Tíminn - 22.12.1972, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Föstudagur 22. dcsember 1!)72
Köstudagur 22. desember 1!)72
Það telst víst ekki til tíð-
inda, þótt menn klæði hús-
gögn. Bólstrun er alþekkt
iðn. Hitt er öllu fágætara,
að menn leggi i það vinnu
og umhugsun að leita uppi
flestar hinar eldri og
virðulegri gerðir húsgagna
og velja þeim síðan þau
áklæði, sem við eiga. Þó er
einn slíkur maður í Reykja-
vík. Hann heitir Gunnar
Hólm og er með verkstæði
á Njálsgötu 5. Hann var
sóttur heim dag einn ekki
alls fyrir löngu — og það er
sannast að segja, að þar
mátti sjá margan íagran
grip. En þeir voru flestir
seldir. Það var því ekki
annað fyrir hendi en að
byrja verkið, og fyrsta
spurningin, sem !ögð var
fyrir Gunnar, var svohljóó-
andi:
llvena'r byrjaöir þú a5
stunda iftn þina, Gunnar?
Kg byrjafti á þessu árif) 1922,
svo aft þaft eru núna rétt fjöruliu
ár, sem ég er búinn aö stunda
húsgagnabólstrun.
- Og hún heíur alltaf veriö þitt
aöalstarf?
— Já. Ég hef alltaf unnið svo
mikið aö iön minni, að ég tel hana
hafa verið mill aðalstarf, jafnvel
þau ár, sem ég annars var bóndi i
sveit.
— Bjóslu einhvern tima?
Já, i fimmtán ár.
— Hvar var þaö?
- Ég var fyrst á Hurðarbaki i
Kjós, en siðar að Þóroddsstöðum
á Miðnesi.
- Og gaztu stundað húsgagna-
hólslrun jafnframt?
— Já, já, enda var ég nú aldrei
neinn stórbóndi. Ég held , að
mjólkandi kýr hjá mér hafi aldrei
orðið fleiri en þrjátiu. En alla
rigningardaga og aðrar stundir,
þegar ekki var um útivinnu að
ræða, notaði ég til þess að vinna á
verkstæöinu minu.
— bú hefur þá verið með verk-
stæði i sveitinni?
— Já, alltaf. Og þaö var alltaf
stanzlaus straumur af fólki til
min, bæði frá Reykjavik og öðr-
um nærliggjandi stöðum.
— En hvenær tókstu upp á
þessu.að fást við hinar gömlu og
virðulegu gerðir húsgagna?
— Eiginlega má segja, að það
sé jafngamalt störfum minum á
þessu sviði. begar ég vann i
Gamla Kompaniinu 1934 og á
árunum þar á eftir, var ég alltaf
aö fást viö gamlar geröir. bvi hef
ég svo haldið áfram til þessa
dags, þótl ég að visu stundi ný-
smiðar innan um. En samband
mitl við erlendar verksmiðjur
stafar l'yrst og fremst af þvi, að
ég á systur, sem gift er og búsett i
Hollandi og hefur ált þar heima i
iiálfan þriðja áratug. Náinn
heimilisvinur systur minnar og
mágs er verzlunarstjóri hjá kon-
unglegri verzlun þar i landi, sem
heitir Bosselaar..Verzlar hún ein-
göngu með antikhúsgögn og aðrar
gamlar gerðir.
— Hún sendir þér þá aug-
lýsingabæklinga og annað, sem
þér má að gagni koma?
— bess þarf ekki. Ég fer sjálfur
utan, alltal' árlega og oft tvisvar á
ári. bá vel ég sjálfur það,sem rhér
lizt bezt á, en að visu með aðstoð
þeirra, systur minnar og manns
hennar.
— bú ert þá auðvitað búinn að
stunda þinar utanferðir lengi?
— Já, það eru orðin mörg ár,
siðan ég byrjaði á þeim.
— Sækist fólk mikið eftir þess-
ari gömlu vöru?
— Varan er nú reyndar ný, þótt
gerðirnar séu komnar til ára
sinna. Já, það er ákafl. mikið
beðið um þetta. Ég auglýsi aldrei
vörur, en einhvern veginn fréttist
um þær samt.og það fá þær vist
færri en vilja.
— bú losnar blátt áfram við
auglýsingafarganið?
— Ég má ekki auglýsa, þvi að
þá myndi ég ekki ráða neitt við
fólksstrauminn hér inn á verk-
stæðið lil min. Ég setti einu sinni
auglýsingu i blöðin og þá komu
þær með flugvélum, frúrnar, bæði
frá Vestmannaeyjum, Neskaup-
stað og tsafirði. bað var auðvitað
gaman að sjá þær, blessaöar, en
aðsóknin mætti nú samt ekki oft
vera eins og þá.
bú sérð húsgögnin þarna fyrir
l'raman. bað komu til min tuttugu
og fimm stykki i gærkvöldi, en nú
eru aðeins sjö eftir óseld.
— Hvaðan er þetta?
