Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Blaðsíða 24

skrautlegar skikkjur og hjálma, sem gerðir
voru úr rauðum og gulum fuglafjöðrum, helzt
af Oo-fuglinum. Þar sem aðeins fáar fjaðrir
fengust af hverjum fugli, tók það langan tíma,
allt að 9 mannaldra, að búa til svona skikkjur.
Sérhver höfðingi hafði mann til að veiða þessa
fugla. Veiðimaðurinn náði þeim í snörur, plokk-
aði þessar nothæfu fjaðrir af þeim og sleppti
svo fuglinum.
Trúarbrögðin voru andadýrkun. Andarnir
bjuggu í himninum, hafinu eða jörðinni. Þeir
tilbáðu andana í gegnum skurðgoðamyndir úr
tré eða steini. Myndir þessar voru hafðar í
hofi, „Heiaus“. Nátengd trúarbrögðum þeirra
var Tabu-kerfið. Ýmsar fæðutegundir, þar á
meðal fiskur, var „Tabu“ fyrir fólkið, en ekki
fyrir höfðingjana. Á sérstökum Tabu-dögum
mátti ekki heyrast nokkurt hljóð, jafnvel börn-
in þorðu ekki að láta á sér kræla, því sá var
dauðans matur, sem braut Tabu-kerfið.
Maður getur ekki mikið kynnzt hinu frum-
stæða lífi Hawajibúa. Bezta tækifæri til að fá
vitneskju um það, er að rannsaka hið ágæta
„Bishop Museurn" í Honolulu.1) Hinir upphaf-
lega innfæddu Hawajibúar hafa með árunum
blandazt mörgum öðrum kynstofnum.
Árið 1878 byrjaði mikill innflytjendastraum-
ur af Portúgölum frá Madeira, og 1884 af
Japönum. Ibúatala eyjanna nú2) er nálega 324
þúsund, þar af Japanar 128 þúsund, Kínverjar
24 þús., Portúgalar 27 þúsund, Filippeyingar
49 þús., Kóreumenn 5 þús., Ameríkanar, Eng-
lendingar og Germanar 86 þús., ennfremur frá
Porto Rico yfir 6 þúsund, en aðeins 21 þúsund
Hawajibúar. Þetta er því mjög blandaður hóp-
ur. Þarna mætist austrið og vestrið og markar
svip, skipulag og háttu. Vissir hlutar af Hono-
lulu'eru þannig algjörlega japanskir hvað við-
víkur íbúum, húsum, áhöldum, verzlunum o. þ.
h. Allur fjöldinn af þessu aðkomna fólki eru
karlmenn, því að launin fyrir jarðræktarvinn-
una eru svo lítil, að þau nægja aðeins einhleyp-
um mönnum til þess að lifa af.
Til að fá hugmynd um eyjarnar, útlit, upp-
runa þeirra, jurta- og dýralíf, skulum við nú
hugsa okkur að við komum siglandi af hafi og
göngum á land í Honolulu. Það er bær, sem
telur yfir 100 þúsund íbúa. Auðvitað er okkur
fagnað með marglitum „Leis“ og gleði- (Aloha)
hrópum. Þessari einkennandi hawajiisku
kveðju, sem getur táknað svo margt og mis-
munandi, en fyrst og fremst hjartanlega mót-
1) Bishop Museum var stofnað af auðmanninum Mr.
Bishop. Hann var giftur Bemice prinsessu. Hún var
síðasti afkomandi Kamehamea I, konungs,
2) Ár 1927.
tökukveðju. Frá Honolulu skulum við svo leggja
upp í ferð um eyjarnar. Honolulu er ágæt höfn,
varin af kóralrifi. Svipað á sér stað með Pearl
Harbour, lengra vestur frá, þar er líka ágæt
lokuð höfn. Þar er mjög þýðingarmikil flota-
stöð fyrir U.S.A.
Það sem mest gagntekur mann þegar í land
er komið, hvort heldur maður labbar um götur
bæjanna eða leggur leið sína um dalina, er sker-
ast inn í fjöllin að norðanverðu, er hinn grósku-
mikli hitabeltisgróður. Hvar sem auga á festir
sér maður pálma, bæði kokos-, konga- og döðlu-
pálma, með stofnana umvafða philodendrom. I
görðum sjást þróttmiklar ástralskar araucariar
vaxa saman með pandanus, brauðaldinum og
mango, og banyantré ^fíkjuteg.) með svonefnd-
um loftrótum, er mynda stóra forsælu. En fyrst
og fremst gefur maður gaum að hinum fagur-
blómstrandi trjám og runnum; hibiscus-Iiminu
með rauðum eða gulum blómum, poinciana með
skarlatrauðum og bougainvillan, er skrýðir sig
fjólubláum blómstrum, en síðast en ekki sízt
kaktusrunnunum, sem opinberast fyrst á kvöld-
in, þegar „drottning næturinnar" opnar sín
hvítu blóm.
I ávaxtabúðunum er óhemju úrval af ávöxt-
um; bananar, alligatoperur, papaya (eins kon-
ar trémelónur), guava, appelsínur, opuntia,
ferskjur og plómur, en fremst í flokki er ávöxt-
urinn, sem er táknrænn fyrir Hawajieyjar, en
það er ananasinn.
Helztu afurðir Hawajieyja er sykurreyr og
ananas. Ferðist maður um eyjarnar, sér maður
alls staðar sykurreyrsmerkur, þar sem sykur-
reyrinn vex í löngum röðum. Hann þarfnast
mikils vatns og vex aðeins þar sem nægilegt
vatn er, eða þar sem hægt er að vökva jörðina.
Eftir 18 mánuði er reyrinn þroskaður til upp-
skeru og áður en hún hefst, er mörkinni skipt
í uppskerusvæði, síðan er eldur borinn í gróð-
urinn og þá brenna öll hin skrælnuðu blöð, ill-
gresi og skorkvikindi. Þessu næst er reyrinn
sleginn og honum dyngt upp á vagna, er ganga
eftir mjóum brautum að verksmiðjunum. Á ein-
stöku stöðum eru ár eða lækir látnir fleyta
reyrnum af myllunum. Þær vinna svo hrásykur
úr reyrnum,j3em síðar er sendur til San Fran-
cisco til fullnaðarvinnslu. Aðeins ein verk-
smiðja í námunda við Honolulu fullvinnur syk-
urinn. Árið 1925 var sykurframleiðslan yfir
770.000 tonn.
Fyrir 20 árum þekktist ekki ananasrækt á
eyjunum, en nú er aðeins einn atvinnuvegur,
sem tekur henni fram. Jarðrými, sem ekki er
hægt að vökva og nota til sykurræktunar, því
sá ávöxtur þarf mjög lítinn vökva. Þegar um
160
V í K I N G U R