Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Blaðsíða 49

upp á þilfar, jafnvel þeir, sem sjúkir voru og höfðu
ekki getað haft fótavist í langan tíma, skreiddust á
fætur. Það var ekki um að villast, þeir voru að nálgast
ey. Bátarnir voru mannaðir í skyndi. Alla dreymdi um
ferskt lindarvatn og um að leggjast fyrir í skuggum
trjánna. Hvílík unun myndi það verða að finna aftur
fasta grund undir fótum í stað hins vaggandi timburs.
Vonbrigðin urðu sár, þegar nær dró eynni, reyndist hún,
og síðan önnur, vera óbyggð og óbyggjanleg, nakið sker
úti í miðju hafi, þar sem hvorki var að fá ferskt vatn
né ferska ávexti. Það var ekki ómaksins vert að taka
þar land. „Fyrst þar var hvorki að finna fólk né hress-
ingu né vistir af nokkru tagi, voru ey þessi og St. Páls-
ey nefndar Desaventuradas — Ógæfueyjarnar". Aftur
var haldið áfram ferðinni yfir hina bláu auðn. Dag
eftir dag og viku eftir viku þokaðist-flotinn áfram á
þessari siglingu, sem ef til vill hefur verið ægilegust,
kvalafyllst og vonlausust allra, er um getur í sögu
mannlegra þjáninga.
Loks 6. marz 1521, þegar sólin kom upp 1 hundrað-
asta sinn frá því þeir yfirgáfu Cabo Deseado, lýsti hún
yfir landi, sem þeir héldu, að ekki væri annað en ein
af hinum venjulegu hillingum. Þó var einnig þennan
morgun hrópað frá siglutoppinum: „Land! Land!“ Það
var á síðustu stundu. Hefðu þeir verið tveim eða þrem
dögum lengur í hafi, myndum vér aldrei hafa spurt
til þessa hetjulega leiðangurs. Með áhöfnum deyjandi
úr hungri hefðu skipin (nú orðin að fljótandi grafreit-
um) haldið áfram hinni takmarkalausu siglingu, þar
til þau hefðu sokkið í stormi eða brotnað í spón við
kletta. En þessi ey var byggð, guði sé lof, og gat veitt
hinum þyrstu svaladrykk. Flotinn var ekki fyrr kom-
inn inn í víkina, hafði varpað akkerum og fellt segl,
en hraðskreiðir bátar lögðu frá landi, litlir, málaðir
bátar með seglum úr fléttuðum pálmablöðum. Hin nöktu
börn náttúrunnar klifruðu fimlega eins og apar upp á
skipin, og svo framandi voru þeim venjur og hugsun-
arháttur siðaðra manna, að þeir létu óðar greipar sópa
um allt, sem hönd á festi. Hlutir hurfu í einni svipan,
líkt og einhver töfrabrögð væru í tafli. Skorið var á
festina, sem bátur Trinidads var bundinn með, og síðan
reru þessir fingralöngu heiðursmenn honum í land. Villi-
mennirnir hremmdu þennan ágæta feng án þess að hafg
nokkurt hugboð um, að athæfi þeirra væri vítavert.
Þessum einföldu og hrekklausu heiðingjum fannst ekk-
ert athugavert við þetta framferði sitt. Þeim fannst
sjálfsagt og rétt að stinga öllu lauslegu í hárið (þar
sem naktir menn hafa enga vasa) alveg eins og Spán-
verjum, páfanum og keisaranum fannst það sjálfsagt
og rétt að lýsa allar þessar ófundnu eyjar með öllu
kviku, bæði mönnum og skepnum, eign Hans Kristilegu
Hátignar Spánarkonungs.
Magellan sá, að hinir innbornu höfðu í hyggju að
helga sér eigur hans, þó að þeir hefðu hvorki skilríki
fyrir þeim frá keisara né páfa. Hann mátti ekki láta
svo búið standa, því að báturinn, sem skráður var á
birgðalistann „keyptur handa Trinidad fyrir 3937%
maravedia", var nú orðinn ómetanlega verðmætur þarna
í þessum afkima, tíu eða tólf þúsund mílur frá heima-
landinu. Þeir urðu að ná bátnum úr höndum hinna
slyngu ræningja. Aðmírállinn sendi því fjörutíu vopn
aða menn í land daginn eftir til að sækja hann og veita
hinum óráðvöndu eyjarskeggjum ráðningu. Nokkrir af
kofum þeirra voru brenndir, og þeir veittu enga alvar-
lega mótspyrnu, því að þeir voru lélegum vopnum búnir.
