkinni er
reyndar að finna vinjar, sem birt-
ast endrum og sinnum í formi kvik-
myndahátíða af ýmsum toga, en
þess á milli getur verið lítið við að
vera. Vissulega er ekki hægt að
segja kvikmyndahúsunum fyrir
verkum og sennilega hafa gestir
kvikmyndahúsanna aldrei verið
fleiri þannig að ekki er hvatinn fyr-
ir hendi. En aukin fjölbreytni þarf
síður en svo að jafngilda minni
tekjum – hún er allra hagur – bæði
þeirra, sem horfa á kvikmyndir og
sýna þær.
Umbætur í samgöngum ogskólamálum auka lífs-gæði og bæta búsetu-skilyrði í sveitarfélögum
á Snæfellsnesi, að mati Bjargar
Ágústsdóttur, bæjarstjóra í Grund-
arfirði. „Það er verið að auka lífs-
gæði þegar fólk getur gengið að því
vísu að þurfa ekki að senda börnin
sín burt til náms, 15–16 ára gömul,“
segir Björg.
„Í dag teljum við sjálfsagt að börn
eigi þess kost að fara í framhalds-
skóla. En það er mjög erfitt fyrir
marga að halda heimili á tveimur
stöðum, eins og foreldrar sumra
framhaldsskólanema hafa þurft að
gera. Einnig er oft erfitt fyrir ung-
lingana að fara að heiman. Það
end urspeglast m.a. í því að brottfall
úr framhaldsskóla er algengara
meðal nemenda sem hafa þurft að
flytja að heiman til náms en þeirra
sem geta áfram búið heima.“
Björg segir að jákvæð áhrif þess
að fá framhaldsskóla á Snæfellsnes
séu margvísleg. „Um er að ræða
hátt í 200 ungmenni sem verða
heima í stað þess að fara burt. Bæ-
irnir hafa tæmst af ungu fólki á
haustin og svo hefur verið spurning
um hve margt snýr aftur.“ Búseta
þessa hóps fyrir vestan á skólatíma
kemur sér vel fyrir verslun og þjón-
ustu á svæðinu, að sögn Bjargar.
Íþróttafélögin fá þennan aldurs-
hóp inn í vetrarstarfið og nærveru
unga fólksins fylgir aukið líf í
byggðunum. Björg segir að hlúð
hafi verið að þessu unga fólki í
heimabyggð frá bernsku. Það að fá
að fóstra þau áfram til tvítugsaldurs
treysti rætur þeirra og auki líkur á
að þau setjist að í heimabyggð, þó
síðar verði.
Samgöngubætur skipta miklu
Bættar samgöngur eru mikilvæg
forsenda verslunar, viðskipta og
bættrar þjónustu á mörgum sviðum,
að mati Bjargar. „Sú samgöngubót
sem fylgir þverun Kolgrafarfjarðar
er forsenda t.d. fyrir fjölbrautaskól-
anum og því að við getum verið með
heimanakstur með nemendur úr
Stykkishólmi. Með þverun Kolgraf-
arfjarðar styttist leiðin milli Stykk-
ishólms og Grundarfjarðar um sjö
km. Björg segir að styttingin vegi
ekki þyngst heldur það að losna við
mjög leiðinlegan og oft erfiðan veg-
arkafla.
„Samfélagið er að þéttast hér á
Snæfellsnesi. Það eru ekki nema
rúm 40 ár síðan akfær vegur kom
fyrir Búlandshöfða og brú yfir
Hraunsfjörð. Fram að því þurfti að
fara á milli byggða á bátum eða
hestum og sæta sjávarföllum,“ segir
Björg. „Samgöngubæturnar færa
íbúana hvern nær öðrum og bjóða
upp á mörg ný tækifæri.“
Bæjarstjórnir Grundarfjarðar og
Snæfellsbæjar komust hvor í sínu
lagi að þeirri niðurstöðu nýlega að
ekki sé tímabært að ganga til kosn-
inga um sameiningu sveitarfélaga á
Snæfellsnesi. Skýtur þar ekki
skökku við?
