Tíminn - 27.10.1989, Blaðsíða 5

Föstudagur 27. október 1989
Tíminn 5
Óformlegur fundur utanríkisráðherra EFTAríkjanna i dag um niðurstöður könnunarviðræðnanna
við EB um að Evrópa verði eitt efnahagssvæði. Jón Baldvin Hannibalsson:
Nýtt hagvaxtarskeið
að hefjast í Evrópu
,Það sem er að gerast í Evrópu nú er nýskipan álfunnar
Þegar hagfræðingar og stjórnmálamenn hér í Genf leggja mat
á þessa þróun þá sjá þeir fyrst og fremst að útvíkkun
markaðssvæðisins er hvati til nýs hagvaxtarskeiðs í Evrópu.
Það mun bæta stórlega samkeppnisstöðu Evrópu sem heildar
gagnvart öðrum efnahagsheildum, svo sem BNA og Japan.
Þetta mun hjálpa til við að skapa ný störf og draga úr
atvinnuleysi og vafalaust verða hvati að nýrri tækniþróun og
örari hagvexti,“ sagði Jón Baldvin Hannibalsson er Tíminn
ræddi ið hann í Genf í gær.
Hann sagði að fyrir íslendinga
þýddi málið það að vildum við á
annað borð búa við sambærileg lífs-
kjör og nágrannaþjóðir okkar þá
hefðum við einfaldlega ekki efni á
því að verða viðskila við Evrópu á
þessum sögulegu tímamótum.
Jón Baldvin var spurður um hug-
myndir um að ísland gengi í Efna-
hagsbandalagið. Um það sagði
hann:
„Það er ekkert á dagskrá að ganga
í Evrópubandalagið af þeirri ein-
földu ástæðu að það mun ekki taka
við neinum nýjum aðildarríkjum á
næstu árum - að flestra mati ekki
fyrr en á miðjum næsta áratug þann-
ig að það verða komnar niðurstöður
í þessa sameiginlegu tilraun EFTA
og EB um að koma á sameiginlegu
efnahagssvæði löngu áður.
í annan stað byggir sú leið sem
EFTAríkin eru að fara á þeirri
hugmynd að það sé aðkallandi og
brýnt að gæta sameiginlegra efna-
hagshagsmuna, tryggja samkeppnis-
getu og tryggja aðild að þessari
markaðsþróun.
Jafnframt er ekki af hálfu EFTA
óskað eftir beinni aðild með þeim
kvöðum sem því fylgir, þannig að
niðurstaðan er sú að það er ekki
valkostur í stöðunni hér og nú. Því
er ekki hægt að segja; -íslendingar
eiga að ganga í Efnahagsbandalagið.
Það er ekkert á dagskrá fremur en
einhver væri að lýsa eldheitum
áformum sínum um að hann vilji
ganga að eiga einhverja konu og
konan bara ekkert til í tuskið. Það
Jón Baldvin Hannibalsson.
væri dálítið einmanaleg yfirlýsing,"
sagði Jón Baldvin Hannibalsson.
í dag verður óformlegur fundur
allra utanríkisráðherra EFTAríkj-
anna en ráðherrarnir munu á fundin-
um fjalla um heildarskýrslu stjórnar-
nefndar EFTA um viðræður innan
sameiginlegrar stjórnarnefndar
EFTA og Efnahagsbandalagsins og
um nýloknar könnunarviðræður
EFTA og EB.
Þetta er fyrsta pólitíska umfjöllun-
in um árangur könnunarviðræðn-
anna milli bandalaganna sem lauk
þann 20. þessa mánaðar og í fyrsta
sinn sem fjallað er um málið í heild
á þessum vettvangi. Engin dagskrá
hefur verið gerð fyrir fundinn og
engin fréttatilkynning verður gefin
út að honum loknum.
Þann 19. desember n.k. verður
fundur utanríkisráðherra EFTA og
EBríkjanna og fljótlega upp úr ára-
mótunum er reiknað með að eigin-
legar samningaviðræður milli banda-
laganna hefjist um sameiginlegt
efnahagssvæði í Evrópu.
Jón Baldvin Hannibalsson sem
stjórnar viðræðum EFTA við Efna-
hagsbandalagið átti í fyrradag fund
með varaforseta framkvæmdastjórn-
ar EB; Frank Andriessen og fór
ítarlega yfir helstu mál sem til um-
ræðu hafa verið í könnunarviðræð-
um bandalaganna að undanförnu.
Fulltrúar EFTA og EB munu
hittast eftir þörfum næstu vikur og
munu Jón Baldvin og Andriessen
hittast aftur á mánudaginn í kjölfar
óformlega ráðherrafundarins í dag.
bands iðnaðarmanna.
