Fálkinn - 14.07.1928, Blaðsíða 5

F A L K I N N
5
Sunnudagshiigleiðing.
Eftir síra lngimar Jónsson.
.ijVeriö œtið glaðir“ (I. lJess. 5, 16).
Á sumrum taka menn, l'rem-
ur en á öðrum árstímum, stund
og stund til þess að gleðja sig
og aðra, til þess að skemta sjer,
sem kallað cr. Margir eru önn-
um kafnir alla vikuna, og þeim
verður þá helst að vegi að taka
sunnudaginn til þess.
Sumum kann að finnast það
óviðfeldið að nota helgidaginn
til þess að skemta sjer. Og
stundum hefir slík stefna ráðið
miklu innan kristindómsins,
sem hiklaust hefði fordæmt það.
Það er sii stefna, sem telur alla
svonfnda veraldlega gleði and-
stæða kristindóminum.
f mínum augum er kristin-
dómurinn ekki að eins gleði-
hoðskapur að nafninu til, held-
ur og í raun og veru. Sú guðstrú,
sem hann innrætir mjer, lamar
ekki gleði mína, heldur eykur
hana. En getur þá hugsast, að
gleðin hafi samt sem áður eitt-
hvað ilt í för ineð sjer, úr því
að sumir virðást fælast hana?
Jeg veit, að sumt er nefnt.
gleði, sem ekki á það skilið.
Sumt af því, sem kallað er
skemtanir, er einskis virði og
minna en það.
Sannarleg gleði er það eitt,
sem snertir að einhverju leyti
instu og hestu strengi manns-
hjartans. En hún er þó með
mörgu móti. Einn finnur gleði i
fegurð á einhverju sviði, annar
finnur mesta gleði í þekkingu,
og hinn þriðji í góðum verkum,
i því að sýna öðrum ástúð og
hlíðu og greiða fyrir þeim.
Hitt er rangnefni, að lcalla
það gleði, þótt hlátur sje vakinn
i svipinn ef tilefnið er mark-
laust. Það er þá fremur mein-
laust gaman. En' stundum er þó
það, sem menn hafa sjer að hlát-
ursefni, ekki meinláust. Jeg tek
til dæinis, þegar menn henda
gaman að öðrum og þá einkum
þeim, sem lítils eru um megn-
ugir. Það getur verið grátt gain-
an, því oft særir það þann, er
fyrir því verður. Og sá hlátur,
sem það vekur er ekki útrás
gleði nje góðra tilfinninga, held-
ur lægri hugarhræringa. Með dá-
lítilli sjálfsrannsókn og athygli
getum vjer fundið, hvar tak-
mörkin eru, svo að vjer hættum
að láta nöfnin villa oss, og liætt-
um að sækjast eftir því, sem er
fánýtt eða verra en það. Því að
það, sem skaðar oss sjálf, er
verra en fánýtt, og það, sem sær-
ir einhvern annan, kemur niður
á oss líka fyr eða síðar.
En þetta dregur ekki úr gildi
hinnar sönnu gleði. Hún skaðar
engan, og mjer virðist hún ekki
heldur geta komið í bág við
neinar skyldur kristins manns.
Sá, sem er glaður, hugsar ekki
miður um sína nánustu fvrir
það, og enginn mundi freinur
vera kaldur og tilfinningalaus
við aðra, þótt sjálfur væri hann
glaður, þvert á móti hygg jeg,
að þá sje meiri von til, að sam-
úð og bróðurhugur fái að ráða,
þegar sönn og einlæg gleði býr í
brjóstum manna. Þá hygg jeg
Jíka, að hjálpfýsin sjc venju
fremur upjii í mönnum, já meira
að segja löngun til að hjálpa og
hæta úr, hvar sem hægt væri.
Yfirleitt hygg jeg, að í einlægri
og sannri gleði komi fremur hið
hetra upp á yfirborð sálarinnar
og verði ríkjandi í huga manns-
ins og hjarta, — a. m. k. í bili.
En þá fá líka verri eða lægri
hvatirnar verri aðstöðu og kom-
ast síður að. GJeðin. hefir því
bætandi áhrif á skapgerð
mannsins.
Margur er sá hlutur, sem er
góður, en þó bestur í liófi. Likt
er um gleðina. Það er hugsan-
legt, að gleði og hjartsýni næðu
svo tökum á manni, að hann
tæki að loka aúgunum fyrir hinu
illa í heiminum. Það væru öfg-
ar, og ekki í anda Krists. Því að
að hann leit á jarðlífið eins og
það er. En hann leit lengra, á
takmark mannsins, á það, sem
hann getur orðið, þrátt fyrir alt.
