Ísafold - 03.08.1910, Blaðsíða 2

Ísafold - 03.08.1910, Blaðsíða 2
194 ISAFOLD Ekta Habana vindill Henry Clay fæst í Tóbaksverzluninni Austurstræti 4. greidd í tima, sé víst lögtak og því engin undanfærsla á greiðslu þeirra. Ef losa á embættismenn við störf þeirra, þá má líka fækka þeim, en það kann að vera álitamál. En líklegt er að bæta megi störfum á embættismenn alveg eins og störfum er bætt á bænd- ur, án þess að leitað sé álits þeirra. Þótt margt sé athugavert við þetta skattamálafrumvarp, og það töluvert fleira en hér er á minst, er líka sumt gott og vel hugsað eins og t. d. um erfðafjárskattinn og að hver verkfær maður skuli greiða sýsluvegagjaldið sem nú samkvæmt vegalögunum á að leggjast á eftir efnum og ástæðum og borgast svo úr sjóðum hreppanna. Staðarfelli í febrúar 1910. Magnús Friðriksson. íþróttasýningin á sunnnd. Þriðji iþróttadagurinn á sumrinu var siðastliðinn sunnudag. Kapphlaup voru þreytt á Melunum og kappsund suður við sundskála. Áhorfendtír voru með fæsta móti (200—300 manns). Olli því margt: Fjöldi fólks var utanbæjar. Oddfellow- ar í skemtiferð, Goodtemplarar sömu- leiðis. Hiti var og mikill og munu margir makindamenn hafa talið vand- kvæði á því fyrir sig að staulast út á Melana — slíkan óraveg I Má og vera, að tíminn hafi verið óhentuglega val- inn (kl. 21/2), því að sá mun vera matartími margra bæjarbúa. Kapphlaupin (500 stikur) þreyttu 9 yngissveinar og varð þeirra hraðastur Olajtir Magnússon á 1 mín. og 2o4/5 sek. Næstur honum varð Magnús Tómasson (1 min. 22*/g sek.) og þriðji hraðastur Guðm. Þórðarson (1 min. 25 sek.) Kappsundið var þreytt í þrem flokk- um, og bar það til nýlundu þetta sinni, að stúlkur reyndu sig, 4 tals- ins. Þær syntu yfir 50 stiku bil. Fljót- ust var Svafa Þorsteinsdóttir. Hún svam bilið á 1 mín. og 20 sek. Næst henni Abelina Gunnarsdóttir (r mín. 458/s sek.). Nr. 3. Sigríður Þorsteins- dóttir (1 min. 57 sek.). Á eftir stúlkunum syntu 4 yngis- sveinar (innan 18 ára) 105 stiku bil. Þeirra fyrstur varð Gunnar Einarsson prentnemi; var 2 mín. 242/5 sek. á sundinu. Annar, Agúst Jóhannsson (2 mín. 26a/5 sek.) og þriðji Tómas Hall- grímsson bankaþjónn (2 mín. 29^/5 sek.). Loks syntu 6 sundmenn eldri en 18 ára jafnlangt sund (105 stikur). Varð þeirra langfljótastur Steján Ólajs- son frá Fúlutjörn, að eins 1 min. 42 2/5 sek. En þeir urðu næstir honum, Benedikt Guðjónsson (1 mín. 5é2/5 sek.) og Guðm. Kr. Sigurðsson (2 mín. 2a/6 sek.). Enginn sundmanna þeirra, er nú eru hér, stendur Stefáni Ólafssyni á sporði í hraðsundi. En sagðir eru þeir þvi sem næst jafnokar Sigtrygg- ur Eiriksson og hann. Þ. 14. ágúst, er þreytt verður um Sundbikar íslands fyrsta sinni, kvað von á Sigtryggi til kappsundsins, og verður þá fróðlegt að sjá hvor sund- kappanna sigurinn ber úr býtum. Sundbikar íslands hefir verið smíð- aður i Lundúnum og var sendur hing- að 'um daginn. Vér höfum átt kost á að sjá hann. — Hann er úr skíru silfri, forkunn- arfagur, skreyttur mjög á marga vísu og á lokinu standmynd af glæsilegri sigurgyðju með lárviðarsveig í hendi. Vestri fór ekki frá Akureyri fyr en