Morgunblaðið - 25.04.2005, Blaðsíða 16
16 MÁNUDAGUR 25. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
INGIBJÖRG Haraldsdóttir hlaut á
laugardag Íslensku þýðingaverð-
launin fyrir þýðingu sína á bókinni
Fjárhættuspilarinn eftir Fjodor
Dostojevskí. Forseti Íslands afhenti
verðlaunin við hátíðlega athöfn á
Gljúfrasteini. Það er Bandalag þýð-
enda og túlka sem stendur að verð-
laununum sem nú eru afhent í fyrsta
sinn. Verðlaunin eru veitt fyrir best
þýdda bókmenntaverkið 2004.
Ingibjörg sagðist í samtali við
Morgunblaðið vera hæstánægð með
þessa viðurkenningu. Það sé af-
skaplega ánægjulegt að búið sé að
koma Íslensku þýðingaverðlaun-
unum á fót en þau séu vitaskuld til
þess fallin að auka veg og virðingu
þýðinga í íslenskum bókmenntum.
„Það eru margir að fást við þýð-
ingar hér á landi og þessi verðlaun
verða vafalaust til þess að vekja
meiri athygli á því góða starfi sem
þar er unnið og hvetja fólk áfram til
góðra verka.“
Það vantaði Dostojevskí
Ingibjörg segir að sér þyki sér-
staklega vænt um að hljóta verð-
launin fyrir þýðingu sína á verki eft-
ir Dostojevskí. „Þegar ég byrjaði að
þýða Dostojevskí hafði aðeins ein
bóka hans, Glæpur og refsing, verið
þýdd á íslensku. Það var upp úr
1930 og þá var bókin þýdd úr
dönsku en ekki rússnesku. Mér
fannst þetta því vanta inn í okkar
bókmenntaheim og sé svo sann-
arlega ekki eftir því að hafa farið út
í þetta,“ segir Ingibjörg en alls hef-
ur hún þýtt sjö skáldsögur eftir
Fjodor Dostojevskí.
Auk Ingibjargar voru fjórir þýð-
endur tilnefndir til verðlaunanna:
Árni Óskarsson fyrir þýðingu sína á
skáldsögunni Vernon G. Little eftir
Ástralíumanninn DBC Pierre, Geir-
laugur Magnússon fyrir þýðingu
sína á ljóðabókinni Lágmynd eftir
Pólverjann Tadeusz Rózewicz,
Hjalti Kristgeirsson fyrir þýðingu
sína á skáldsögunni Örlögleysi eftir
Imre Kertész og Sigurður A. Magn-
ússon fyrir þýðingu sína á smá-
sagnasafninu Snjórinn á Kilimanj-
aró eftir Ernest Hemingway.
Ingibjörg kveðst hafa verið þarna
í góðum félagsskap. „Þetta hefur
örugglega verið erfitt val.“
Það staðfesti Gauti Kristmanns-
son, formaður dómnefndar, raunar
við athöfnina á Gljúfrasteini. „Það
er álit okkar í dómnefndinni að allar
þessar bækur séu verðugar verð-
launanna og það hefði reynst okkur
þrautin þyngri að komast að nið-
urstöðu ef ekki hefði komið til at-
kvæðagreiðsla félagsmanna til að
skera endanlega úr þessu,“ sagði
Gauti. Um þýðingu Ingibjargar
sagði hann: „Þýðing Ingibjargar á
annarri ótrúlega nútímalegri háðs-
ádeilu blandinni ástarsögu opnar
okkur dyr að skáldskaparveruleika
þar sem enginn er sá sem hann er,
allir leggja hver annan undir, allt er
falt og öllu er fórnað fyrir fíkn
spennunnar. Dostojevskí er eins og
Hemingway orðinn íslenskur höf-
undur, mest fyrir tilstilli Ingibjarg-
ar. Þýðing Ingibjargar markast af
öryggi og listfengi þýðanda sem
þekkir höfundinn og tungutak hans
gjörla og íslenskur texti hennar er
framúrskarandi.“
Innflutningur á
erlendri hugsun
Um tildrög verðlaunanna sagði
Gauti: „Bandalag þýðenda og túlka,
sem stendur fyrir þessum verðlaun-
um, var stofnað 30. september sl. á
alþjóðlegum degi þýðenda og eru
þessi samtök regnhlíf fyrir alla þýð-
endur og túlka, hver svo sem við-
fangsefni þeirra eru á því sviði.