Gleði og alvara eru oft nefnd-
ar sem andstæður. Það er nú að
vísu ekki alveg rjett, því að gleð-
Um nokkra mannsaldra hefir
konunglegi danski balletíinn í
Kaupmannahöfn notið heims-
frægðar, bæði fyrir þá rækt, er
stjórnendur hans höfðu lagt við
hann og ekki síst fyrir hina á-
gætu listamenn, er þaðan lögðu
land undir fót. Saga ballettsins
hefst i raun rjettri, þegar Vin-
cenzo Tomaselli, venjulega
nefndur Galeotii varð dansmeist-
ari, árið 1775. Til þess tima
hafði ballettdans að vísu verið
iðkaður, en hann var að mestu
leyti stæling á ballett þeim, er
var við hirð Luðvíks XIII og
Lúðvíks XIV., t. d. ballettinn
„Flora“, sein sýndur var árið
1699. Galeotti sá, sem áður er
nelndur, hafði stjórnað ballett-
um í París, London og víðsveg-
ar á Ítalíu, en Danastjórn bauð
honum svo mikið fje ,að hann
ákvað að fara til Kaupmanna-
hafnar og taka að sjer stjórn
ballettsins þar. Um þær mundir
var Ánna Frölich hesta dans-
mærin við kgl. ballettinn. Danski
leikarinn Elith Reumert lýsir
henni þannig, að fegurð hennar
hali verið algerð, bæði ytri og
innri. Leiklist hennar var ein-
stök. Hún varð Galeotti ómet-
anleg stoð i hinu erfiða verki
hans, að koma skipulagi á bal-
lettinn. Galeotti var starfsmaður
með afbrigðuin og á meðan
hann hafði embætti þetta með
höndum, samdi hann 48 balletta
og Anna Frölich gjörði sitt til
að auka hróður þeirra. Því mið-
ur naut hennar ekki lengi við.
Hún dó 1784, ltornung. Frægast-
ir allra lialletla Galeotti eru „La-
gertha“ og „Romeo og Julia“.
Auk heilla halletta samdi hann
ýmsa minni dansa.
Nafn Galeotti mun lengi i
heiðri haft í Danmörku og víð-
ar, en mesta frægð sína á kgl.
ballettinn þó að þakka þeim
feðgum Antonine og August
Bournonville.
Antoine BournoviUc kom fyrst
in útilokar ekki alvöru og al-
varan útilokar ekki gleði. Glað-
lyndur maður getur lika fengist
við alvöruefnin, og alvörumað-
urinn, getur glaðst lika. En þó,
— el' lögð er of einhliða rækt
við gleðina, þá er hætt við að
alvaran minki. En þetta verðum
vjer að forðast. Alvaran á líka
rjett á sjer, því að lífið er full-
komin alvara. Það niá oss ekki
gleymast. Alvara lífsins er að
vísu fremur hlandin gleði en
sorg, a. m. k. fyrir þá, sem hafa
lært af lvristi að trúa á föðurinn
á himnum, treysta honum og
fela honum alt.
Þess vegna megum vjer aldrei
gleyma honum í gleði vorri, hon-
um, sem vjer eigum öllum
fremur gleði vora að þakka. Þeg-
ar vjer eigum erfitt, þá verðum
vjer fegin að mega lialla „höfði
þreytlu í drottins skaut“. En
vjer megum, og vjer eigum líka
að koma til hans í gleði vorri.
Hann tekur áreiðanlega þátt í
henni með oss líka.
fram á sjónarsviðið i Ivaup-
mannahöfn 17. apríl 1792. Hann
var sonúr leikhússtjórans við
„Grand Theatre" í Lyon og móð-
ir hans var fræg leikkona. Til
Hafnar kom hann frá Stokk-
hólmi, en þar hafði hann dans-
að þar til Gustav III. var myrt-
ur. Hann giftist leikkonunni
Marianne Jensen, sem dó ung,
en hann settist að í Höfn og tók
að sjer stjórn ballettsins eftir
daga Galeotti og hélt henni frá
1816 til 1823.