sunnu- dagsmorgun siðastliðinn. Til frekari fullvissu var sem sé feng- inn kafari frá Valnum til að skoða hann — og komst hann að sömu nið- urstöðu og aðrir, sem skoðað höfðu skipið, að ekkert væri að — og Vestra því óhætt að halda leiðar sinnar, eins og ekkert hefði í skorist. Heilsuhælið. Síðari hluta þ. mán. er búist við, að smiðshöggið verði lagt á heilsuhælið á Vífilsstöðum. Það sem eftir er að gera þar er smálegt, flestalt. Heilsuhælið verður hin prýðilegasta bygging og í því margskonar þægindi rafljós, vatnsveita o- s. frv. Læknirinn býst við, að hægt verði að taka á móti sjúklingum undir mán- aðarlokin. Allmargir sjúklingar eru þegar búnir að leggja drög fyrir vist í hælinu. Landsjóðslán til skólahúsa. í síðustu fjárlögum var gert ráð fyrir að lána úr landssjóði alt að 30,000 kr. til að reisa skólahús út um land gegn 4^/2% ársvöxtum. Af þessum 30,000 hafa nýlega ver- ið veittar 24,500 kr. svo sem nú greinir: Til skólahúss í Hörgslandshr. 1200 kr. — — - Eskifjarðar — 6000 — — — - Hvammshr. V.sk.f.s. 5000 — — — - Eyrarhr.ísafjs. 4000 — — — • - Str.hr. Eyjafjs. 500 — — — - Auðk.hr.ísafjs. 800 — — — - Patrekshreppi 7000 — Hagleysið í Reykjavík. Sárt k varta allir hestaeigendur hór í bæ yfir hagleys- inu. — Lítið að hafa handa hestum inni í Laugarnesgirðingu úr því kotnið er' frarn á þenna tíma sumars. En bærinn á bæði Fossvog og Vatns- myrina. Eða er ekki svof Því er Fossvogur ekki tekinn og girt ur og leigður til hestabeitar? Eg hefi heyrt því borið við, að sveita- menn hefðu þá hvergi beitarstað fyrir sína hesta. En sú viðbára er fánýt. — Sveitamenn mundu óefað vilja vinna það til að borga lítið eitt í hagatoil fyrir að hafa hesta sína innan girðingar i Fossvogi og vita þá vel geymda þar. Eg skora á bæjarstjórnina að taka þetta mál til íhugunar. D ý r a v i n u r. Gullbrúðkaup. Hinn 25. dag júní- mánaðar 1860 voru gefin saman í hjóna- band hjónin Jón Jónsson og Málfríður Andrésdóttir á Seljum í Hraunhreppi i Mýras/slu. og hafa þau búið þar síðan þar til nú í vor. Þá tók við jörðinni yngsti sonur þeirra, Guðlaugur að nafni. Hjón þessi hafa ávalt verið mestu sæmd- arhjón, hafa búið laglegu búi, aldrei verið rík, en átt það, er þau hafa haft undir höndum, og verið gestrisin og greiðvikin við alla. Nú, er hjón þessi höfðu verið saman i hjónabandi 50 ár, þótti sveitungum þeirra vel við eiga, að þessa viðburðar væri minst opinberlega, og tóku sig saman um það. — Athöfnin fór fram eins og nú skal greina: . Fyrst var haldin guðsþjónusta í sókn- arkirkju gömlu hjónanna, á Okrum. Sóknarpresturinn, síra Stefán Jónsson á Staðarhrauni, hólt þá ræðu og lagði út af 1. erindinu í kvæðiuu »Haustkvöld« eftir Steingrím Thorsteinsson. Þvi næst voru gefin saman i hjóna- band Guðlaugur Jónsson bóndi á Seljum og ungfrú Elín Þórðardóttir frá Ytri- Skógum. Að því búnu var gömlu hjón- unum haldið samsæti á Ökrum, og um leíð hóldu yngri hjónin brúðkaup sitt. Voru þar saman komnir rúmlega 100 manns; flest var það fólk úr Hraun- hreppi, en auk þess voru viðstaddir fá- einir frændur, vinir og kunningjar gömlu hjónanna, utan sveitar. Þegar