Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1950, Blaðsíða 50

Magellan hafði stefnt tíu stigum of norðarlega og hafði
því rekizt á algerlega óþekktan eyjaklasa, sem engan
Evrópumann hafði grunað að væri til. 1 leit sinni að
Mólúkkaeyjunum hafði hann fundið Filippseyjar, sem
urðu lengur í eigu spænsku krúnunnar en nokkur af
þeim löndum, er Kolumbus, Cortez og Pizarro fundu.
Jafnframt hafði hann sjálfur eignazt ríki, því að sam-
kvæmt samningum átti hann og Faleiro að fá tvær
eyjar til eignar, ef fleiri fyndust en sex. Hann, sem
daginn áður hafði verið allslaus æfintýramaður, glæfra-
maður á glötunarbarmi, var nú orðinn herra yfir sínu
eigin landi með rétti til ævarandi hlutdeildar í þeim
tekjum, er nýlendan kynni að gefa af sér, og þannig
einn af auðugustu mönnum í heimi.
Hversu svipmikil hamingja eftir hinar þrotlausu
mannraunir, hina löngu og að því er virtist árangurs-
lausu leit. Þó að hinn holli matur og drykkur, sem inn-
bornir menn frá Súlúan fluttu til þessa sjúkrahúss und-
ir berum himni, kæmi í góðar þarfir, reyndust áhrif
hins andlega lífdrykkjar, vissunnar, engu síður undur-
samleg. Eftir að hinir sjúku höfðu fengið nákvæma að-
hlynningu á þess&ri suðrænu strönd í níu daga, voru
þeir flestallir búnir að ná sér, og Magellan bjóst nú
til að heimsækja granneyna. En á síðustu stundu lá við
sjálft, að slys eyðilegði hamingju hins sárþreytta manns.
Pigafetta vinur hans og söguritari var að dorga við
borðstokkinn, steig á regnvotan bjálka, missti fótanna
og féll útbyrðis, án þess að nokkur veitti því eftirtekt.
Munaði minnstu, að aðalsöguritari fyrstu siglingarinn-
ar umhverfis jörðina endaði þar aldur sinn, því að
Pigafetta var ósyndur og því nærri drukknaður. Til
allrar hamingju tókst honum að ná í stórseglið, sem
dróst niður í sjóinn, og hélt hann sér í það hrópandi
á hjálp. Hinn ómissandi söguritari var síðan innbyrtur
heill á húfi.
Svo undu þeir upp segl glaðir og reyfir. Allir vissu,
að þeir voru komnir yfir hið óravíða haf og að þeir
áttu nú ekki lengur neina langa útivist fyrir höndum.
Þegar þeir legðu af stað aftur, eftir fáa daga eða
nokkrar klukkustundir, myndi óslitin röð af eyjum jafn-
an vera innan sjónhringsins. Loks á fjórða degi, 28.
marz, daginn fyrir föstudaginn langa, kom flotinn til
Mazzava eða Mazaba, þar sem leiðangursmenn hvíldu
sig um hríð, áður en þeir héldu áfram leitinni að Krydd-
eyjunum, sem nú orðið voru ekki langt undan.
Á Mazzava, litlum hólma, sem telst til Filippseyja,
svo litlum, að ekki er hægt að finna hann á korti nema
með stækkunargleri, henti Magellan eitt hið undursam-
legasta atvik, sem fyrir kom um dagana. Hvað eftir
annað hafði hamingjan brugðið í svip björtum fagnað-
arljóma yfir hið sólai'lausa og stritsama líf Magellans,
svo leifturbjörtum, að hann bætti honum hinar blý-
þungu áhyggjur, er hann hafði borið löngum stundum
með þrotlausri þolinmæði í einmanaleik sínum. Hið ytra
tilefni þessa atviks virtist lítilfjörlegt. Þegar hin þrjú
stóru framandi skip nálguðust strönd Mazzava undir
þöndum seglum, hópuðust eyjarskeggjar forvitnir og
vingjarnlegir ofan í flæðarmálið. Áður en Magellan fór
í land, sendi hann Enrique þræl sinn sem boðbera á
undan sér, því að hann gerði réttilega ráð fyrir, að hinir
innbornu myndu betur treysta brúnum manni af þeirra
eigin kynstofni en hinum skeggjuðu, hvítu mönnum,
annarlega klæddum og með alvæpni.
Nú gerðist undrið. Hinir innbornu flykktust um
Enrique masandi og hrópandi, og Malajaþrællinn kom
ekki upp nokkru orði af undrun, því að hann skildi
mest af því, sem þeir sögðu. Hann skildi spurningar
þeirra. Það voru nú liðin mörg ár síðan hann var num-
inn á brott úr heimkynnum sínum, mörg ár liðin, síðan
hann hafði heyrt nokkurt orð á móðurmáli sínu. Hversu
undraverð stund, ein athyglisverðasta stundin í sögu
mannkynsins. f fyrsta sinn síðan hnöttur vor tók að
snúast um möndul sinn og reika hringbraut sína, hafði
lifandi maður komizt heim til sín aftur með því að
fara sjálfur umhverfis hnöttinn. Engu skiptir, að hann
var maður lítils háttar, þræll, því að mikilvægið er
fólgið í örlögum hans, en ekki í persónuleika hans. Oss
er aðeins kunnugt um þrælsheiti hans, Enrique, en vér
vitum sömuleiðis, að hann var numinn á brott af heimili
sínu á eynni Súmatra, að Magellan hafði hann með sér
til Malakka og síðan til Indlands, Afríku og Lissabon,
að hann ferðaðist þaðan til Brasilíu og Patagóníu og
varð fyrstur til þess allra jarðarbúa að fara alla leið
umhverfis hnöttinn og koma aftur á þann stað, þar sem
tunga hans var töluð. Eftir að hann hafði kynnzt á leið
sinni hundruðum og þúsundum þjóða, kynflokka og ætt-
bálka, þar sem hver lét í ljósi hugsanir sínar með sér-
stöku móti, var hann nú kominn heim til sinnar eigin
þjóðar, þar sem hann skildi alla og allir skildu hann.
Magellan vissi því, að hann var búinn að ná tak-
marki sínu, ljúka hlutverki sínu. Hann var nú aftur
meðal þeirra þjóða, sem töluðu Malajatungu, meðal
þeirra, er hann hafði yfirgefið fyrir tólf árum, þegar
hann sigldi í vestur frá Malakka, þangað sem hann
myndi nú koma innan skamms aftur með þræl sinn.
Hvort það yrði daginn eftir eða nokkru síðar og hvort
það yrði hlutskipti hans sjálfs eða einhvers annars að
komast til hinna fyrirheitnu eyja, virtist skipta litlu
máli, því að raunverulega var takmarkinu náð á þeirri
stund, er sannað var til hlítar, að sá, sem stöðugt heldur
í sömu átt umhverfis hnöttinn, hvort heldur í vestur,
með sól eða í austur, móti sól, hlýtur að koma aftur á
þann stað, þaðan sem hann hóf ferð sína. Það sem
vitringana hafði grunað í þúsundir ára og fræðimenn-
ina dreymt um, var nú orðið að vissu fyrir sakir hug-
rekkis þessa eina manns. Jörðin var hnöttótt, því að
maður hafði farið umhverfis hana.
Við spilið.
1B6
V I K I N G U R