— bað er enskur antik-still frá
brezku fyrirtæki, sem er mjög
þekkt og er með sölumiðstöðvar
hringinn i kringum jarðarkringl-
una. bað var maður frá þeim á
ferð hér. ekki alls fyrir löngu.
Hann sagðþað ég mætti til með að
setja upp sjálfstæða antik-verzlun
hérog bauöst til að leggja fé i það
fyrirtæki.
— bessi dýrindis efni hér eru
vist unnin úr ýmsu efni?
— Ull og silki þekkja allir, en
það er ekki vist, að allir hafi heyrt
um geitaullina.
— Ég hef nú bara heyrt talað
um að fara i geitarhús að leita ull-
ar. sem þýðir að leita þar, sem
ekkert er að hafa.
— Já, en það er nú samt til ein
SolTinn sá arna er læplega aldarganiall, en niunstrið á áklæðinu varð til á árunum 1550-1(12(1. Stfll þess er
Itenaissanee. Tímamyndir. Kobert.
Þessi áklæði myndu margri kouuniii þykja girnileg. Kósótti dúkurinn i neðstu hillu lengst til hægri er
franskt, handofið gobeline. Það er vel vandað, enda nokkuðdýrt.
Kögur, dúskar og snúrur. — Margs þarf búið við.
Stóllinn, sem Gunnar er hér að fást við, fylgir sóffanum. Það er hvort tveggja nær aldar gamalt, enda
varð Gunnar að smíða stólinn upp að mestu leyti.
tegund geita i veröldinni, sem er
með þykkt reyfi. Þessi teg. lifir
aðeins i háfjöllum Tyrklands og á
Spáni. Svo var það Hollendingur
einn, sem fann það út, að ull þess-
ara geita gaf nákvæmlega sömu
áferð og silki. Þetta var mikilvæg
uppgötvun, þvi að geitaullin er
miklu sterkari og mörgum sinn-
um ódýrari en silkið. Það eru hin
svokölluðu Mohaer efni, sem unn-
in eru úr ull þessara geita.
— Heldurðu,að það verði úr þvi,
að þú stofnir antikverzlun, eins og
hann var að hvetja þig til, sá
brezki?
— Nei, alveg áreiðanlega ekki.
-VS.

Gunnar Ilólm, húsgagnabólstrari, heldur hér á dýrindis kögri.
TÍMINN
11
Jólatré og jólagreinar
Nú liður að jólum.og flestir
vilja hafa jólatré i stofu sinni,
.'nda er það fallegur siður. Þó
jg sé barn þessarar aldar,
nan ég þá tið. er jólatré voru
ijaldgæf og sama grenihrislan
lotuð jól eftir jól. þótl barr
yrirfyndist auðvitað ekki á
lenni lengur. Það var hægl að
skreyta gömlu hrisluna og
lengja á hana rauð epli, og
imákörtur með rúsinum i, já
)g hagldakringlur. Sumir
jtbjuggu sér sjálíir jólatré úr
ýmsu efni. Sérlega fallegt
pótti okkur eilt grænmálað
meðhaglega tegldum laufum,
anda var þar æfður smiður að
verki. Geysi dýrt mundi
pvilikl handverk nú á timum.
Undanfarin ár hafa fleslöll
jólatré verið innflutt, aðallega
rauðgreni, ræktað á
Jótlandsheiðum. Nú er þó að
verða mikil breyting til
aatnaðar. Skógræktarmenn
vorir eru farnir að rækta jóla-
Lré svo um munar, og þarf
2kki lengur að flytja þau öll
inn. Fyrir þessi jól munu vera
á markaði 1-5 þúsund islenzk
jólatré, aðallega
rauðgrenihrislur, ræktaðar i
Hallormsstaðaskógi, Vagla-
skógi, Skorradal, Fellsskógi,
Jafnaskarðsskógi, Þjórsárdal,
Haukadal, á Tumastöðum, og
s.t.v. viðar.
30 þúsund tré flutt inn
Rauðgreni er eitt helzta
oarrskógarlré um norðan-
verða Evrópu, viða 20-30 m
nátt, en til eru og á Norður-
löndum rauðgienitré jafnhá,
eða öllu hærri en kaþólska
kirkjan i Reykjavik. Hér
munu þau varla hærri en 10-12
m ennþá, hve háum leyfir
stormurinn þeim að verða i
framtiðinni?
Rauðgrenihrislur eru fögur
jólatré, það er ..meginlands-
tré” sem þrifst bezt hér i
dölum og við fjarðarbotna, en
sitkagrenið er strandtré.
Rauðgreni
hættir til að lella barrið
fljótlega inni i heitri stolu.
barf að geyma þaö sem lengst
úti eða á köldum stað. Gott er,
að það standi i vatni, þegar inn
i stofu er komið.og sem lengst
frá miðslöðvarofnum. Nú
verða miklu fleiri islenzk jóla-
tré hér á markaði en áður.