sezt var að borðum, var sunginn gamli borðsálm- urinn: »Faðir á himna hæð«. Meðan á máltíð stóð tóku ýmsir til máls. Fyrst- ur talaði sóknarpresturinn og mælti fyrir minni heiðursgestanna og afhenti þeim gjafir frá sveitungum þeirra: göngustaf eftir Stefán Eiríksson, steinhring og 60 kr. í peningum (gulli). Þá talaði síra Árni Þórarinsson á Stórahrauni og þakk- aði samkomunni fyrir hönd heiðursgest- anna. Ennfremur töluðu þeir Kristján hreppstjóri Jörundsson á Þverá, Pétur hreppstjóri Þórðarson f Hjörsey og Magn- ús Sigurðsson á Ökrum. — Kvæði voru sungin, er þeir höfðu ort Hannes skáld Blöndal í Reykjavík og Pótur hreppstjóri í Hjörsey. Loks skemtu menn sór við söng og dans og stóð það langt fram á nótt. Alt fór fram með hinni mestu reglu og siðprýði, og má telja samkomu þessa mjög myndarlega, eftir því sem hór gerist. Gömlu hjónin voru hress og glöð, og eru þau enn furðu ern. Gamli maðurinn er hálfáttræður, en húsfreyja hans ári eldri. — Ýmsar vinagjafir voru þeim hjónum færðar frá fjarstöddum og viðstöddum vinum t. a. m., skrautrituð spjöld 0. fl. Börn þeirra gáfu föður sínum gullhring, en móður sinni gullnál. Þegar gömlu hjónin komu heim til sín, var þar fyrir vinsamlegt bréf til þeirra frá »nokkrum körlum og konum 1 Álftaneshreppi«, og fylgdi brófinu 60 krónur í peuingum. Viðstaddur. Fjárnáinskrafa Kr. J. Embættismannamálgagnið er að reyna að bera i bætifláka fyrir fjár- námsfrumhlaup herra Kr. Jónssonar í Landsbankanum, sem skýrt var frá í næstsíðasta blaði. Það var 1 ö g 1 e g t, segir blaðið, af Kr. J. að krefjast fjárnámsins. Sú er «ina vörnin, sem blaðið hefir fram að flytja. Ella eintóma lokleysu og svölunaryrði um Isafold. En á lagarétt dómstjórans til þess að krefjast fjárnámsins — hafa aldrei verið bornar brigður. L a g a - réttur hans var beint tekinn fram í ísafold. H i 11 var átalið, að hr. Kr. J. skyldi n o t a þenna lagarétt. Það hefir þótt alveg fráleitt að nota hann. Sú venja orðin rótföst i mál- flutningssögu vorri að krefjast eigi málskostnaðar við yfirdóminn í mál- um, sem fara eiga til hæstaréttar. En að svo var um þetta mál var Kr. J. fullkunnugt. Og því ber að átelja það, að mað- ur sem e r dómstjóri landsyfirréttar og t e 1 u r sig löglegan gæzlustjóra Landsbankans, skuli þvertofan í viðurkenda venju fara að krefj- ast fjárnáms fyrir málskostnaði — og það meira að segja hjá b a n k a þeim, sem hann telur sjálf- an sig yfir settaa. Það er frámunalega óviðkunnanlegt og sízt vinsamlega gert í bankans garð, að maður, sem t e 1 u r sig gæzlustjóra hans skuli troða svo á fremsta hlunn, og gera bankanum óvirðing svo mikla, sem freistað hefir hr. Kr. J. að gera — fyrir einar 20 kr., sem öll likindi eru til, að hr. Kristjáni Jónssyni verði alls ekki dæmdar við æðsta dómstólinn. ->-■■■■ ■ *===*- Reykjavikur-annáll. Aðkomumenn þessa dagana m. a. Sigurð- ur Ghinnarsson prófastur úr Stykkishólmi, Halldór Jónasson skólastjóri frá Seyðisfirði. Aflabrögð fyrirtaksgóð í Faxaflóa. ís- lenzku botnvörpungarnir hafa undanfarið aflað þett.a 2—3 þúsund á sólarhring. Ef gert er ráð fyrir 100 fiskum í