43. Iðnþing íslendinga:
Iðnaður og
framtíðin
íslenskur iðnaður - íslensk
framtíð er yfirskrift 43. Iðnþings
sem hófst í gær og mun standa
yfir í þrjá daga.
Iðnþingið hófst með ræðu fors-
eta Landssambands iðnaðarm-
anna, Haralds Sumarliðasonar og
þar næst flutti iðnaðarráðherra
Jón Sigurðsson ræðu. Að því
búnu flutti Laue Traberg Smidt,
þingmaður í danska þinginu og
framkvæmdastjóri danska hand-
iðnaðarsambandsins, fyrirlestur
um áætlun dönsku ríkisstjórnar-
innar um aðlögun að innri mark-
aði Evrópubandalagsins og
undirbúning samtaka atvinnulífs-
ins.
Að loknu hádegishléi hófust
eiginleg þingstörf þar sem kosið
var í nefndir og meðal annars
rætt um lagabreytingar. Að því
loknu flutti Svavar Gestsson
menntamálaráðherra erindi um
ný framhaldsskólalög og breyt-
ingar á iðnfræðslu.
I dag einkennist dagskrá þings-
ins af ýmsum erindum um hags-
munamál iðnaðarins og fram-
þróun hans bæði hér á landi og
erlendis. SSH
Stjómarandstaöan dregur stórlega í efa áreiðanleika fjárlagafrumvarpsins og deilir á fjármálaráðherra:
SJÁLFUMGLADUR MED
„G0T0TT FRUMVARP"
Pálmi Jónsson.
Alexander Stefánsson.
■
Málfríður Sigurðardóttir.
Fyrsta umræða um frumvarp til
fjárlaga fyrir árið 1990 fór fram í
sameinuðu þingi í gær. Þar komu
fram efasemdir stjórnarandstæðinga
um að þær forsendur sem gefnar
væru í frumvarpinu stæðust og það
sagt „götótt“. Jafnframt var fjár-
málaráðherra gagnrýndur fyrir að
ráðstafa peningum sem lögum sam-
kvæmt ættu að renna til byggingu
Þjóðarbókhlöðu, til annarra liða í
útgjöldum ríkisins.
Að lokinni framsöguræðu Ólafs
Ragnars Grímssonar steig í pontu
Pálmi Jónsson fulltrúi sjálfstæðis-
manna í fjárveitinganefnd. Pálmi
gagnrýndi frumvarpið, og fjármála-
ráðherra harkalega og sagði greini-
legt að skrum og sjálfsánægja Ólafs
Ragnars Grímssonar blindaði hon-
um sýn. Hann sagði frumvarpið ekki
traustara en það fjárlagafrumvarp
sem lagt var fyrir Alþingi fyrir tæpu
ári síðan og markaði engin tímamót.
Frumvarpið væri lagt fram með
nálega 3 milljarða króna halla sem
sýndi að ríkisstjórnin hefði gefist
upp við að ná jafnvægi í ríkisbú-
skapnum. í því fælist villandi saman-
burður. Víða væru tekna- og gjalda-
liðir bornir saman við spá um líklega
útkomu sambærilegra liða á þessu
ári, en áður hefði slíkur samanburð-
ur yfirleitt verið á milli frumvarps og
síðustu fjárlaga. Þá væru forsendur
fjárlagafrumvarpsins fyrir næsta ár
óljósar og settar upp með svo flókn-
um hætti að jafna mætti við feluleik
og engar líkur til þess að þær fengju
staðist. Gjörbreyting væri áformuð
á tekjuöflunarkerfi ríkisins með
upptöku virðisaukaskatts. Ýmis
framkvæmdaratriði skattsins væru
hins vegar í algerri óvissu og áætlanir
um tekjuhlið frumvarpsins þess
vegna óáreiðanlegar, þótt ljóst væri
að það gerði ráð fyrir mikilli hækkun
á óbeinum sköttum og launaskött-
um.
Pálmi vék sérstaklega að því að
frumvarpið fæli í sér niðurskurð til
opinberra framkvæmda, en útþenslu
ríkiskerfisins sjálfs. „Frumvarpið
boðar verulega útþenslu ríkiskerfis-
ins á næsta ári með á þriðja hundrað
nýjum starfsmönnum, að frátöldu
skólakerfinu, og útþenslu rekstrar-
útgjalda um 1,8% að raungildi.