Björg segist ekki líta svo á að
Grundfirðingar, né heldur Snæ-
fellsbæingar, hafi verið að hafna
sameiningu með sinni samþykkt.
„Það var veitt umsögn um tillögu
sameiningarnefndar og menn vildu
síður fara í sameiningarkosningu í
apríl næstkomandi.“ Hú
meta stöðuna svo að me
meiri tíma, allavega hvað
firðinga varðar, til að skoða
galla sameiningar sveitar
Snæfellsnesi. „Við þurfu
tíma til að færast nær hv
Það hafa verið stigin stó
samstarfi sveitarfélaganna
Við stofnuðum Félags-
þjónustu Snæfellinga í krin
2000. Höfum unnið saman
nefnd og staðið saman a
knýja fram umbætur í sa
málum. Langstærsta sam
verkefnið er fjölbrautaskó
erum á hraðri leið inn í au
starf og verðum að meta h
réttur tími til að ganga le
spái því að aukið samstar
sameiningar, jafnvel mun
sumir ætla.“
Samstarfsnefnd Stykk
bæjar, Grundarfjarðarbæj
fellsbæjar, Helgafellssve
Bætt búsetuskilyr
Fjölbrautaskóli Snæfellinga í Grundarfirði og
þverun Kolgrafarfjarðar bæta búsetuskilyrði og
auka lífsgæði á norðanverðu Snæfellsnesi. Guðni
Einarsson og Ragnar Axelsson heimsóttu
Grundarfjörð og ræddu m.a. við bæjarstjórann.
Björg Ágústsdóttir, bæjar
því að búa úti á landi, m.a.
Ásgeir Valdimarsson,bæjarfulltrúi í Grundar-firði, er formaðurstjórnar Jeratúns ehf.
sem á skólahús Fjölbrautaskóla
Snæfellinga í Grundarfirði og leig-
ir það ríkinu og sveitarfélögum á
Snæfellsnesi. Greiðir ríkið 60%
leigunnar og sveitarfélögin 40%.
Jeratún ehf. er í eigu eigu
Stykkishólmsbæjar, Grundar-
fjarðarbæjar, Snæfellsbæjar og
Helgafellssveitar í hlutfalli við
stærð sveitarfélaganna. Stjórn fé-
lagsins, sem jafnframt var bygg-
ingarnefnd skólabyggingarinnar,
skipa, auk Ásgeirs, Óli Jón Gunn-
arsson, bæjarstjóri í Stykkishólmi,
og Kristinn Jónasson, bæjarstjóri
í Snæfellsbæ. Framkvæmdastjóri
er Björg Ágústsdóttir, bæjarstjóri
í Grundarfirði.
Sérhannað hús
Að sögn Ásgeirs er skólahúsið
1.965 fermetrar að stærð og nam
byggingarkostnaður þess á vígslu-
degi um 350 til 400 milljónum kr.
fyrir utan virðisaukaskatt. Þar við
bætist búnaður sem áætlað er að
kosti að öllu meðtöldu um 60
milljónir kr. Ásgeir segir kostn-
aðinn við skólann ívið meiri en
upphaflegar áætlanir gerðu ráð
fyrir.
Húsið stendur við aðalgötu
Grundarfjarðar þar
sem heitir Sigurhæð-
ir. Í daglegu tali
gekk bletturinn, sem
skólinn stendur á,
undir nafninu Jerat-
ún og var það nafn
valið á eignarhalds-
félagið. Túnið var
kennt við Jeremías
Kjartansson sem bjó
í litlu húsi við túnið,
ásamt eiginkonu
sinni, Cecilíu Krist-
jánsdóttur, og börn-
um. Jeremías var
með kindur og heyj-
aði túnið sem skólinn
var síðan byggður á.