Bandalagið hefur notið fulltingis
tveggja aðila við að útvega verð-
launafé að þessu sinni, en það eru
Rithöfundasamband Íslands sem
lagði til helminginn og dóms- og
kirkjumálaráðuneytið sem lagði til
hinn helminginn til að ýta þessu
verkefni úr vör, sem er mjög viðeig-
andi því segja má að innflutningur
okkar á erlendri hugsun hafi átt
upphaf sitt í för Úlfljóts til að sækja
okkur Íslendingum lög eins og enn
tíðkast þótt nú séu þau oftar sótt til
Brussel. Við þökkum Rithöfunda-
sambandinu og dóms- og kirkju-
málaráðuneytinu fyrir að gera okk-
ur þetta kleift. Við þökkum
jafnframt fjölmiðlum fyrir að kynna
tilnefningar og þá ekki síst Lesbók
Morgunblaðsins sem birti greinar
um hverja þýðingu.“
Auk Gauta var dómnefnd skipuð
Rúnari Helga Vignissyni og Gunn-
hildi Stefánsdóttur, stjórn-
armönnum í Bandalagi þýðenda og
túlka.
Bækur | Ingibjörg Haraldsdóttir hlýtur Íslensku þýðingaverðlaunin sem afhent voru í fyrsta sinn
Þykir vænt um að fá viðurkenn-
ingu fyrir þýðingu á Dostojevskí
Morgunblaðið/Sverrir
Ingibjörg Haraldsdóttir veitir verðlaununum viðtöku úr hendi forseta Íslands, Ólafs Ragnars Grímssonar.
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
VERK eftir einn stórmeistara Prieuré de Sion-
leynireglunnar sem getið er um í DaVinci-
lyklinum var á efnisskrá tónleika Kristínar Jón-
ínu Taylor píanóleikara í Salnum á laugardag-
inn. Þetta var Debussy, og tónsmíðin eftir hann
L’isle joyeuse, eða Glaða eyjan. Hvort Debussy
hafi í alvörunni verið stórmeistari reglunnar er
ekki ljóst, enda óvíst að reglan hafi verið til í
þeirri mynd sem haldið er fram í bókinni.
Alltént var ekki að heyra á tónlistinni sem Krist-
ín spilaði að höfundur hennar hafi verið dul-
hyggjumaður – nema auðvitað ef vera skyldi að
Glaða eyjan eigi tilvist sína í öðrum heimi! Í öllu
falli var þetta fjörleg músík með stórbrotnum
endi og Kristín lék hana í senn af glæsibrag og
óvanalegri mýkt. Tæknileg atriði voru á hreinu
og túlkunin var lífleg og margbrotin.
Sömu sögu er að segja um sónötu nr. 2 eftir
annan dulspeking, Alexander Skríabin, en hún
var samin á langri sjóferð. Það heyrist á öldu-
hreyfingunni í tónlistinni, sem er svo full af
skáldlegri nostalgíu, án þess að vera of per-
sónuleg, að það er engu líkt ef hún er fallega
spiluð. Þetta er eitt af mínum uppáhaldsverkum
og skemmst er frá því að segja að næmur, ljóð-
rænn flutningur Kristínar olli mér ekki von-
brigðum. Einstöku sinnum vantaði reyndar ör-
lítið upp á að efstu nótur hljómanna heyrðust
nægilega vel, en að öðru leyti var túlkunin svo
unaðslega blæbrigðarík og djúp að dásemd var
á að hlýða.
Túlkun Kristínar á sónötu í e-moll op. 7 eftir
Grieg var einnig stórbrotin og hægi þátturinn
var með því fegursta sem ég hef heyrt lengi.
