Ísafold - 26.09.1903, Blaðsíða 1

Ísafold - 26.09.1903, Blaðsíða 1
Semur út ýmist einu sinni eða tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark. minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða ll/j doll.; borgist fyrir miðjan júlí (erlendis fyrir fram). ISAFOLD. / Uppsögn (skrifleg) bundin við áramót, ógild nema komin sé til útgefanda fyrir 1. október. Afgreiðslnstofa blaðsins er Austurstrœti 8. XXX. árg. Reykjavik laugardaginn 26. september 1903 61. blað. JíuóÁidi jffaAýOs'iíih I. 0. 0. F. 859258'/s- AugnlœJcning ókeypis 1. og 3. þrd. ú bverjum mán. kl. 11—1 i spítalanum. Forngripasafn opið md., mvd. og ld. 11—12. K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op- in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 siðd. Almennir fundir á hverju föstudags- og <sunnudagskveldi kl. 8V2 síðd. Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9 og kl. 6 á hverjum helgum degi. Landakotsspitali opinn fyrir sjúkravitj- -sndur kl. 10V,—12 og 4—6. Landsbankinn opinn hvern virkan dag fcl 11-2. Bankastjórn við kl. 12—1. Landsbókasafn opið bvern virkan dag & . 12—2 og einni st.undu lengur (til kl. 3) md., mvd. og ld. ti) útlána. Ndttúrugripasafn, i Vesturgötu 10, opið á sd. kl. 2—3. Tannlækning ókeypis i Póstliúsatræti 14b 1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1. verður haldin í Goodtemplarahúsinu á aunnudaginn kemur kl. 6V2 SÍðd. Niela Andersson, trúboði frá Svfþjóð, talar á sæusku, sem verður útlagt. |>ar eftir talar D. Ostlund. WSST Allir velkomnir- LANDSBANKINN. Frá 28- sept. til 10- oktbr. næstkomandi, »ð báðum dögum meðtöldum, verður tekið á móti greiðsl- um í veðdeild Landsbankans frá kl. 5—7 e h. dag hvern. Eigi verður öðrum bankastörfum sint þennan tíma dagsins. Bankastjórnin. Erlend tíðindi. Khöfn 8. sept. 190->. Einna mestum tíðindum sæta um þeBsar mundir þingkosningarn- ar í Noregi, sem nú eru að mestu um garð gengnar, það er að segja kjörmannakosningarnar; þar eru tvö- faldar kosningar, eins og kunnugt er. En kjörmennirnir kjósa eftir flokkum, og því má jafnan ganga að vísu um sjáifar þingkosningarnar, þegar kjör- mannakosningunum er lokið. Sýnir það meðal annars, hver heimska og hégómi er að vera að hafa tvöfaldar koBningar, ekkert annað en stórkost- leg tímatöf, vafningar og ómaksauki. Enda vilja Norðmenn nú fegnir losna við þær. Á undan þessum kosningum höfðu vinstrimenn, stjórnarliðar, 76 atkvæði á þingi, en hinn flokkurinn, hægrimenn, að eins 38. Umskiftin hafa nú orðið hvorki meiri né minni en þau, að stjórnar- •liðar verða í minni hluta á næsta þingi, þótt litlu muni að vísu. Vinstrimenn hafa haft völd í Noregi lengst af nær 20 ár undanfarin, frá því að Johan Sverdrupvarð ráðaneyt- isforseti 1884. £eir hafa margt unnið þarft, en þóttu fara miður vel með völdin síðari árin. Kom það meðal annars fram í megnu flokksfylgi og flokkshlutdrægni í embættaveitingum og hlunninda, og þar með í taumlausri fjáreyðslu til járnbrautalagninga eink- anlega, bvo að ríkisskuldir uxu óskap- lega. Járnbrautalagningum fylgir mikill atvinnuauki, og þær eru gott ráð til þess að afla Bér hylli ýmsra héraða og landsfjórðunga og þar með þingfylgis. En hinum hygnari mönn- um og forsjálli, jafnvel meðal stjórn- arliða sjálfra, þótti þetta glæfralegt, og gerðust henni fráhverfir. |>ó kast- aði þá fyrst tólfunum um óvinsældir stjórnarinnar, er hún varð uppvís að því, meiri hlutinn, að vilja ónýta sam- komulag það við Svía í konsúlamál inu, er fengist hafði í vor sem leið, eftir mjög margra ára þref og baráttu, og jafnvel hætta til vopnaviðskifta við þá, ef þeir eða konungurinn vildi ebki gera um leið vilja vinstrimanna í Nor- egi um aðskilnað utanríkisstjórnarinn- ar, svo að Norðmenn fengi utanríkis- ráðherra sér, annan en Svíar. þetta þótti fle8tum hinum vitrustu mönnum í Noregi hið mesta