Morgunblaðið - 17.12.2006, Blaðsíða 28
daglegt líf
28 SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
að logar á rauðu kerti yfir
arninum á heimili Hann-
esar Péturssonar og
skáldið er sest í sinn
hægindastól. Allt eins og
það á að vera; á borðinu sandur í
köku og baunir í kaffi og í bakgrunni
hátíðlegt tif í klukku. Tíminn sí-
nálægur í skáldskap Hannesar og
undirtónn fyrstu ljóðabókar hans í 13
ár, Fyrir kvölddyrum, sem tilnefnd
hefur verið til Íslensku bókmennta-
verðlaunanna.
Margir fallnir í valinn
Hannes er í rauðu vesti og létt yfir
honum eftir að hafa skrifað jólakort
framan af degi. „Ég skrifa í til sumra
og lími merki á umslögin, svo þau séu
ekki eins og hvert annað bréf. Jóla-
kortin voru fleiri á tímabili, en það
eru margir fallnir í valinn sem ég
sendi kort – tíminn líður.“
Hannes er að mestu heima á Álfta-
nesi með eiginkonu sinni, Ingibjörgu
Hauksdóttur, yfir hátíðirnar. Þau
halda boð fyrir fjölskylduna annan í
jólum, en á aðfangadag bregða þau út
af venjunni og fara í „bæjarferð“ til
Hauks sonar síns og fjölskyldu hans
á Ásvallagötu.
En Hannes segir tilvalið á gaml-
árskvöld að rölta út á Garðaholt, þar
sem Álftanes rís hæst, og lýsir útsýn-
inu þaðan sem hringsjá: „Maður sér
bókstaflega hringinn frá Akranesi
suður til Keflavíkur. Þetta er falleg
sjónarhæð á öllum árstímum og sam-
felldur ljósbaugur frá Gróttu að
manni finnst út á Garðsskaga.“
Gata í stað flugvallar
Ómögulegt er að skrifa um Hannes
án þess að geta Álftaness, enda hefur
hann búið þar í rúma þrjá áratugi og
farið ófáar gönguferðir innan um vot-
lendi, mýrar, tjarnir, fjörur og auðugt
fuglalíf. Hann er á meðal þeirra sem
hafa beitt sér fyrir því að ekki verði
byggt öllu meira en orðið er, annars
verði þetta eins og hvert annað út-
hverfi Reykjavíkur. „Fólk flyst hing-
að á þeim forsendum að þetta sé bær
í sveit eða sveit í bæ og það má ekki
stela því, þannig að ekkert verði eftir
af þessari blessuðu sveit sem menn
vilja hafa, kyrrð og nálægð við nátt-
úruna.“
Túngata sem Hannes og Ingibjörg
búa við var fyrsta skipulagða gatan á
Álftanesi, en fyrir voru bændur á lög-
býlum. „Þeir höfðu staðið í miklu
stríði vegna þess að það átti að flytja
Reykjavíkurflugvöll út á Álftanes,
leggja flugbrautir í kross og malbika
fram og aftur. Sú hugmynd var ekki
drepin fyrr en Hannibal Valdimars-
son varð samgönguráðherra. Vissir
menn á Álftanesi þekktu hann nokk-
uð vel og gátu sýnt honum fram á
hverslags fásinna það væri að reisa
flugvöll alveg ofan í Bessastaði. Fljót-
lega upp úr því, um 1973, tóku þeir
sig til og skipulögðu fyrstu göturnar,
sem lágu þannig að þær gengu þvert
á fyrirliggjandi hugmyndir um flug-
brautir. Þeir vildu drepa með því all-
ar frekari hugmyndir um flugvöll
hér.“
Hannes dregur upp silfurslegnar
tóbaksdósir, lendir tóbaki í nefið en
lætur það ekki trufla talið um flug-
velli.
„Síðan eru komnar upp hugmyndir
um flugvöll úti í Bessastaðanesi. Þar
eiga Bessastaðir mikið land, eitt
mesta graslendi í gömlu Gull-
bringusýslu. Sumir láta sér detta í
hug að malbika þar; ég veit ekki
hvort það verður nokkurn tíma. Þetta
er allt svo einkennilegt. Það stendur
til að friða Skerjafjörð og fjörur hans,
en samt eru stöðugar vangaveltur um
flugvöll úti á Lönguskerjum.“
Og skyndilega fær Hannes nóg af
pólitík og sígur niður í tímann „líkt og
svartfuglabjörg væru“. Ef til vill finn-
ur hann þar „hliðstæðu“ þess hvernig
komið er fyrir umræðunni um flug-
völlinn.
