Tíminn - 18.03.1979, Blaðsíða 19

Sunnudagur 18. mars 1979
19
Oþokki er maöur sem
slær bláklukkur með
ljá
Tvö ár eru liðin siðan sænski
rithöfundurinn Harry Martin-
son lést. Vinur Martinssons,
stærðfræðingurinn Tord Hall, er
nú, að ósk hans, að athuga allt
það ritað mál, sem Martinson
lét eftir sig. Eru þetta þykkir
bunkar af alls konar skrifum,
nýtt og gamalt, skáldskapur og
ritgerðir um náttúrufræði. Sið-
ustu ár ævinnar var Martinson
bitur vegna þeirrar neikvæðu
gagnrýni, sem hann varð fyrir,
er honum, ásamt Eyvind Johns-
son voru veittNóbelsverðlaunin.
Tord Hall lýsti fyrir skömmu i
Svenska Dagbladet, starfinu,
sem hann hefði með höndum við
úrvinnslu á plöggum Harry
Martinsson.
Þarna er skáldskapur, upphaf
kvæðis á einu blaði, en niður-
lagið á öðru, og er oft erfitt að
finna út hvað á saman og hvaö
ekki. Hall er þó orðinn æfður i að
þekkja frá hvaða tlmabili rit-
hönd Martinssons er. A yngri
árum notaði hann alltaf svart
blek, en fór siöar að nota blátt.
Oft hripaði hann hugdettur og
hugmyndir að ljóðum á þá
pappirsmiða, sem viö höndina
voru. Frimerki á bréfum, sem
hann notaði i þessum tilgangi,
segja oft til um hvenær hug-
myndin var fest á blað. í þess-
um pappirum er eitthvaö frá
öllum æviskeiðum skáldsins.
Skrif Martinsson um náttúru-
fræði vekja sérstakan áhuga
Tord Hall. Þeir hittust eftir að
Hall hafði skrifað um nokkur
atriði í ljóðabók Martinsson,
sem út kom 1953. Martinson
hreifet af útleggingum stærð-
fræðingsins og þeir urðu vinir.
Þeir ræddu saman um siðustu
uppgötvanir náttúruvisindanna,
og vandamálin um atóm og
geimvisindi. Hall segir, aö
Martinson hafi verið gifurlega
viölesinn, en hann hafi skort þá
undirstööu, sem nauðsynleg var
til að geta fylgst með flóknustu
viðfangsefnum kjarnorku-
visinda og geimvfeinda.
Hall segir: — En ekki er hægt
að krefjast þess af leikmanni,
að hann skilji þaö, sem aðeins
örfáir visindamenn bera skyn á.
En hann er frumkvöðull i skáld-
skap vegna þess, aö hann varð
fyrstur til að lýsa stöðu manns-
ins I ljósi náttúruvisindanna. I
þvi er mikilleiki hans fólginn.
Sagt frá rithöfundinum og
náttúrufræðingnum
Harry Martinson
Hann kveðst eitt sinn hafa
spurt Martinson hvort hann
hefði langað til að verða
stjörnufræðingur.
— Nei, svaraði Martinson. —
Ég vildi verða skáld.
1 handritabunkum Martins-
sons er að finna margar greinar
um náttúrufræði, flestar ritaðar
fyrir mörgum árum. Þar er oft
fjallað um eðli hlutanna. Hann
ræddi oft um þetta við Hall, og
varð ekki uppnæmur þó að skoð-
anir hans væru gagnrýndar.
Þarna eru smásögur um
náttúruvísindaleg efni, sem eru
nánast eins konar ljóð I lausu
máli. Þar segir frá litrófinu, og
sagt er frá þvi hvernig líf ið litur
út i kjarna öreindanna. Þar er
lika sagt frá atburðum úti i
geimnum. Þarna eru lika hug-
myndir, sem Martinson setti á
blað um svipað leyti og hann
vann að skáldverkinu Aniara
(þar sem fjallaö er um
geimför). Martinson ætlaði
sjálfur aðganga frá ýmsuaf þvi
efni, sem Hall vinnur nú aö, en
hætti við það. Siöustu æviárin
glataði hann sköpunargleðinni.
Honum féll sú fjandsamlega
gagnrýni, sem hann varð fyrir,
er hann fékk Nóbelsverðlaunin,
ákaflegailla. Þar við bættist, að
hann var Ukamlega sjúkur. 1973
var hann skorinn upp viö
gallsteinum, oghann hafði verið
með biluð lungu frá þvi hann
stundaði sjómennsku á yngri
árum.