glapræði; sögðu sem var, að þótt svo færi ólíklega, að Norðmenn bæru hærra hlut á vopna- þingi og fullur skiluaður yrði með frændþjóðunum að sinni, mundi svo mikið ilt af því hljótast, að Norður- lönd öll mundu þess seint eða aldrei bætur bíða. Svíar mundu hyggja á hefndir, og nitt þó líklegast, að úlfur- inn í Austurvegi, Eússar, mundu koma og gleypa alt saman. þeirra manna fremstur í flokki, er þe8sum ósköpum vildi afstýra, var þjóðmæringurinn og stórskáldið heims- fræga Björnstjerne Björnson. Hann er nú kominn á áttræðisaldur, svo sem kunnugt er, en gerðist nú ungur í annað sinn og fór sem hamhleypa landið nær af enda og á í kosninga- leiðangrinum, tíutti hverja snildarræð- una á fætur annari á mannfundum, svo fjölmennum sumstaðar, að nema mundi átta til tíu þúsundum. J>e8S þarf ekki að geta, að ekki tóku hinir, stjórnarliðar, mjúklega á berserksgangi karlsins. þeir sögðu hann gamalóra og báru hann hvers konar brigzlum. |>eir sögðu að hann gerði þetta til að hjálpa tengda- syni sínum, Sigurði Ibsen ráðherra, er mestan og beztan þáttinn hafði átt í samkomulaginu um konsúlamáhð. Björnson svaraði og sagði, sem satt er, að hann vissi ekki til, að Sigurður væri neinn hjálparþurfi eða gustuka- maður. Annað brigzlið var það, að Björnson vildi ná í Nobels-skáldlaunin miklu, sem Svíar eiga að irthluta í haust, og vildi hann því koma sér vel við þá og mæla sem mest þeim að skapi. Björnson skrifaði mikils háttar vin sínum í Stokkhólmi og tjáði hon- um, að sinn vilji væri sá, að Hinrik Ibsen hlyti áminst skáldlaun öll óskert. Eitt blað stjórnarmegin kvað upp úr um það, að Björnson ætti skilið að vera hengdur fyrir landráð. — það er eins og eitthvað keimlíkt hafi borið fyrir eyru með skyldri þjóð ónefndri, er stjórnmálatillögur hafa miður líkað, og sýnir það, að margt er lfkt með skyldum. Ymsir þjóðkunnir atkvæðamenn gengu og vasklega fram f kosninga- baráttunni á bandi með B. B., og er þar einkum tilnefndur O. Thommeseu, ritstjóri »Verdens Gang«, helzta og merkasta blaðs Norðmanna. f>eir fé- lagar urðu svo sigursælir, sem fyr seg- ir og enginn hafði við búist, er kosn- iugaleiðangurinn hófst. Sá heitir Blehr, er stýrt hefir ráða- neyti í Noregi síðustu missirin og hlýt- ur nú að velta úr völdum við lítin orðstír. En við mun taka höfðingi hægrimanna, fíagerup, háskólakennari í lögum, einhver mesti vitsmunamað- ur og stillingar, er Norðmenn eiga nú, enda hefir haft það embætti áður um hríð. Hann gekk og stórum vasklega fram í kosningaleíðangrinum. En ekki er það hans hugmynd, að skipa með sér í ráðunevtið sína flokksmenn ein- tóma, heldur hugsar hann sér sam- steypuráðuneyti úr báðum flokkum, og eru þá miklar líkur fyrir öflugu þingfylgi því til handa. þá mun Sig- urður Ibsen verða yfirráðgjafi í Stokk- hólmi. |>á verður konsúlamálið til lykta leitt, svo skapað, sem Svfar urðu ásáttir um við Norðmenn i vor og hægrimenn í Noregi létu sér vel Iíka. |>á er og í ráði að lögleiða eiu- faldar þingkosningar. Enn fremur fast- ákveðið þingfararkaup, með þvf að þing- setan þykir hafa orðið helzt til drjúg með gamla laginu, dageyri. Norð- menn gengu til skamms tíma á þing í öndverðum febrúarmánuði og höfðu lokið störfum með vorinu eða snemma sumars. Pyrir fám árum var það upp tekið, að þing hófst í öndverðum október, en hefir staðið jafnlengi fram eftir sumri sem áður eða öllu lengur þó. Sparnaður á ríkisfé verður og höf- uðregla hinnar nýju stjórnar. Ekki léttir enn ófriðarróstun- umá Balkanskaga. þær gera heldur að magnast en hitt, og búist með hverjum degi við fullum ófriði með Tyrkjum og Búlgörum, sem allir vita að blása ótæpt að kolunum í Makedóníu og Ieggja þangað drjúgan styrk manna, vopnaog fjár. En stór- veldin sitja á soldáni, og þykir mörg- um hart, að honum skuli vera meinað að siða skattland sitt. En stórveldun- um gengur svo sem ekki