Framlög til fjárfestingar, viðhalds
og ýmissa tilfærslna eru skorin
harkalega niður í frumvarpinu svo
að hafa mun áhrif á atvinnumögu-
leika fólks í næsta ári, auk þess sem
brotnar verða ýmsar ákvarðanir síð-
asta Alþingis, t.d. í vegamálum,
landbúnaðarmálum og öðrum mál-
efnum strj álbýlisins. “ Pálmi bætti
við að yfirlýsingar fjármálaráðherra
um 4% raunlækkun ríkisútgjalda
væru markleysa. Þetta hlutfall væri
fengið með röngum samanburði og
hæpnum reikniforsendum, auk þess
sem að Alþingi ætti eftir að stoppa
upp í eitthvað af þeim götum sem í
þeim væru.
Málfríður Sigurðardóttir,
Kvennalista, tók undir með tals-
manni Sjálfstæðisflokksins og kvaðst
efast mjög um að forsendur fjárlaga-
frumvarpsins stæðust. „Frumvarp
fjárlaga þessa árs reyndist markleysa
og því skyldu menn trúa þessu“,
sagði þingmaðurinn. Hún sagðist
efast um að það stæðist að gert væri
ráð fyrir 16% verðbólgu á næsta ári
og að gengi héldist óbreitt, og minnti
á í því sambandi að kjarasamningar
væru lausir eftir næstu áramót, en í
kjölfar þeirra yrði væntanlega gripið
til þess ráðs að láta gengið síga.
Almenningi í landinu væri sagt að
um næstu áramót myndi verð á
nauðsynjavörum lækka, en sú yrði
raunin ekki, nú væri einungis talað
um mjólk og kjöt sem nauðsynjavör-
ur samkvæmt reglugerðum um virð-
isaukaskatt. Þá gagnrýndi Málfríður
lág framlög til menningarmála og
minntist sérstaklega á að tekið hefði
verið af peningum sem lögum sam-
kvæmt ættu að renna til byggingu
Þjóðarbókhlöðu og þeir notaðir í
þágu ríkissjóðs.
Frjálslyndi hægrimaðurinn Hregg-
viður Jónsson, tók heldur dýpra í
árina en Málfríður varðandi málefni
Þjóðarbókhlöðunnar. Hann sagði
aðeins 34% af þeim skatti sem
sérstaklega hefði verið lagður á til að
fjármagna byggingu Þjóðarbók-
hlöðunnar hefði verið notaður í
þeim tilgangi. Afgangnum hefði ver-
ið „stolið“ í ríkissjóð og skattgreið-
endur ættu endurkröfurétt á þeim
hluta skattsins sem ekki hefði verið
notaður í Þjóðarbókhlöðuna.
Hreggviður sagðist telja að hér væri
um ótvírætt lögbrot að ræða, sem
fljótlega þyrfti að fá skorið úr fyrir
dómstólum. Spurning væri hvort hér
væri ekki um brot á Stjórnarskránni
að ræða. Hann kvað það óviðunandi
að fjármagna halla ríkissjóðs með
innlendum lánum, er leiddu til
hækkunar vaxta og Ólafur Ragnar
Grímsson væri hollt að fara í læri í
fjármálastjórn til Reykjavíkurborg-
ar. Þar gæti hann meðal annars lært
hvernig byggja ætti stórhýsi á sem
fljótlegastan og hagkvæmastan hátt.
Alexander Stefánsson, Framsókn-
arflokki, hældi fjármálaráðherra fyr-
ir að taka á söluskattssvikum, þar
sem óprúttnir menn hefðu leikið
þann leik að innheimta söluskatt
fyrir ríkið, en skila honum síðan
ekki. Þá væri sú ákvörðun skynsam-
leg, að leggja fram á hverju hausti
frumvarp til fjáraukalaga, sem leið-
réttingu á fjárlögum viðkomandi
árs, og í anda þess sem hann og fleiri
hefðu barist fyrir. Alexander gerði
virðisaukaskattslögin að umtalsefni
og sagðist harma það hve sú milli-
þinganefnd sem skipuð hefði verið
til þess að fjalla um óútkljáð atriði
vaðandi framkvæmd laganna hefði
starfað slælega. Undirbúningur í
þeim efnum væri allt of skammt á
veg kominn. Þrátt fyrir að vansmíði
hefði komið fram í lögum um verka-
skiptingu ríkis og sveitarfélaga,
mætti það ekki verða til þess að
breyta grundvelli laganna og skerða
hlut sveitarfélaga.
Alexander vék einnig að húsn-
æðismálum og lýsti furðu sinni yfir
þeirri stefnubreytingu sem orðið
hefði síðan á síðasta vori, að lífeyris-
sjóðunum væri nú heimilt að kaupa
húsbréf fyrir 10% af þeim fjármun-
um sem þeir hefðu skuldbundið sig
til að lána til Húsnæðisstofnunar
ríkisins. Þetta gæti þýtt að fé sem
stofnunin fengi að láni frá lífeyris-
sjóðunum yrði um 10 milljarðar, í
stað þess að vera rúmir 13 milljarðar.