Aiignst Bournovitle, sonur An-
toine, er fæddur 21. ágúst 1805
og kom fyrst fram á leiksviðið
1813, aðeins 8 ára gamall. Mesta
eftirtekt vakti hann þó, er hann
10 ára gamall ljelc Erling í sorg-
arleiknum „Hákon jarl“. 12 ára
gamall Ijek hann Adonía í
„Dómur Salómons". Lófatakið
og fagnaðarlætin, sem voru
bönnuð í reglugjörð leikhússins,
voru svo mikil, að slíkt hafði
aldrei heyrst. 15 ára gamall fór
hann með föður sinum til Par-
ísar. Þar sá hann hinn dásam-
lega leikara Thalma, sem þá var
við Théatre Francaise, en þrátt
fyrir lcikarahæfileika sína ákvað
hann að helga sig danslistinni
og hóf nám við dansskóla Cou-
lon’s. Skömmu síðar hjelt hann
heim aftur og dvaldi þar til árs-
ins 1824, en þá fjekk hann ut-
anfararleyfi og styrk hjá kon-
ungi til lrekara náms. 1826 tók
hann próf með hæstu ágætis-
einkunn við Théatre de l’Aca-
demie Royale de Musique og
bauðst þegar staða í París gegn
afarháum launum. Danakongur
samþykti, að hann dveldi þar 2
ár. Áð þeim loknum hélt hann
til Kaupmannahafnar og var kgl.
dansmeistari frá 1830 til dauða-
dags (30. nóv. 1897).
Bouronville var listamaður „af
guðs náð“, gáfaður og göfug-
menni hið mesta. Frægð hans
flaug um allan heim og danski
ballettinn óx undir stjórn hans
m<----------------------------------->■
A * •
Hafið þjer smalikað brúnað rransk-
brauð? Kaupið Therma brauðrist
og brúnið brauðið á borðinu hjá
yður. Þjer munuð aldrei borða
óbrúnað brauð eftir það.
Júlíus Björnsson.
Raftækjaverslun. Austurstræti 12.
- -
■<-----------------------------------
rararara augu wmam
yöar hvíla best Laugaveg 2-gleraugu.
Einasta gleraugnaverslun á íslandi sem
hefir sjerstakt tilraunaborð. Þar getiÖ
þjer fengið mátuö gleraugu viö yðar hæfi
— ókeypis — af gleraugnasjerfræðingnum
sjálfum. Meö fullu trausti getiö þjer látiö
hann máta og slípa gleraugu yöar. —
Farið ekki búða vilt, en komiö beint í
GLERAUGNASOLU SJERFÆÐINGS-
INS, sem að eins er á Laugaveg 2.
■nnDHM|| Sími 2222.
svo mjög, að einsdæmum sætir.
Auk margra minni balletta,
samdi hann 36 stóra, sem allir
eru heimsfrægir. Margir hinna
liestu dansmanna og dansineyja,
sem sýnt hafa listir sínar í Ev-
rópu eru Danir, t. d. Lucille
fíralm, Adelina fíene, Hans
Beclc, Juliette og Valdemar Price,
Elna Jörgen Jensen, Ulla Paul-
scn, og ineðal hinna yngri Elisa
Hansen, Margrctlxe Brock-Niel-
sen o. fl.
Hans Beck var árin 1894—
1915 einn af aðalmönnum liall-
eLtsins og hlaut á unga aldri
frægð um alla Evrópu.
Fyrir fáum árum kom rúss-
neski hallettdansarinn frægi Fo-
kin, til Hafnar. Enginn dansari
hefir síðan August Bournonville
leið, haft jafn víðtæk áhrif á bal-
lettinn i Höfn. Margrethe Brock-
Nielsen var þá A’ið ballettinn og
Fokin varð svo hrifinn af hæfi-
leikum hennar, fegurð og kven-
legum yndisþokka, að hánn tók
hana í flokk sinn og ljek hún í
fyrra undir stjórn hans dóttur
khansins í „Igor fursti“. Síðan
hefir frægð hennar aukist urn
alla Evrópu og er hún nú talin
í fremstu röð ballettdansmeyja.
Hans Bech mælti með henni til
íslandsferðarinnar, er hann var
spurður um hver myndi heppi-
legust til þeirrar ferðar.
Einkennilegt mál er undir dómi um
]iessar mundir í Ungverjalandi. Þýsk-
ur ltaupmaður, Þeter Korb að nafni
hefir farið i mál við stjórnina og
krefst 300(1 marka skaðabóta vegna
þess að símskcyti, sem hann sendi
þaðan úr landi, seinkaði. Dóttir
hans liafði sent honum brjef og sagst
ætla að fremja sjólfsmorð út úr ást-
armáli.. Faðirinn símaði strax sókn-
arprestinum og bað hann fara til
dótturinnar. Sjálfur tók liann fyrstu
brautarlest heim, en er hann kom á
vettvang hafði dóttir hans þegar tek-
ið líf sitt. En presturinn hafði ekki
fengið skeytið fyr en um seinan —
og nú krefst Korb skaðabóta fyrir
ferðakostnað og ennfremur legstein á
leiði dótturinriar.
Danski ballettinn.