skpd. verða það 20—30 skpd. og nemur það með 70 kr. verði á skpd. 1400—2100 krónum. Ferðalög. Þeir bræður Eggert og Eirlk- ur Briem hafa verið á ferðalagi vestur um SnæfelUnes. — Norður í land, um Borgar- nes, fóru á mánudaginn m. a. Jón alþm. frá Múla, Magnús Sigurðsson yfirdómslögmaður, Þorl. H. Bjarnason adjunkt og Jón Jónsson sagnfræðingur. Goodtemplarar fóru 1 skemtiför upp í Hvalfjörð á sunnudaginn. Tókn svo marg- ir þátt i ferðinni, að gufubáturinn (Ingólf- ur) varð að fara 2 ferðir fram og aftur. — Fyrri ferðina fór hann sunnudagsmorgnninn kl. 4. — Veður var hið bezta og skemtu menn sér mætavel við ræðuhöld, söng og dans 0. s. frv. Guðm. Björnsson laadlæknir fer á Ceres til Kaupmannahafnar til þess að sækja alls- herjarþing Oddfellowa, þeirra sem félagar eru stórstúkunnar í Þanaveldi. Oddfellowa- reglan hefir staðið um 13 ár hér í landi — — en þetta er fyrsta skiftið, að maður héðan fer á allsherjarþing þeirra. — Land- læknirinn kemur aftur á Botniu í septem- bermánuði. Hjónaefni: Halldór Þorsteinsson skipstj. 0g ym. Ragnhildur Pétursdóttir frá Engey. Oddfellowar efndu til skemtiferðar suður i Hafnarfjarðarhraun að Gerðiskoti siðast- liðinn sunnudag. Hálft annað hundrað manns var i förinni, ýmist riðandi eða ak- andi. Þjóðhátiðardagurinn. Það varð úr, að viðast hvar var lokað hér i bæ i gær — svo að heita mátti dagurinn almennur fri- dagur. — Veifur voru og dregnar á stöng um bæ allan. — En ella lítið um gleðskap í bænum. — Engin önnur samtök verið höfð í þá átt en að efnt var til dansleika i Iðnaðarmannahúsinu um kvöldið og sóttu þá á annað hundrað manns. Bókafregn. íslenzk ensk orðabók (A concise Dictionary of old Icelandic) eftir G e i r T. Z o é g a er nýkomin út í Oxford. Það er mikið verk (rúmar 550 bls.) og prýði- legt að ytra frágangi öllum. Naín höf. er og trygging fyrir því, að vel só til bókarinnar vandað að efni, — Geir Zoega hefir unnið þjóð vorri stórmikið gagn með orðabókastarfi sínu. Orðabókanna var mikil þörf; sóst það m. a. á því, að nú er íslenzk-enska orðabókin alveg uppseld. — Prestastefnan á Hólum. Prestastefnan var háð frá 8.—10. júli og hófst með guðsþjónustu í Hólakirkju. Biskup prédikaði. Um 30 prestar sóttu fundinn. Helztu málin, sem fjallað var um, voru þessi: 1. Úthlutun styrks úr prestsekkna- sjóði. — Prestastefnan samþykti út- hlutun þá, er gert höfðu biskup, Kjalarnesþingaprófastur og dómkirkju- prestur í júnímánuði. 2. Erichsens kollektusjóður. — Sam- þykt að verja mætti vöxtum af þeim sjóði til styrktar fátækum prestum i Hólastifti, sem leita þurfa sér læknis- hjálpar utan heimilis — en, ef ekki þyrfti að veita slíkan sjúkrastyrk eitt eða fleiri ár, taldi fundurinn æskilegt, að vöxtunum yrði varið til að styrkja efnilega presta til utanfarar. 3. Kirkjuping islenzku. pjóðkirkjunn- ar. Hálfdán próf. Guðjónsson stakk upp á því, að félagsskapur sá meðal presta í hinu forna Hólastifti, sem þeir prófastarnir Hjörleifur Einarsson og Zóphónías heit. Halldórsson stofn- uðu fyrir nokkrum árum, en legið hefir í dái síðustu ár, — yrði endur- reistur. — Var því tekið ágætlega — félag stofnað og Geir vígslubiskup kosinn formaður. 