Ásgeir segir að þau Jeremías og
Cecilía hafi eignast ellefu börn og
afkomendur þeirra hjóna séu
orðnir jafnmargir og nemendurnir
í fjölbrautaskólanum.
Áður en framkvæmdir við bygg-
inguna hófust var unnin mikil
undirbúningsvinna undir stjórn
Hrannar Pétursdóttur, verkefnis-
stjóra frá menntamálar
inu. Bandarískur arkitek
Stuebing, se
sérhæft sig
skóla sem st
hugmyndum
staklingsmið
og opinn sk
fenginn til r
Þá var leitað
hugmynda h
endum, kenn
foreldrum.
„Út úr þe
forsögn sem
tektar hússin
Candi og
Björgúlfsson
arkitektum, u
ir. Verkfræ
Hamraborg
vogi annaðist verkfræð
Rafhönnun sá um rafmag
kerfi og hönnun á tækn
segir Ásgeir.
Skammur bygginga
Upphafleg áform um
verkið út 15. nóvemb
gengu ekki eftir. Til að vi
Nýja skólahúsið var sniðið
Skólinn er á
við stóriðju
Fjögur sveitarfélög, Stykkishólmsbær,
Grundarfjarðarbær, Snæfellsbær og Helgafells-
sveit, standa að Fjölbrautaskóla Snæfellinga í
Grundarfirði. Ásgeir Valdimarsson er formaður
byggingarnefndar skólans.
Ásgeir Valdimarsson
SÍMINN OG LANDSPÍTALI
Davíð Oddsson utanríkisráðherralýsti þeirri skoðun á stjórn-
málafundi í fyrradag, að hann teldi
koma til greina, að hagnaður af sölu
Símans yrði notaður til þess að
byggja nýtt sjúkrahús. Kristján
Möller, alþingismaður Samfylking-
ar, tók undir þessa ábendingu utan-
ríkisráðherrans um helgina og
minnti á að talsmenn Samfylkingar-
innar hefðu komið áþekkri hugmynd
á framfæri á síðasta ári.
Þetta er góð hugmynd. Forsvars-
menn Landspítala – háskólasjúkra-
húss hafa lagt á það mikla áherzlu
seinni árin að nauðsynlegt væri að
byggja nýtt hátæknisjúkrahús. Eins
og eðlilegt er hefur kostnaður við
slíka byggingu vaxið mönnum í aug-
um.
Nú árar hins vegar vel og ljóst, að
ef vel tekst til um sölu Landssímans
munu miklir peningar á okkar mæli-
kvarða renna í sameiginlegan sjóð
landsmanna. Þá peninga væri hægt
að nota til að lækka enn skuldir
þjóðarinnar. Töluverður árangur
hefur hins vegar náðst í þeim efnum
seinni árin. Og þess vegna hægt að
færa nokkur rök fyrir því, að óhætt
væri að ráðstafa hagnaði af sölu
Símans með þessum hætti.
Viðbrögð Samfylkingarinnar
sýna, að breið pólitísk samstaða á að
geta tekizt um þetta mál. Telja má
víst, að almenn samstaða geti orðið
um það meðal landsmanna.
Þess vegna sýnist full ástæða til
að fylgja þessum hugmyndum eftir.
Á undanförnum árum hefur tölu-
verð spenna ríkt um starfsemi
Landspítala – háskólasjúkrahúss.
Mörgum, þ.á m. einstökum þing-
mönnum, þykir illa hafa gengið að
ná tökum á rekstri sjúkrahússins og
að sameiningin hafi ekki skilað þeim
fjárhagslega ávinningi, sem að var
stefnt.
En ráðamenn sjúkrahússins og þá
ekki sízt læknar hafa verið óþreyt-
andi að minna á mikilvægi þess að
byggja hér nýtt hátæknisjúkrahús.
Ýmislegt bendir til að draumur
þeirra um slíkan spítala geti verið
nær því að verða að veruleika en tal-
ið hefur verið til þessa.