Ísafold - 19.09.1903, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist eÍDD sinni eða
tvisv. í viku. Verð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l'/2 doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
1SAF0LD.
Uppsögn (skrif)eg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé tii
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg.
Reykjavík laugardaginn 19. september 1903
60. blað.
JtuAÁidá jMaAýaAÍii
I. 0. 0. F. 859258V7
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjum mán. kl. 11—1 i spltalanum.
Forngripasafn opið md., mvd. og ld.
11—12.
K. F. TJ. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
aunnudagskveldi kl. 8*/a siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
■og kl. 9 á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj-
endur kl. 101 /2—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
kl. 12—2 og einni stundn lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. ti) útlána.
Náttúrugripasafn, í Vesturgötu 10, opið
i sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14b
1. og á. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Engin síðdegis-
messa á morgun.
Lesið!
Prentsmiðja
1 ■■■■Bnu
íýÍAEODDAI^
tekur til prentunar bækur og önnur
rit, erfiljóð, grafskriftir, auglýsingar,
nafnmiða og sérhvað annað, sem um
er beðið.
Afgreiðsla fljót. Prentun
ódýr.
Bókverzlun
íj^AEODDAÍ^
selur flestar innlendar bækur ogmarg-
ar útlendar, einkum danskar. Bækur
þær, sem ekki eru til í bókverzlun-
inni, innlendar eða útlendar, eru út-
vegaðar svo fljótt sem kostur er á.
Pappirs-og litfausaverzlun
íj^AEODDAlý
seluralls konar skrifpappír, í stóru og
smáu broti, alls konar umslög, penna,
pennasköft, blýanta, skrifbækur, reikn-
ingsfærslubækur og margt fleira, er til
ritfanga heyrir.
J53g~ Verð hvergi betra.
Bókbandsverkstofa
íj^AEODDAI^
tekur bækur í band og afgreiðir fljótt
og vel.
Afgreiðslan opin
allan daginn, frá kl. 7
árd. til 8 síd.
t
Frú Pördis Helgadóttir Sivertsen.
Fædd 2. mai 1874, dáin 28. júli 1903.
Ó hve undarlegir
eru drottins vegir,
hærri hyggju manns!
Eríitt er að skilja
oft í drottins vilja,
hver sé meining hans.
Standa veik
stráin bleik;
eikin væna
víntréð græna
verða' að jörð að falla.
Enn þá einu sinni
oss er fest i minni
drottins dularráð.
Flýgur sorgarsaga
sumarlanga daga
yfir lög og láð:
Fallin eik
föl og bleik.
Undarlegir
eru vegir
orð og gjörðir drottins.
Stóð í bezta blóma
björk i sumarljóma
góð á góðri rót;
hugþekk hverjum manni,
heill i sínum ranni,
horfði himni mót.
Dundi þá
þruman á;
elding skæð slö
hám af hæðum
hana banasári.
Komin kær var möðir
kaldar hafs um slóðir,
dóttur fýsti’ á fund,
en þá hitti hana
hartnær komna’ að bana;
hvílík harmastund!
Svona fer, —
vonum vér,
gott oss hyggjum
hús oss byggjum
hátt, en drottinn ræður.
Traust var tengdur svanni
tryggum eiginmanni,
glöð í góðum reit.
Sú hin sama höndin,
sem þau tengdi böndin,
sjálf þau sundur sleit.
Drottins hönd
batt þau bönd.
Sami kraftur
enn mun aftur
ástir fastar binda.
Margur maður tregar
menjar ástúðlegar:
sárast syrgir ver,
bræður harma hljóðir,
hnípin situr móðir,
systur sorgin sker.
Hrygðin nær
nær og fjær.
Börnin ung af
böli þungu
beygjast ei sem hinir.
Sefið sorg og trega,
sú hin elskulega
hvarf í himininn:
heim til hærri ranna,
heim til ástvinanna,
fann þar föður sinn.
Faðirinn,
frelsarinn
faðminn breiða
brúði leiða
blíða’ í föðurgleði.
