Ísafold - 12.01.1918, Blaðsíða 3

ISAFOL D
3
Ttlyndir frá sfgrjöfdinni.
Trakhtieshir bermenti fjertaha þýzka fjerforingja.
S t e r 1 i n g fer til útlanda í dag
kl. 2 og með skipinu me9ti fjöldi far
þega. Meðal þeirra eru nokkrar
strand.8kip8hafnir og fleiri útleedÍDg-
ar, sem mjög hafa orðið bænum til
byrði upp á síðkastið.
Farþegar voru alls 78. Meðal
þeirra voru kaupmennirnir Geir Thor
Bteinson, Guðmundur Eiríkss og
Halldór Eiríkssou, Gttormur Andréa-
Bon múrari, Guðm. Hlíðdal verkfræð-
ingur, Ragnar E. Kvaran cand. theol.,
Arni S. Böðvarseon kaupm., Páll
Guttormsson skósmiður, Guðm. G.
Jónsson eöðlaamiður, þorvaldur Arna
Bon stúdent, Guðm. E. Guðmunds-
Bon bryggjusmiður, Tómaa Jónsaon
kaupm., Lauth *klæðskeri, þorkell
Clementz, Lilja Marteinsdóttír, Elísa
bet Halisdóttir, Karólína Björnsdótt-
|r, þóra Einarsdóttir, Hallfríður
Hjálmadóttir, Gíslí Jónsson vélstjóri,
Sillehoved kaupm. frá Akureyri, Karl
Einararson verzl.maður, Erik Ravn-
kilde og Tandrup tannlæknar, Her-
lnf Clausen kaupm., þórður L. Jóns-
Bon kaupm., Hjálmar Guðmundsson
kaupm.
Kerenskij
og
stjórnarbyltingin russneska.
(Ritað í desember 1917).
s Tt,
Enda þótt timar þeir, sem nú
standa yfir virðist fyrst og fremst
tímar hörmunga og eyðingar, þá fer
þó ekki hjá þvi, svo mikil umbrot
sem nú ern i heiminum, að fjöl-
margt gerist fagnaðarvert og að ýms-
ar gerbreytingar verð:, er spi nýj-
um og hetri timum að ófriðnum
loknum.
Engu ber þó að taka með meiri
gleði en hinum unga degi, sem nú
er að risa fagurrtuður og logaskær
yfir rússnesku lífi. Að vísu er hann
skírður í blóði og hin fyrsta birta
hans hefir orðið til þess að kalla á
fætur margrn óheillaandt. En ef
litið er aftur og starað er fram í
tímann, finst manni alt, sem hryggi-
legt er i bili, verða smávægilegt hjá
þvf, sem unnist hefir.
Með byltingunni rússnesku i marz
siðastliðnum var svo sem kunnugl
er keisarastjórninni hrundið úr há-
sæti og hyski hans alt, stjórnherrar
og hirðgæðingar, flæmt á flótta eða
hnept i fangelsi. Þar með er lokið
dögum siðlausrar, grimmrar gerræðis-
stjórnar, sem nærfelt heila öld hefir
kastað sér eins og blóðþyrst óarga
dýr yfir fjðldann af beztu sonum
þjóðariunar, tætt i sig lifandi tugi
þúsunda ágætra manna, sem með
takmarkalausri ást á þjóð sinni og
brennandi lönguu til þess að hefja
hana úr niðurlægingu fáfræði og
þrælkunar, hafa fórnað lífi og láni
fyrir hugsjónir sínar. Keisarastjórn-
in hefir skilið það, að hún átti til-
veru sina undir því, að henni tæk-
ist að halda kröftum þjóðarinnar í
kreppu kúgunar og fáfræði. Þess
vegna hefir hún með oddi og egg
ofsótt hugsjónir frelsis, réttlætis og
mannúðar og þess vegna hefir hún
haldið verndarhendi sinni yfir ment-
unarleysinu rússneska, vakað yfir
því, gætt þess eins og sjáaldurs
auga síns. Stjórnin hefir skilið, að
þegar skýlan færi að lyftast af aug-
um þjóðarinnar myndi hún steypa
henni í eilífan dauða.
Það sem gerst hefir með Rússum
mun því hafa það tvent í för með
sér, að héðan af geta allir kraftar
í andlegu og pólitísku lífi þjóðar-
arinnar beitt sér í fullu frelsi, svo
og hitt, að nú mun garðurinn falla,
sam varnaði bókmentum og anda
Vestur Evrópu að flæða inn yfir
Rússhmd. En hin andlega gróður-
mold landsins er frjósemis-víðátta,
þar sem vænta má að spretti stór-
vaxinn kjarngróður í framtíðinni.