4. Kirkjuping íslenzku pjóðkirkjunn- ar. — Svofeld tillaga var samþykt: Fundurinn samþykkir sömu álykt- un og gjörð var á siðustu prestastefnu um kirkjuþing og felur forseta sinum að leitast við að fá stjórnina til að taka málið til flutnings á næsta þingi; en verði því eigi framgengt, þá felur fundurinn forseta sínum að bera mál- ið beina leið fram fyrir þingið. 5. Lánstraust kirkna. —• Biskup benti á, hver hætta stæði af því, að mönnum væri svo auðvelt að ganga úr þjóðkirkjunni og hlaupa þann veg frá skuldbindingum, sem á kirkjum hvíldu. Svofeld tillaga var samþykt. Fundurinn felur biskupi að koma á framfæri á næsta þingi frumvarpi til laga, sem tryggi rétt kirkna þeirra, er lán taka úr hinum almenna kirkju- sjóði, gagnvart sóknarmönnum þeim, er segja sig úr þjóðkirkjunni. 6. Trúarástandið á íslandi. — Síra Björn í Miklabæ flutti erindi um það. Taldi því hafa hnignað fram að 1890 — en trúaráhuga hafa vaknað allmik- inn síðan og mintist í þvi sambandi einkum ábiblíurannsóknina. Taldi hann þá stefnu merki vaknandi trúarlifs. 7. Kristindómsjræðsla barna. — Þrír menn voru kosnir í nefnd til að íhuga hverjar heillavænlegar breytingar mætti gera á henni og skyldu þeir koma með tillögur sinar á norðlenzku presta- stefnuna næsta ár. í nefndina voru kosnir prestarnir: Jónas Jónasson, Sig. P. Sívertsen og Árni Björnsson. Matthias Þórðarson fornmenjavörð- ur flutti erindi um gripi þá, er Jón biskup Arason sæmdi Hólakirkju: alt- aristöjluna og biskupskápuna. Enn var flutt á prestaslefnunni er- indi eftir Jón Þorkelsson landskjala- vörð: um Hólakirkju. Hafði Jón ætl- að sjálfur til Hóla og flytja erindið, en hann varð að hverfa frá þvi, en erindið eða aðal-atriði þess var lesið upp i Hólakirkju. Prestastefnunni lauk með biskups- vígslunni þ. 10. júlí. Skipaferðir; Ceres fór vestur á laugardaginn með talsvert af farþegum. Björn Kristjáns- son bankastjóri brá sór til ísafjarðar. Austri fór í Btrandferð í morgun — með talsvert slangur af fólki. Jónas Kristjánsson læknir og frú Guðrún Túl- iníus frá Eskifirði voru meðal farþega. Dýr á Íslandi. Fjölgum dýrategundum vorum! I. Eg hefi furðað mig á þvi, að eng- inn skuli hafa tekið undir með herra Helga Valtýsssyni, er hann i 40. og 41. tölubl. »Fjallkonunnar« í fyrra, stingur upp á því, að fá hreindýr frá Norvegi til Islands, bæði til þess að bæta kyn þeirra hreindýra, sem fyrir eru á íslandi, og til þess að hafa þau sem húsdýr. Það er þó oftast hægt að fá íslendinga til þess að raða fram og aftur ýms málefni og tillögur, þótt framkvæmdanna sé oftast all- langt að bíða. En eg hefi ekki séð annað á þessa grein Helga minst en það er »ísafold« sagðist hafa talað um hana við mann, og hann talið »stofu- lærdóm*. En það verður hún eigi kölluð með réttu. Aftur á móti held eg, að hið háa alþingi hafi að hálfu leyti gert sig sekt um »stofulær- dóm« þegar það hér um árið gerði ráðstafanir til þess, að flutt yrðu pól- naut (= moskusnaut = ovibos mos- schatus) til landsins. Það er mjög vafa- samt, hvort htggt væri að halda í þeim lífinu á