Morgunblaðið - 05.05.2007, Blaðsíða 40

40 LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
AFTUR og aftur hafa Jónína
Bjartmarz, Bjarni Benediktsson, og
Guðrún Ögmundsdóttir komið með
sömu málsvörn vegna veitingar ís-
lensks ríkisfangs til
kærustu sonar Jónínu
eftir aðeins 15 mánaða
dvöl með dvalarleyfi
vegna námsvistar:
„það var ekkert óeðli-
legt við afgreiðslu
þessa máls“. Ég vildi
að ég hefði vitað að
það væri svo einfalt að
redda ríkisborg-
ararétti.
Sem útlendingur
búsettur á Íslandi
hafa síðustu fjögur og
hálft ár tilveru minnar
verið tileinkuð því að læra hvað það
sé að vera meðlimur íslensks sam-
félags, með það lokamarkmið að öðl-
ast íslenskt ríkisfang. Það tók mig
þrjú ár í Háskóla Íslands að vinna
fyrir gráðunni minni í íslensku fyrir
erlenda stúdenta. Ég hef byggt upp
vinahóp af Íslendingum sem styðja
mig í mínu lífi og virða mig sem jafn-
inga. Á Íslandi hef ég unnið sem lít-
illátur húsvörður í Austurveri og
sem þýðandi á glæsilegri skrifstofu
forstjóra Kaupþings. Eins og Lucia
Celeste Molina Sierra hef ég orðið
svo lánsamur að verða ástfanginn af
Íslendingi og byggja upp framtíð á
Íslandi. Ég hef lesið bækur Halldórs
Laxness og ljóð Jónasar Hallgríms-
sonar. Ég veit líka að hræra skal
uppstúf fyrir plokkfisk stanslaust
svo að hann verði ekki kekkjóttur, að
besti tíminn til að fara í
útilegu er fyrsta helgin í
júlí og að íslenska þjóð-
in er meðal réttlátasta
fólks í heimi, eða svo
hélt ég að minnsta kosti.
Ég hafna þessari
hálfvolgu afsökun
stjórnmálamanna að
„það var ekkert óeðli-
legt við afgreiðslu þessa
máls“. Ástæða þess að
umsóknum um rík-
isborgararétt sem synj-
að hefur verið af Út-
lendingastofnun er
vísað til Alþingis er einmitt að eitt-
hvað óeðlilegt sé við umsóknina. Slík
meðferð á við þegar aðstæður rétt-
læta einhvers konar málsbætur.
Vegna sérstakra aðstæðna þykir Al-
þingi, í óendanlegum vísdómi sínum,
við hæfi að veita æðsta heiður sem
útlendingi getur hlotnast — að fá að
heyra: þú ert einn okkar.
En augljóslega var eitthvað sér-
stakt við þessa umsókn: tengdamóð-
ir umsækjandans var Jónína Bjart-
marz, og málsbætur eru pólitísk
spilling og misnotkun valds.
Ef einhver ástæða er til sem rétt-
lætir að Lucia Celeste Molina Sierra
var gerð að Íslendingi eftir aðeins 15
mánaða dvöl í landinu þá á þjóðin og
einnig við hin, fíflin sem kappkostum
að fá rétt ríkisborgara, almennilega
útskýringu skilið.
En auðvitað gæti þetta mál bæst
við sem enn önnur lexía um lífið á Ís-
landi:
Þar sem tengdamóðir mín er úti-
vinnandi kona frá Ísafirði sem sendir
mér fiskibollur, prjónar trefla handa
mér og reynir sitt besta til að láta
mér líða eins og ég eigi heima hér —
þar sem hún er ekki háttsettur al-
þingismaður og ráðherra — þá er ég
ekki svo maklegur að verða hluti
þessarar þjóðar. Ég læt mér þetta
að kenningu verða.
Það er ekkert óeðlilegt
við pólitíska spillingu
Jonas Moody skrifar um veit-
ingu íslensks ríkisfangs til kær-
ustu sonar Jónínu Bjartmarz
» Sem útlendingur búsettur á Íslandi
hafa síðustu fjögur og
hálft ár tilveru minnar
verið tileinkuð því að
læra hvað það sé að
vera meðlimur íslensks
samfélags …
Jonas Moody
Höfundur er útlendur blaðamaður,
búsettur á Íslandi.
Í heilbrigðisþjónustunni stendur
Samfylkingin vörð um grunngildi
jafnaðarstefnunnar um gott aðgengi
og jöfnuð, þ.e. að landsmenn hafi að-
gang að bestu fáanlegu heilbrigð-
isþjónustu hverju sinni án tillits til
efnahags eða búsetu. Samfylkingin
setur í forgang að biðlistum eftir
hjúkrunarrýmum fyrir aldraða verði
útrýmt, sem og biðlistum barna með
geðraskanir eða þroskafrávik. Aldr-
aðir sem hafa verið metnir í brýnni
þörf fyrir hjúkrun en búa heima fái
sólarhringsþjónustu. Enn fremur að
tannvernd barna verði
ókeypis og nið-
urgreiðslur á tann-
læknaþjónustu barna
auknar.