góðmenska til, heldur hitt nú sem fyr, að þau óttast, að skifti á reitum soldáns muni fara ekki skaplegar en Egill gerði ráð fyrir, ef hann stráði silfrinu á Lögberg. En hitt er Makedónum eða fyrirliðum þeirra mest f mun, að stórveldunum takist ekki að sneiða hjá ófriði, held- ur lendi alt í báli á Balkanskaga þeirra í milli og soldáns. þeir segj- ast enga líknar von eiga að öðrum kosti. |>ví fylgi vitanlega mikill blóð- vaðall og miklar hörmungar, en meiri þó, ef ekki sé skorist í leikinn. þeirra ráð er þvf, að gera af sér sem mest spellvirki í mannavfgum, tundurspreng- ingum og því líku, sem oflangt yrði upp að telja. f>ess eins dæmis skal getið, að eitt sinn flýði tyrknesk her- sveit fyrir Makedónura, 250 manna, og forðaði sér upp í geysistóran kirkju- turn og kirkjuloft. Hinir lögðu sprengi- tundur undir turninn og sprengdu alt í loft upp. Tyrkjum rigndi niður í blóðugum tætlum eins og skæðadrífu. Uppreistarhöfðingjarnir hafa ritað stórveldunum áskorun um að leggja saman og senda setulið frá sér í Iand- ið, ef þeir vilji friða það. Ekkert vit sé að trúa Tyrkjum fyrir því. því næst fara þeir fram á að skipaður Bé kristinn landstjóri yfir landið af þeirra hendi, líkt ogþau gerðu á Krít fyrir nokkrum árum (Georg Georgs- son, Grikkjakonungs). f>á hefir öðrum þræði Georg kon- ungur ritað stórveldunum málaleitun um bjargráð við grískan lýð í Make- dóníu, er vera kvað þriðjrngur lands- búa og er þar milli steins og sleggju, þar sem eru Búlgarar í landinu ann- ars vegar, en Tyrkir hins vegar, er hvorutveggju hatast við Gríkki, og telur þakkarvert af sér að hafa látið það hlutlaust. Hann víkur að því í niðurlagi bréfsins, að maklegt væri, að hann fengi Krít til fullra umráða og samruna við Grikkland f þess not- um, og mun þá, að mælt er, hugsa sér að hjálpa þeim um Georg son sinn til landstjórnar í Makedóníu. Skömmu eftir morðið á rússneska konsúlnum, er fyr segir frá, barst frétt um annað konsúlsmorð, í borginni Beirut f Litlu-Asíu. það var konsúll Bandaríkjanna 1 Norðurameríku, norð- maður, að nafni Magelsen. Roosevelt forseti fór óðara að dæmi Eússakeis- ara og lét stefna herskipum sínum hér við álfu, þangað áleiðis. f>á var morð- sagan borin aftur og sagt svo, að kon- súlnum hefði verið veitt banatilræði með byssuskoti, en hann hvergi sak- að. Loks kom fám dögum síðar þriðja fréttin, og hún sönn, að skotið hefði verið púðri af byssu í viðhafnarskyni í brúðkaupsreið, þar nærri er kon- súllinn var á ferð, og honum aldrei neitt ilt hugað. B r e t a r eiga enn í vök að verjast við Mullah hinn örvita í Somalilandi. f>að er sögulegast af þeim viðskiftum nýverið, að upp hefir komist um 2 enskar verzlanir, aðra í Manchester og hina í Lundúnum, að þær hafa sent honum síðustu árin fjögur 80,000 frægustu hermannabyssur og 3 milj- ónir skothylkja. f>etta hefir stjórnin enska gert sjálf heyrum kunnugt. Áð- ur hafði Frökkum verið eignaðar vopna- sendingar suður á Somaliskaga og þótti illa gert, og stjórnin enska komin á flugstig að biðja þá að leika ekki vina- þjóð svo grátt. Ensku kaupmennirn- ir, er vopnin höfðu sent, svöruðu svo, að ef þeir hefðu látið það ógert, mundu aðrir hafa orðið til þess, og Englend- ingar orðið af ábatanum. Stjórn Breta hefir auglýst nýlega rækilega skýrslu frá nefnd þeirri, er skipuð hafði verið til að rannsaka, hvernig Btaðiðhefðiá óförum Breta í Búaófriðinum langalengi, og er það dómur nefndarinuar, að þær hafi stafað aðallega af mjög laklegum og hirðulausum heimanbúnaði liðsins að vopnum og klæðum, svo að jafnað er til þess, er Frakkar lögðu í ófriðinn við f>jóðverja 1870. Eru margar ljót- ar sögur af því í skýrslu þessari. En það telja allir Bretum til Ioíb, að ekki bera þeir við að draga dul á þær né aðrar ávirðingar sfnar. Látinn er nýlega, hálf áttræður,

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.