íslandi. Eða það hélt að minsta kosti Július Schiött, er eg átti tal við hann um þetta. (Hr. Schiött þykir mjög góður dýrafræðingur og veitir hann dýragarðinum hér i Khöfn forstöðu1). Pólnautin mundu eiga tvo óvini á íslandi: sullaveikina og rign- inguna. Þau þola rigninguna mjög illa. Ullin á þeim er svo gisin, að þau blotna inn að skinni, en svo löng að þau ætla aldrei að þorna aft- ur, og verða svo innkulsa. Schiött sagðist láta reka pólnautin í hús óð- ar en deigur dropi dytti úr lofti, en um sullaveiki á pólnautum sagði hann þessa sögu: »Skipshöfnin á norsku skipi náði pólnauti á Grænlandi. Á heimleiðinni kom skip þeirra við á ís- landi [ísafirði ?] og var nautinu hleypt þar á land og látið bíta. En þarhefir það etið í sig bandormsegg, því sex árum síðar drapst það úr sullaveiki*. Að sullaveikin (íslenzka) þrífst á pói- nautum, virðist benda á, að þau séu skyldari sauðfénu en nautgripunum, enda er ýmislegt í skapnaði þeirra, sem minnir á sauðfé, þótt þau snögt á litið séu líkari nautgripum. Þannig hefir pólkýrin t. d. aðeins tvo spena, eins og ærnar (kýrnar hafa fjóra, eins og fjósakonurnar vita). Þó sullaveik- in dræpi þetta eina pólnaut er auð- vitað ekki áreiðanlegt — og ekki einu sinni líklegt, að hún ríði að fullu öll- um pólnautum, sem flutt yrðu til ís- lands eða fæddust þar. En það væri altaf áhætta, meðan sullaveikinni ekki er útrýmt (og þótt skömm sé að, líða sjálfsagt tugir ára enn, áður en það verður) — að hafa þau annarstaðar en langt frá mannabygðum, þar sem hund- ar aldrei koma. En þau mundu nú víst, hvort sem er, hvergi þrífast nema helzt lengst uppi í landi, t. d. norðan við Vatnajökul, því þar rignir víst fremur sjaldan. Fyrverandi nýlendustjóri á Græn- landi, R. Múlkr jústitzráð hér í Khöfn, hefi eg átt tal við. Hann heldur að pólnautunum verði algerlega útrýmt, öll strá-drepin nema að þau verði flutt til íslands, og eigi þa.r friðland. Það væri því ef til viíl reynandi að flytja pólnaut til íslands og freista þess, hvort þau gætu lifað þar. Það væri að minsta kosti Jalkga gert, frá sjón- armiði dýravina. Og reyndist það rétt, að þeim yrði útrýmt í núverandi heim- kynnum þeirra (nyrzt í Norður-Ame- ríku og á eyjunum þar norður af, og á Norður- og Austur-Grænlandi) mundi mega selja dýragörðum við og við eitt og eitt dýr háu verði. Það hefir verið talað um að fápól- naut til íslands og gera að húsdýr- um. En hreindýrarækt mundi efalaust arðsamari en pólnautarækt, meðal ann- ars af því, að pólkýrnar bera ekki nema annað hvort ár. að því er menn bezt vita. En breyzt gæti það ef til vill af mannavöldum. Hinsvegar er óvíst hvort hægt er að temja pólnaut- in, þó það sé reyndar ekki ólíklegt. * * * Þó því fari nú víst fjarri, að hrein- dýr vor séu að deyja út, einsog Helgi Valtýsson virðist halda að þau muni gera, þrátt fyrir friðun,2) þá eru þau ’) Hr. Schjött er nú látinn, eins og get- ið er um í síðasta blaði. Ritstj. r) Þorsteinn Jónsson frá Egilsstöðnm segir mér að hreindýr hafi sést í Héraði, í hópum svo hundruðum skifti, siðustu árin.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.