Tord Hall segir, að það hafi
verið hörmulegt að verða vitni
að reiöiköstum Martinssons, er
hann jós sér yfir gagnrýnendur
sina. — Hann var venjulega svo
vingjarnlegur og um-
burðarlyndur, en æsti sig svo
allt i einu upp og jós úr skálum
reiði sinnar. Þetta var
mannlegur veikleiki. Hann gat
ekki með nokkru móti fúndið til
yfirburða sinna gagnvart
óréttmætri gagnrýni. Eyvind
Johnsson féll gagnrýnin illa, en
hann hóf sig yfir það.
— Ég sagði við Martinson, að
50. sýning á
leikriti
Jökuls
á sunnudagskvöld
Um 25 þúsund manns hafa nú
séð leikrit Jökuls Jakobssonar
SONUR SKÓARANS OG DÓTT-
1R BAKARANS, sem sýnt hefur
verið i Þjóðleikhúsinu i allan
vetur við mikla aðsókn.
Sigurður Sigurjónsson og Edda
Björgvinsdóttir i hlutverkum
sinum i Syni skóarans.
Fimmtugasta sýning verksins
verður á sunnudagskvöldog eru
þá aðeins fáar sýningar eftir.
Leikritið er viðamikið og að
margra mati eitt besta verk
höfundar. Leikstjóri sýningar-
innar er Helgi Skúlason. Þær
breytingar hafa orðið á hlut-
verkaskipan að Sigurður
Sigurjónsson hefur nú tekið við
hlutverki Óla, sem hann reynd-
ar lék á forsýningum verksins I
fyrravor, en meðal annarra
leikenda eru Þóra Friðriksdótt-
ir, Rúrik Haraldsson, Krist-
björg Kjeld, Arnar Jónsson,
Kristin Bjarnadóttir, Erlingur
Gislason, Róbert Arnfinnsson,
Bryndis Pétursdóttir og Edda
Björgvinsdóttir.
eikin skipti sér eidii af þvi þótt
hundur pissaði á hana. En hann
lét sér ekki segjast.
Siðasta áhugamál hans og
gleðigjafivargarðvinnan. Hann
ræktaði og hlúði að grdðrinum,
sló grasblettinn, — en aldrei
blóm. Einu sinni spurði hann
mig hvort ég gæti skilgreint
hugtakið óþokki. Ég hafði enga
skilgreiningu tiltæka. Þá sagöi
hann: óþokki er maður sem
slsa- bláklukkur með ljá.
Landsmenn athugið
Borgarbilasalan hefur aukið þjónustuna.
Höfum opnað bilaleigu, undir nafninu
Bílaleigan Vík s.f.
Erum með árg. 1979 af Lada Topas 1600 og Lada Sport 4x4.
Verið velkomin að Grensásvegi 11.
Borgarbílasalan s.f.
Bílaleigan Vík s.f.
Grensásvegi 11, simar 83085 — 83150 eftir lokun 37688 — 22434.
Opið alla daga 9-7 nema sunnudaga 1-4. Hl)
lJ l'l
LÆRIÐ ENSKU I ENGLANDI
12 skólar í Bournemouth, Poole, Wimborne og Blandford i Suður Englandi og í
London.
Skólar fyrir alla unga sem gamla, byrjendur sem aðra. Barnaskólar og unglinga-
skólar á sumrin, einnig fyrir fjölskyldur í sumarleyfi.
Lágmarksdvöl 3 vikur. Skólarnir starfa allt árið.
Dvalist á enskum heimilum, heimavist eða hótelum eftir vali.
Einkaumboð á islandi:

Feröaskrilstola
KJARTANS
HELGASONAR
Skólavóröustig 13A Reykiavik simi 29211
ANGL0-C0NTINENTAL EDUCATIONALGROUP
Fullkomnasta kennslutækni, kennslutæki
og kennslubækur sem völ er á í Englandi
í dag. Aðstaða til alls kyns íþróttaiðkana
og útileikja, skemmtanir, ferðalög o.fl.
Kennd er enska meðal Englendinga,
lifað lifi þeirra og kynnst sögu, menn-
ingu og þjóðlifi.
ótrúlegur árangur á skömmum tima.
Fáið bæklinga hjá okkur.
Sérstakar hópferðir: 3. og 24. júní, 15.
júli, 5. og 26. ágúst og 16. september.
islenskir enskukennarar með hverjum
hópi ef næg þátttaka fæst.
Verð um kr. 200.000,-. Innifalið fæði,
flug, gisting, skoðunarferð og kennsla.
Pantið snemma.