Samfylkingin legg-
ur áherslu á að öryggi
og gæði þjónustunnar
verði tryggð og í hönd-
um starfsfólks með
bestu fáanlegu mennt-
un og með faglegan
metnað fyrir starfi
sínu.
Markmið og leiðir í
heilbrigðisþjónustu
Markmið laga um
heilbrigðisþjónustu er
að allir landsmenn eigi
kost á bestu heilbrigð-
isþjónustu sem völ er á
hverju sinni til trygg-
ingar líkamlegu, and-
legu og félagslegu
heilbrigði. Um þetta
eru allir stjórn-
málaflokkar sammála.
Því er stundum
haldið fram að svo
lengi sem landsmenn
fái sína þjónustu þegar
þeir þurfa á henni að
halda og án tillits til
efnahags og búsetu, þá skipti sjálf
framkvæmdin ekki öllu máli.
Ákvarðanir um framkvæmd þjón-
ustunnar geta hins vegar verið af-
drifaríkar vegna þess að í fyrsta lagi
þá snúast þær um öryggi lands-
manna sem eiga líf sitt og heilsu
undir góðu aðgengi og gæðum þjón-
ustunnar. Í öðru lagi þá hafa þær
áhrif á áætlanir um menntun starfs-
fólks sem þarf margra ára þjálfun til
að ná tilsettum réttindum. Í þriðja
lagi binda þær fjármagn og fram-
kvæmdagetu til margra ára í heimi
þar sem tækninni og þekkingunni
fleygir fram með áður óþekktum
hraða.
Það er sem sagt ekki nóg að vita
hvert við viljum stefna í heilbrigð-
isþjónustunni heldur þurfum við að
vita hvernig við komumst þangað og
hverja við þurfum að hafa þar með í
ráðum. Hér greinir menn á.
Fjármögnun og greiðslur
Það er stefna Samfylkingarinnar
að greiðslur fyrir heilbrigðisþjón-
ustu komi úr sameiginlegum sjóði
landsmanna. Það er í samræmi við
vilja mikils meirihluta þjóðarinnar.
Við teljum að hér megi alls ekki
ganga lengra í því að rukka not-
endur um þjónustugjöld. Við teljum
engu að síður að stöðugt verði að
leita hagkvæmustu leiða og beita
megi mismunandi greiðsluformum
s.s. föstum greiðslum, verk-
greiðslum eða daggjöldum eftir því
sem við á. Við viljum taka greiðslur
fyrir hjúkrunar- og dvalarrými aldr-
aðra til gagngerrar endurskoðunar
og að þar verði komið á gegnsæju
greiðslukerfi þar sem aldraðir íbúar
haldi áfram sínu fjárhagslega sjálf-
stæði.
Við viljum heilbrigðiskerfi þar
sem kjörnir fulltrúar, sem í umboði
landsmanna fara með ráðstöfun fjár
úr sameiginlegum sjóðum, geta
treyst því að framsýni, bestu gæði
og hagkvæmni í rekstri
sé höfð í fyrirrúmi.
Rekstur, framþróun
og gæðaeftirlit
Við í Samfylkingunni
teljum að rekstri og
framþróun þjónust-
unnar sé best komið
fyrir í höndum fagfólks-
ins sem best þekkir til á
sínu sviði, þekkir að-
stæður notenda á vett-
vangi og þá möguleika
sem þar eru fyrir hendi.
Við erum kreddulaus og
trúum því að í heil-
brigðisþjónustu sé gæð-
um þjónustunnar best
borgið með hæfilegri
blöndu af opinberum
rekstri og einkarekstri,
miðstýringu og dreif-
stýringu. Þar sem það á
við er sjálfsagt að beita
útboðum og þjónustu-
samningum en ætíð
þarf að tryggja eftirlit
með gæðum þjónust-
unnar og jafnt aðgengi
allra óháð efnahag.
Þessu er m.a. hægt
að ná fram með því að
gera skýra samninga
við fagfólk á heilbrigðissviði um
rekstur og stjórnun einstakra þátta
þjónustunnar, og að í slíkum samn-
ingum verði árangurinn metinn
samkvæmt magni og gæðum, og því
hversu gagnleg þjónustan hefur
reynst fyrir notendur.
Við viljum sjá heilbrigðiskerfi þar
sem fagfólk stendur skil á gæðum
þjónustunnar gagnvart notendum
og á hagkvæmni hennar gagnvart
stjórnvöldum og kjörnum fulltrúum.