Þeir voru, að því er Pigafetta segir, „algerlega óvanir
boga og örvum, því að þegar þeir særðust af boga-
skoti, drógu þeir örina úr sárinu og skoðuðu hana með
slíkri undrun, að óvinalið þeirra komst við. Einu vopn-
in sem þeir höfðu, voru spjót ydd með fiskbeinum".
Þeir flýðu dauðskelfdir úr skotmáli og földu sig í skóg-
arkjarrinu fyrir skeytum þessara hræðilegu, hvítu villi-
manna. Spánverjarnir gátu birgt sig að drykkjarvatni
og rænt miklu af matvælum. Þeir tóku allt sem hand-
bært var í hinum yfirgefnu kofum — fisk, fugla og
ávexti. Svo þegar báðir aðilar voru búnir að fara rupl-
ferðir hvor til annars, hinir innbornu búnir að ræna
Spánverjana, og Spánverjarnir hina innbornu, refsuðu
siðmenntuðu ræningjarnir eyjarskeggjum með því að
gefa heimkynni þeirra um aldur og ævi nafnið Ladrones
— Þjófaeyjarnar.
En hvað sem öðru leið, urðu þessar gripdeildir Spán-
verjunum til bjargar. Þriggja daga hvíld, nýir ávextir,
nýtt kjöt og gnægð af fersku vatni komu flestum leið-
angursmanna aftur til góðrar heilsu á skömmum tíma.
Sumir þeirra voru að vísu of langt leiddir til þess að
þeim gæti batnað, og dóu þeir úr sjúkleik sínum á síð-
asta áfanga leiðarinnar — meðal þeirra var eini Eng-
lendingurinn í leiðangrinum — en nokkrir tugir voru
svo máttfarnir og þrekaðir, að þeir gátu ekki sinnt
verkum. Þegar önnur ey kom í augsýn viku síðar og
svo enn önnur, vissi Magellan, að þeim myndi vera
borgið. Samkvæmt útreikninguni hans hlutu þetta að
vera Mólúkkaeyjarnar. Hann ímyndaði sér, að hann
væri búinn að ná takmarki sínu. En þrátt fyrir brenn-
andi óþolinmæði og knýjandi nauðsyn að hjúkra hinum
sjúku og seðja hungraða, gætti hann þó allrar varúðar.
f stað þess að taka land í Súlúan, stærri eynni, hélt
hann til þeirrar minni, sem Pigafetta nefndi Húmúnú,
hún var auðsjáanlega óbyggð, en hann vildi forðast alla
árekstra við innbonia sökum þess, hve menn hans voru
þrekaðir. Hann vildi hlífa þeim við öllu umstangi og
bardögum, þar til þeir væru komnu >il góðrar heilsu.
Hinir sjúku voru bornir á land, fengu nýtt lindarvatn
U-ð drekka, og einum af grísunum, sem stolið hafði verið
á Ladroneyjunum, var slátrað handa þeim. Þeim var
bezt að hvílast, ekkert lá á. En síðari hluta næsta dags
kom bátur frá Súlúan með vinsamlegum innbornum
mönnum. Þeir höfðu nýja ávexti meðferðis, sem Piga-
fetta undraðist mjög, því að hann hafði aldrei séð ban-
ana eða kókoshnetur, en sjúklingarnir hresstust undar-
lega fljótt af kókosmjólkinni. Nú hófst verzlunin: Fisk-
ur, fuglar, pálmavín, appelsínur og alls konar ávextir
og grænmeti var keypt fyrir fáeinar bjöllur, litlar gler-
perlur og annan hégóma — og nú um síðir eftir margra
vikna og mánaða hungur gátu bæði sjúkir og heilbrigðir
fengið saðningu sína.
Magellan hélt að hann væri kominn til hins fyrir-
heitna lands, Kryddeyjanna. En hann sá brátt, að hon-
um hafði skjátlazt. Hefðu þetta verið Mólúkkaeyjar,
myndi Enrique hafa skilið mál eyjarskeggja. Hann
skildi það ekki. Þeir voru ekki samlandar þræls hans,
svo að hann hlaut að vera kominn til einhverra annarra
eyja. Einu sinni enn leiddi villan til nýrra uppgötvana.
V I K I N G U R
1B5