Júlagreiiiar. sem inn eru
ITuttar, eru þinlegundir
(eðalgreni) aðallega
Norðmaniisgreni. bað er ekki
norskt, heldur ættað alla leið
sunnan og austan úr Kákasus
og grennd. Ræktað á Jótlands-
heiöum og flutt þaðan til ls-
lands. í fjölíum Kákasus vex
það viða i Esju- eða jafnvel
Vatnajökulshæð yfir sjó og
myndar lagra skóga. Norð-
mannsgreni heldur barrinu
mjög lengi. En hvi er það þá
ekki flutl inn sem jólatré i
stað rauðgrenis? Orsökin er
sú, að þetta suðræna tré er
miklu vandgæfara i ræktun á
Noröurlöndum heldur en
rauðgreni, og er þessvegna
um þrefalt dýrara.
Furiigreinar eru einnig
vinsælar um jólin. Furan
hcfur langar barrnálar og
virðist miklu loðnari en grenið
áiengdar að sjá. Hún heldur
nálunum mjög lengi.
Undanfarin ár hafa inn-
^ '
lendár fjallafurugreinar frá
lurulundunum við Rauðavatn
og á Þingvöllum oft verið á
jólamarkaði. Nú mun það
aðallega vera hin svipaða
slalafura, ræktuð hér, og
einnig innflutl jólafura
(Weymanthfura). Jólafuran
ber mjúkar mjög langar barr-
nálar i knippum ogerþvisér-
kennileg. Hún er amerisk að
uppruna.en ræktuð i Evrópu.
Ryðsveppur sækir viða mikið
á hana og getur einnig
skemmt sólber jarunna.
Eitthvað kemur e.t.v. á
markað af innlendu blágreni
og silkagreni og ofurlitið af
silfurþinmcð silfurgráu barri.
Einnig lifviður (Thuja), sem
ber flatar greinar með
hreislurkenndu barri og
heiur mjög sérkennilegan ilm.
Endist mjög lengi.
Látið ekki jólatré eða
jólagreinar lenda i görðum,
heldur komið þeim i rusla-
tunnuna eða brennið eltir
jólin, til að forða garðlrén og
runnana hugsanlegri smitun.
Allur er varinn góður.
Myndin sýnir jólatré við
hiifnina.
lugúlfur Daviðsson.
Fögur
Sigurð
Bókaútgáfan Leiftur hefur
gefið úr forkunnarfallega bók um
Sigurð Guðmundsson málara og
er megininntak hennar myndir af
teikningum hans og öðrum
verkum, prentaðar á vandaðan
pappir. Séra Jón Auðuns hefur
skrifað formála, þar sem rakinn
er æviferill Sigurðar málara og
helztu störf hans.
Sigurður málari var Skag
firðingur að ætt sem kunnuet er
bók um
málara
mikill eldhugi og listamaður, þótt
samtið hans hefði honum ekki
öðru að miðla en sult og seyru.
Eigi að siður markaði hann djúp
spor og hefur orðið mönnum
minnisstæðari flestum samtiðar-
mönnum hans. Áhugamál hans
voru mörg og viðtæk, skoöanir
hans afdráttarlausar, og þrek
hans til þess að standa fast við
sitt i örbirgðinni var aðdáunar-
vert.
Sjóliðsforinginn
Hornblower
Sjóliðsforinginn , heitir skáld-
saga um Horatio nokkurn Horn-
blower á IJMS Renown. Höfundur
er C.S. Forester, en Hersteinn
Pálsson þýddi.
Segir frá þvi, er HMS Renown
heldur í leiöangur gegn Frökkum
og bandamönnum þeirra i V-
Indium áriö 1802. Skipið er ekki
farið úr höfn, þegar Ijóst verður,
aö Sawyer skipstjóri er vanheill á
geðsmunum.og í rúmsjó verður
hann fyrir slysi.svo hann verður
óvinnufær. bað kemur þvi i hlut
foringja hans að vinna ætlunar-
verkiö — aö uppræta hreiður
vikingaskipa á Samanaflóa á
Haiti.
C.S. Forester, höfundur sagn-
anna um Hornblower og raunar
skáldsagna af öðru tagi, varö
meðal vinsælustu höfunda á sviði
sjóferðasagna. Honum hefur
jafnan verið likt við Captain
Marryatt.
Bókin er 261 blaðsiða, gefin út
hjá Leiftri og prentuöþar.
Carnaby á ræningjaveiðum
Carnaby á ræningjaveiðum,
heitir ný skáldsaga eftir Peter H.
Walker i þýöingu Hersteins Páls-
sonar. Söguhetjan, Carnaby.hefur
öðlazt miklar vinsældir i Bret
landi og viðar, og um hann er
skrifað af þekkingu, þvi höf-
undurinn var árum saman lög-
regluþjónn. Nú eru komnar út
sex bækur um Carnaby.
Þessi bók byggist á þvi, að
brezka lögreglan óttast, að stór-
þjófnaður verði innan skamms
framinn i járnbrautarlest og
lætur þess vegna Carnaby koma
sér i mjúkinn hjá þekktum bófa-
flokki. Hlutverk hans er að
grafast íyrir um áætlanirnar.
Þetta tekur nokkurn tima, en að
lokum eru menn viðbúnir að láta
þjófana ganga i gildru. Bókin er
179 blaðsiður, gefin út hjá Leiftri
og prentuð þar.