Þetta viljum við gera með því að
koma á virku faglegu eftirliti sem er
sjálfstætt gagnvart framkvæmdinni
og ábyrgt gagnvart kjörnum fulltrú-
um líkt og ríkisendurskoðun er nú.
Nýtum og bætum mannauðinn
Íslenska þekkingarsamfélagið
þarf bæði vinnandi hendur og skap-
andi hugsun. Okkur í Samfylking-
unni er ljóst að í heilbrigðisþjónustu
byggist varanleg velferð lands-
manna á velmenntuðu fólki sem
ávallt hefur nýjustu þekkingu og
tækni á valdi sínu. Stór hópur fólks
verður að sækja þessa þekkingu til
annarra landa. Áframhaldandi
framþróun þjónustunnar hér á Ís-
landi byggist á því að þetta fólk komi
aftur heim. Samfylkingin vill ekki
sjá þetta velmenntaða fólk hverfa
varanlega af landi brott eða dvelja
langdvölum í faglegri útlegð. Við
viljum jafnframt tryggja að mennta-
kerfið sjái okkur fyrir nægum fjölda
annarra heilbrigðisstarfsmanna og
vel sé búið að þeim í aðbúnaði og
kjörum.
Með þetta að leiðarljósi verður
það eitt fyrsta verk Samfylking-
arinnar í ríkisstjórn að fá til liðs við
okkur sérfræðinga, bæði íslenska og
erlenda, til að gera með okkur heild-
arskoðun á íslenska heilbrigðiskerf-
inu og koma með ábendingar um
hvernig best verður á málum haldið
til lengri og skemmri tíma.
Samfylkingin og
heilbrigðismálin
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
skrifar um heilbrigðisþjónustu
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
» Tryggja þarfjafnt að-
gengi allra óháð
efnahag, ábyrgð
stjórnvalda á
gæðum og hag-
kvæmni þjón-
ustunnar og
ekki síst eflingu
mannauðs heil-
brigðisstétta
Höfundur er formaður
Samfylkingarinnar.
NÚ ÞEGAR sumarið er formlega
gengið í garð fjölgar börnum í um-
ferðinni, bæði gangandi og á hjólum,
hjólabrettum, línuskautum og
hlaupahjólum.
Margt þarf að hafa í
huga þegar börn fara
út í umferðina. Börn
hafa ekki náð full-
komnu valdi á gróf-
hreyfingum sínum og
jafnvægið er ekki full-
þroskað. Einnig vantar
samhæfingu í hreyf-
ingar og þau hafa tak-
markaða hliðarsýn. Að
auki hafa þau litla
reynslu af umferðinni.
Þó að þau kunni um-
ferðarreglurnar er ým-
islegt sem þau eiga erf-
iðara með í umferðinni
en fullorðnir, þau
skynja ekki hraða og
fjarlægð ökutækja sem
nálgast þau og geta átt
erfitt með að átta sig á
því úr hvaða átt hljóð
koma. Börn eru oft
upptekin við leik og
geta gleymt sér auk
þess sem þau verða oft
upptekin af smáat-
riðum og sjá ekki heildarmynd um-
ferðarinnar. Einnig eiga þau til að
taka ákvarðanir í skyndi án þess að
hugsa um afleiðingarnar. Þessi atriði
verður að hafa í huga þegar barnið
fer út í umferðina. Mikilvægt er að
kenna þeim hvaða reglur gilda og
hvernig á að haga sér í umferðinni.
Mörg börn ferðast um á hjóli þeg-
ar vorar. Þegar haldið er út í um-
ferðina á hjóli er ýmislegt sem þarf
að hafa í huga. Hjálmur er nauðsyn-
legur. Hjólið þarf einnig að vera í
góðu lagi. Bremsur eiga að vera að á
fram- og afturhjóli, ljós og glitaugu
eiga að vera til staðar ásamt bjöllu
og keðjuhlíf. Þó að yngstu börnin
hjóli ekki í umferðinni er æskilegt að
hjól þeirra séu eins búin og þeirra
fullorðnu. Börn yngri en 12 ára ættu
ekki að hjóla á götum eða í umferð-
inni, aðeins á gangstéttum, göngu-
og hjólreiðastígum. Mikilvægt er
fyrir foreldra að brýna fyrir börnum
sínum að hjóla aðeins á öruggum
svæðum. Þegar börn hafa náð aldri
og þroska til að hjóla í umferðinni er
mikilvægt að gera þeim grein fyrir
þeim hættum sem fylgir því að hjóla
í umferðinni.