Spilamennskan var svo látlaus og blátt áfram,
en samt svo einlæg að einstakt hlýtur að teljast.
Skemmtileg tónsmíð Þorkels Sigurbjörnssonar,
Der Wohltemperierte Pianist, lék líka í hönd-
unum á Kristínu og sónatan eftir Barber var
þrungin ógn, og erfiðustu staðirnir í tónlistinni
svo glæsilega leiknir, að maður varð alveg frá-
vita.
Kristín vinnur um þessar mundir að dokt-
orsritgerð þar sem hún rannsakar píanókonsert
Jóns Nordal. Væri ekki tilvalið að fá hana til að
spila þennan konsert með Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands næsta vetur?
Stórbrotnir
tónleikar
TÓNLIST
Salurinn í Kópavogi
Kristín Jónína Taylor flutti tónsmíðar eftir Grieg,
Skríabin, Debussy, Þorkel Sigurbjörnsson og Barber,
en aukalög voru eftir Liszt og Pál Ísólfsson. Laug-
ardagur 23. apríl.
Píanótónleikar
Morgunblaðið/ÞÖK
„Spilamennskan var svo látlaus og blátt
áfram, en samt svo einlæg að einstakt hlýtur
að teljast,“ segir Jónas Sen meðal annars um
píanóleik Kristínar Jónínu Taylor.
Jónas Sen
BARCELONA-HÁSKÓLI heiðraði Vigdísi
Finnbogadóttur á dögunum með því að
veita henni æðsta heiðursmerki háskólans.
Af þessu tilefni var efnt til hátíðardagskrár
í salarkynnum skólans. Rektor Barcelona-
háskóla, dr. Joan Tugores, afhenti Vigdísi
heiðursmerkið að viðstöddu fjölmenni.
Rektor þakkaði Vigdísi mikilvægt framlag
hennar til tungumála á alþjóðavettvangi og
lýsti áhuga Barcelona-háskóla á að efla
samstarf við stofnun þá sem við hana er
kennd. Við þetta tækifæri flutti Vigdís fyr-
irlestur um gildi tungumála- og menningar-
samstarfs þjóða í millum.
Þessa dagana stendur yfir kynning á
Spáni á Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur í
erlendum tungumálum við Háskóla Íslands.
Tilgangur kynningarinnar er að efla tengsl
við katalónska og spænska háskóla og
rannsóknastofnanir á sviði tungumála, þýð-
inga, bókmennta- og menningarfræða.
Undirritaðir hafa verið víðtækir samstarfs-
samningar við Barcelona-háskóla og Uni-
versidad Autonoma de Barcelona. Samn-
ingarnir fela í sér samstarf um rannsóknir
og kennslu á fræðasviðum Stofnunar Vig-
dísar Finnbogadóttur og voru undirritaðir
við hátíðlega athöfn af rektorum spænsku
háskólanna að viðstaddri Vigdísi Finn-
bogadóttur, Guðrúnu Birgisdóttur, al-
þjóðafulltrúa hugvísindadeildar, for-
svarsmönnum Stofnunar Vigdísar
Finnbogadóttur ásamt Erlu Erlendsdóttur,
lektor í spænsku, en hún lauk á sínum tíma
doktorsprófi í spænskum fræðum frá
Barcelona-háskóla.
Hitti forseta Katalóníu
Í tilefni af hinum katalónska hátíðardegi,
23. apríl, var efnt til veislu í Pedralbeshöll í
Barcelona. Meðal gesta var Vigdís Finn-
bogadóttir, sem við þetta tækifæri hitti for-
seta Katalóníu, Pascual Maragall, menning-
armálaráðherra Katalóníu, Catarinu Miera,
borgarstjóra Barcelonaborgar, Joan Clos,
og fleiri ráðamenn.
Dr. Joan Tugores afhendir Vigdísi Finnbogadóttur viðurkenninguna.
Vigdís heiðruð af
Barcelona-háskóla