í fregnuuum, sem daglega berast
frá Rússlandi út um heiminn, getur
að líta eins manns nafn svo að segja
I ailnari hvorri línu. Þessí maður
er Alexander Kerenskij. Þegar bylt-
ingin skall á, var nafn hans lítt þekt
utan^Rússlands. Á fáum vikum varð
hann heimsfrægur, og enn er heims-
frægð hans ekki nema hálfs árs
gömul. En samt er hann jafnt á
vörum manna um heim allan og
Lloyd George eða Vilhjálmur keis-
ari. Þegar litið er austur til Rúss-
lands, gnæfir hann eins og fjall upp
úr flatneskju miljónanna.
Kerenskij er> 35 ára að
Æska aldri og fæddur í bæn-
um Taschkent í VestUr-
Turkestan. Faðir hans var fræðslu-
málastjóri landsins. Hann var gam-
alhugaður og drottinhollur embættis-
maður keisarans. Móðirin var þýzk-
rússnesk að ætt og ólik manni sín-
um. Hún var miklu frjálslyndari i
anda og skyldari Vestur-Evrópu-
mönnum að hugsunarhætti öllum.
Hún var gáfuð kona og ljúf og hlý
i viðmóti. Fer ekki hjá því, að son-
urion hafi orðið fyrir áhrifum af
frjálslyndi mó^ur sinnar, en þó gætti
þess litið i æsku. Bæjarandinn i
Taschkent var sauðspakur og keisara
dyggur. Þar var ekki til svo mikið
sem einn litli fingur, sém langaði til
þess að hreyfa við neinu, sem var
gamalt og arftekið. Alexander var
settur til náms i lærða skóla bæjar-
ins. Þar var andinn auðyitað hinn
sami og aginn strangur. Hann stund-
aði nám sitt kappsamlega og að loknu
ágætu prófi fór hann til Petrograd
til þess að nema lögfræði við há-
skólann þar.
Nú opnast Kerenskij nýir heimar
og brátt verður gerbreyting á hon-
um. Meðal stúdentanna kyntist hann
frelsisfiug hinna yngri mentamanna
i Petrograd, byltingadraumum þeirra,
ráðagerðum og hvað þeir iögðu á
sig til þess að fræða lýðinn og láta
hann fá skilning á hugsjónum þeirra.
Þeir voru að grafa undan keisara-
stjórninni, en fáfræði þjóðarinnar vár
jörðin undan fótunum á henni. Ker-
enskij verður snoitinn af anda þeirra
og starfsemi og brátt er hann kom-
inn i tölu hinna fremstu i flokki
þeirra. Hann kunni tök á mönnum
með orðum sínum og fórnfýsin var
takmarkalaus. Hann leggur allra
manna harðast að sér og vinnur oft
sólarhringum saman hvildarlaust. —
Jafn framt stundar hann nám sitt og
tekur lögfræðispróf.
Kerenskij settist að i
i Moskvæ Moskva að loknu Prófi>
en var jafnaðarlega sitt á
hvorum staðnum um alt Rússland
eða yfir i Siberíu, — hvar sem þurfti
á honum að haldi í þann svipinn.
Hann fekst nær eingöngu við að
verja pólitiska afbrotamenn, ofsótta
Gyðinga, verkfallsmenn, sem voru
kúgaðir og beittir harðneskju og
dregnir fyrir lög 02 dóm fyrir
»óhlýðni« sína, — yfirleitt alla þá,
sem áttu í vök að verjast gegn stjórn-
inni og embættismönnum hennar.
Hann barðist gegn ógæfu þessará
vesalinga með fádæma ákafa og hita.
Hann lagði sig ávalt allan fram og
var vakinn og sofinn í að reyna aó
skjóta skjólstæðingum sínum undan
klóm keisaravaldsins svo l^ngi sem
nokkur von var til að það mætti
takast. Gæti hann það ekki, skild-
ist hann þó ekki við þá fyr en hann
hafði fylgt þeim með hughreysting-
arorðum til gálgans. — Hann var
einn þeirra lögmanna, sem að eins
hafa verið til í Rússlandi.
Mál þau, er hann tók að sér,
voru þess eðlis að málfærslan varð
jafnan að hvassii á'ás á réttarfarið
rússneska, ranglæti þess og ofbeldi.
Oft sást hann iítt fyrir, talaði djarf?
og heitt og hirti lítt um þótt hanu
ef til vill ætti Síberíuvist eða dauða-
hegning yfir höfði sér. Og þar kom að
hann varð svo hlifðarlaust og bermælt-
ur í garð Schtscheglovitov’s dóms-
málaráðherra í svivirðingarmáli einu,
að hann var dæmdur til nokkurra
ára dýflissuvistar. En nú var Keren-
skij kominn inn i Dúmuna, og með-
an hún situr má engann þingmann
taka fastan. Og bún sat enn að
fundum þegar Marzbyltingin var
framin. Þá varð Kerenskij dóms-
málaráðherra. Fyrsta verk hans var
að smella handjárnunum á fyrirrenn-