Ó hve yndislegir
eru drottins vegir
síðar segjum vér,
er i höfn vér höldum
hafs af bárum köldum,
leið er lokið er.
Ó þá stund,
unaðsfund!
Gott er að bíða
gleðitíða,
gott er að drottinn ræður.
Valdimar Briem.
Rektor K.E. Palmgren í Stokktiólmi
og samskóli hans.
Eftir Guðmund Finnbogason, magister.
II.
Skóli Palmgrens hefir fyrstur á
Norðurlöndum tekið upp s a m e i g i n-
lega kenslu fyrir pilta og
stúlkur til fullorðins ára.
Hann hefir því rutt þá braut, er Pinn-
ar, Norðmenn og Danir síðar hafa
fylgt, að láta æðri mentaskóla sína
kenna piltum og stúlkum saman. Fyr-
irmyndin er heimilið. Eins og piltar
og stúlkur uppalast saman á heiuiil-
nnum, svo á það og að vera í skólun-
um. Á þann hátt kynnast þau bezt
hvort öðru og fá því réttari skilning
á þvf, sem einkennilegt er í fari hvorra
um sig, en það er hinn bezti undir-
búningur undir lífið, þar sem menn og
konur lifa og starfa saman. það virð-
ist undarleg hugsun, að siðferðinu sé
meiri hætta búin er piltar og stúlkur
sitja saman að alvarlegum störfum í
skólanum, heldur en þegar þau hitt-
ast utan skólans, á heimilum, í dans-
salnum, á skautaísnum eða annarstað-
ar, enda hefir reynslan sýnt hið gagn-
stæða. Einmitt siðferðisins vegna,
einmitt af því að hið siðferðislega and-
rúmsloft verður hollara og hreinna
þar sem bæði piltar og stúlkur sækja
skólann undir handleiðslu hygginna og
vingjarnlegra kennara og kenslukvenua,
er það, að Palmgren leggur svo mikla
áherzlu á samkensluna. Um áhrif pilt-
anna og stúlknanna i skólanum hvort
á annað segirhann: »Drengirnir fyr-
irverða sig fyrir að viðhafa ljótt orð-
bragð, blóta og koma ókurteislega
fram í viðurvist stúlknanna. Erammi
fyrir þeim missa þeir trÚDa á að þeir
með slikum ósiðum sýni nokkra »karl-
mensku* og Iáta sér auðveldlega skilj-
ast hve órétt slík hrottaleg framkoma
er. þar sem stúlkurnar gefa piltun-
um gott eftirdæmi með híbýlaprýði
sinni (huslige egenskaper), ef svo má
að orði kveða, svo sem aðgætui, ná-
kvæmni, hæversku og ástundunarsemi,
hafa piltarnir aftur góð áhrif á þær
með eðlilegum hvatleik sínum, fjöri
því og snarræði, er þeim fylgir«.
í skólannm er enginn munur gerð-
ur á piltum og stúlkum. í kenslu-
stundum sitja þau samau, venjulega i
stafrófsröð, og alt viðmót þeirra og
blærinn á samlífinu í skólanum ber
það með sér, að þar er bygt á réttum
grundvelli.
•þegar eg frá ræðupallinum í hátíða-
og bænasal skólansi, segir rektor
Palmgren*, lít yfir barnahópinn, gleðst
eg oft við þessa hugsun: f>að er þó
h e i 11 hluti mannkynsins sem þú hef-
ir frammi fyrir þér og átt að leiðbeina,
ekki h á 1 f u r. Er það tilviljum ein,
eða er dýpri þýðing 1 því fólgin, að
orðið b a r n er hvorugkyns í svo
mörgum málum? í samskólanum eru
ekki stúlkur, ekki drengir, að eins
b ö r n«.
Eins og Palmgren hefir rutt sam-
kenslunni braut, þannig hefir hann,
eins og áður var tekið fram, fyrstur
manna f Svíþjóð tekið upp k e n s 1 u
í skólaiðnaði. Aldrei hefirhanda-
vinna átt sér betri talsmann. Endur-
f