„Það var á Lönguskerjum sem
Tyrkir strönduðu í Tyrkjaráninu,“
segir hann. „Skipin stóðu þar í
grjótinu um tíma og losnuðu ekki fyrr
en varð hásjávað. Það er ákaflega
mikill munur á flóði og fjöru hér við
ströndina. Mönnum varð tíðrætt um
hvað Bessastaðavaldið var tregt að
ráðast til atlögu gegn þessum skip-
um, en þar var margt íslenskra fanga
sem búið var að ræna. En menn
þorðu ekki, enda höfðu Tyrkir sínar
fallbyssur í lagi og hefðu getað bomb-
arderað þetta allt ef gerð hefði verið
árás á skipin.“
Oft liðið best að vera einn
Þó að Hannes kunni vel við sig á
Álftanesi liggja rætur hans í Skaga-
firði og eiga þau hjónin sumarbústað í
Steinsstaðahverfi. „Þar er töluverð
byggð, mikill jarðhiti og indælt,“ seg-
ir Hannes. „Þar höfum við verið eftir
atvikum, alltaf við og við, miklu frek-
ar en á Sauðárkróki. Ég er tengdur
þessu byggðarlagi, var í sveit á
kirkjustaðnum Mælifelli og á öðrum
bæ litlu framar. Afi minn bjó þarna
fram frá, langafi minn um tíma og
þetta voru æskuslóðir föður míns.
Svo þetta er eiginlega það byggð-
arlag í Skagafirði sem stendur mér
næst og það kemur stundum við sögu
í kveðskap mínum í ýmsum mynd-
um.“
Hann segist stefna að því að verða
þar meira á öðrum árstímum en bara
um hásumar eins og hingað til. „Kon-
an mín er hætt að vinna, búin að
standa sína vakt, þannig að nú erum
við miklu frjálsari ferða. Við vorum
þarna sex vikur í haust og vorum
ákaflega heppin með veður, miklar
stillur og fallegir haustlitir og fjalla-
birta. Mér var alltaf þvælt suður í
skóla á þessum árstíma, sem hófst í
byrjun október, og ég hef því eig-
inlega aldrei notið haustsins á þess-
um slóðum síðan ég var krakki. Það
rifjaðist upp af því að veðrið var svo
hagstætt. Svo geta menn lent í allt
annarri veðráttu.
En ég er meira og minna gróinn
niður hérna á Nesinu – kann ákaflega
vel við mig. Ég fer stundum út fyrir
sveitamörkin og ber taugar til
Reykjavíkur, þar gekk ég í skóla ung-
ur og átti lengi heima. Þó þekki ég
borgina ekki nema lítillega núna; hún
hefur breyst óheyrilega síðan árið
1975 og er allt annar staður orðinn.“
– Hefurðu komið til Grímseyjar?
„Ekki til Grímseyjar,“ svarar
Hannes.
– Sem þó ber á góma í bók-
inni,klapparsker við Grímsey.
„Já, ég hef lengi haft það í huga að
komast þangað. Byggðina í landi hef
ég séð nánast alla og dálítið af há-
lendinu, en ekki líkt því allt. Við hjón-
in vorum í Vestmannaeyjum góða
sumardaga og ég hef farið töluvert á
Vestfirði. Svo fórum við geysigóða
hringferð um landið árið 1984. Þá fór-
um við á Austfirði og kræktum alla
útúrkróka sem við gátum á bílnum,
skoðuðum okkur um í þorpum og
fjörðum. Ég hef ekki verið mikill
göngumaður og ekki þrammað fjöll
og firnindi eins og nú er gert. Ég fór
sem strákur ásamt vini mínum á fjöll
í kringum Skagafjörð, en eftir að ég
fullorðnaðist lagði ég slíkar göngur
af. En ég hef haft mikla ánægju af
útiveru alla tíð. Oft hefur mér liðið
best að vera einn, alveg frá því ég var
barn fór ég miklum einförum inn á
milli, þurfti eitthvað á því að halda að
ramba beint af augum hingað og
þangað, vera einn með umhverfinu –
Það er margt skrýtið í
Þegar ljóðabókin Fyrir
kvölddyrum kom út
mælti gagnrýnandi
með því að skálað væri
í viskíi eða tæru heið-
arvatni. Eftir 13 ára bið
var ástæða til að fagna.
Pétur Blöndal ræðir
við Hannes Pétursson
um kyrrsetu og ferða-
lög, Davíð og Stein, sér-
visku og vökunætur.
Morgunblaðið/Einar Falur
Hannes „Oft hefur mér liðið best að vera einn, alveg frá því ég var barn fór ég miklum einförum inn á milli …“
»Ætli fólk kalli þettaekki draumlyndi?
Ég veit ekki hvað skal
segja, einhver ann-
arlegheit, sérviska og
útúrboruháttur? Það
má nefna þetta ýmsum
nöfnum.