Þegar hjól eru valin fyrir börn er
mikilvægt að hafa í
huga að þau séu í réttri
stærð. Þegar börn
byrja að hjóla er miðað
við að þau nái með báð-
um fótum samtímis nið-
ur á jörð. Ekki er mælt
með að börn yngri en 5
ára séu á tvíhjóli. Áður
en barn fer sjálft að
hjóla á tvíhjóli er mik-
ilvægt að vera viss um
að það hafi fullt jafn-
vægi og geti bremsað
af öryggi. Ekki er mælt
með því að nota hjálp-
ardekk þar sem börn
geta þá náð meiri hraða
á hjólinu en þau ráða
við. Einnig eiga þau
erfiðara með að átta sig
á breidd hjólsins og er
því hætta á hjálp-
ardekkið fari út fyrir
gangstéttabrún og
barnið detti. Mælt með
því að settar séu app-
elsínugular veifur á
hjól yngstu barnanna svo ökumenn
sjái þau betur.
Við val á hjálmi er mikilvægt að
hafa í huga hvort hjálmurinn sé CE-
merktur en það merkir að hjálm-
urinn uppfylli öryggiskröfur. Máta
þarf hjálma áður en þeir eru keyptir
og ganga úr skugga um að þeir passi
vel. Hjálmurinn á að vernda enni,
hnakka, gagnaugu og koll og má
hvorki hindra sjón né draga úr
heyrn, á að vera mjúkur næst höfð-
inu, léttur og með loftopum. Rétt
notkun á hjálmi skiptir sköpum.
Hjálmur sem ekki er notaður rétt
veitir falskt öryggi. Hjálmurinn á að
sitja beint ofan á höfðinu, ekki of
framalega og ekki of aftarlega.
Böndin eiga að vera rétt stillt þannig
að eyrað lendi í miðju v-forminu og
spennan á hliðinni. Bandið skal ekki
vera lausara en það að einn fingur
komist á milli bands og höku. Ekki
má líma merki eða mála á hjálma því
þá getur höggþol þeirra minnkað.
Hjálma á að taka af sér þegar hætt
er að hjóla. Mikilvægt er að brýna
fyrir börnum að hjálma má ekki nota
í leiktækjum. Það getur valdið því að
þau festist í leiktækjum.
Hlaupahjól, línuskautar og hjóla-
bretti eru vinsæl farartæki eins og
hjólið þegar fer að vora. Þegar
hlaupahjól, línuskautar og hjóla-
bretti eru valin fyrir börn er mik-
ilvægt að hafa í huga að mjúk dekk
eru betri þar sem þau draga úr
höggum og eru stöðugri. Örygg-
isbúnaður er mikilvægur á þessum
farartækjum. Í öllum tilfellum skal
vera með hjálm. Til eru sérstakir
hjálmar fyrir hjólabretti og línu-
skauta. Hjólabrettahjálmar ná
lengra niður á eyrun en hefðbundnir
hjólahjálmar og línskautahjálmar
eru með aukavörn að aftan þar sem
algengt er að fólk detti aftur fyrir sig
á línuskautum. Þó er hægt að nota
hefðbundna hjólahjálma bæði á línu-
skautum og hjólabrettum. Á hlaupa-
hjólum eru hefðbundnir hjóla-
hjálmar notaðir. Hjálmar eru þó
ekki fullnægjandi öryggisbúnaður.
Nauðsynlegt er að hafa hlífar á oln-
bogum, úlnliðum og hnjám. Eins og
með hjálma eiga hlífar að vera CE-
merktar. Hlífarnar eiga að passa vel,
vera þægilegar og sitja rétt. Á
hlaupahjólum er svo gott að hafa í
huga að skór þurfa að vera stamir til
að minnka líkur á að fólki renni af
hjólinu. Einnig er mikilvægt að
huga að viðhaldi. Fara þarf reglu-
lega yfir hjólabúnað, hreinsa hann
og athuga slit ásamt því að vera viss
um að bremsur séu í lagi.
Það er því að mörgu að hyggja
þegar börnin halda út í umferðina.
Mikilvægast er að kenna þeim að
haga sér í umferðinni og gera þeim
grein fyrir þeim hættum sem þar
leynast. Munum svo að við fullorðna
fólkið erum fyrirmynd barnanna og
ættum því alltaf að nota viðeigandi
öryggisbúnað á hjólum, línu-
skautum, hlaupahjólum og hjóla-
brettum.
Börn og umferðin
Hildur Tryggvadóttir Flóvenz
fjallar um börn í umferðinni
og þann öryggisbúnað
sem þau þurfa
» Þegar hjóleru valin
fyrir börn er
mikilvægt að
hafa í huga að
þau séu í réttri
stærð.
Hildur Tryggvadóttir
Flóvenz
Höfundur er starfsmaður hjá
Slysavarnafélaginu Landsbjörg.
Rakarastofan
Klapparstíg
S: 551 3010
Hair play frá
Rakarastofan
Klapparstíg