Tímarit iðnaðarmanna - 01.06.1959, Blaðsíða 7
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA
7
Sigurður Guðmundsson, Ijósm.
L jósmg nil Aiðn
Ljósmyndagerð hefst liér á landi furðu snemma
eða 1846—’47, sem er tveimur árum eftir að hún flyzt
til Norðurlanda. Það var hinn stórmerki maður séra
Helgi Sigurðsson á Melum í Melasveit, sem það gerði.
Hann liafði lagt stund á læknisfræði, dráttlist og ljós-
myndagerð i Kaupmannahöfn. Séra Helgi er ennfrem-
ur talinn upphafsmaður að Þjóðminjasafninu hér.
Hann vann með frumaðferðinni, svonefndri Daguerre-
aðferð. Þessar myndir voru gerðar á silfurplötu mett-
aðri af joðsamböndum og voru síðan framkallaðar
með kvikasilfri. Uppfinning þessi var afhent almenn-
ingi eftir að franska rikið hafði keypt hana af Dagu-
erre árið 1839. Á fyrstu áratugum ljósmyndagerðar
var allt mjög einfalt í sjálfu sér, en aðal erfiðleik-
arnir lágu i því, hve hið ljósnæma efni var seinvirkt.
Það varð að setja stifur við hnakka persónunnar, sem
sat í stól, þegar myndað var, og lýsingartíminn var
30 mínútur. Allar ljósmyndavélar voru stórar og ó-
meðfærilegar. Allt stækkaði þetta, þegar leið á öld-
ina og glerplatan kom til sögunnar.
Það er fyrst, þegar stækkunarvélin keniur i notkun,
að allt fer að minnka aftur. Og nú í dag eru „negativin"
komin niður í nokkra millimetra.
Ilin geysilega öra þróun i ljósmyndagerð hefir oft
verið örðug fyrir atvinnuljósmyndara hér á Iandi eins
og annars staðar. En reynslan hefur sýnt, að liér hefir
á flestum sviðum tekizt að gera sambærilega vinnu
og annars staðar, þar sem ég þekki til. Og vinnan er
seld hér ódýrara en á Norðurlöndum, þrátt fyrir það,
að allar okkar vélar, pappír og filmur séu í hæsta
lúxustolli, en slikt þekkist hvergi í nálægum löndum,
að handverk eða heil stétt manna sé sett á slikan
hekk.
ÞÝÐING ATVINNULJÓSMYNDARA.
Engin leið er í stuttri grein að skilgreina hina miklu
þýðingu, sem Ijósmyndagerð hefir fyrir nútið og fram-
tíð, og það merkilega hlutverk, sem atvinnuljósmynd-
arinn gegnir i hinu tekniska þjóðfélagi. Allt frá því
að taka og vinna mannamyndir, verður hann nú að
gera alls konar tækifærismyndir, auglýsingamyndir,
sem nú fara sigurför i viðskiptalífinu, sem bezt sést
með þvi að fletta erlendum tímaritum, þar sem allt,
sem nöfnum tjáir að nefna er auglýst með snjöllum
Ijósmyndum, brauðið, sem við borðum og klæðin,
sem við göngum í. Þetta er engin tilviljun heldur gjör-
hugsuð vinna gerð af snjöllum og tæknilega vel mennt-
uðum ljósmyndurum. Útflutningsvörur hverrar þjóðar,
nema Islendinga, eru kynntar af beztu ljósmyndurum,
og eru þar fremstir í flokki frændur okkar á Norður-
löndum, sem láta sér ekki nægja auglýsingaljósmyndir
og kvikmyndir heldur gera þeir sifellt pésa og bækur
tneð ljósmyndum, þar sem sýnd er meðferð og til-
reiðsla matvara ásamt matreiðsluuppskriftinni o. fl.
Ljósmyndir eru ómetanlegar fyrir vísindin, fiski-
fræði, jarðfræði, náttúrufræði, verkfræði, Iæknisfræði,
sagnfræði, lögfræði, rannsóknarlögreglu, sjónvarp og
fl. og fl.
Og framleiðsla á atomsprengjum og vetnissprengj-
um var fyrst möguleg eftir að rannsóknir höfðu verið
gerðar þúsundum saman með verðmælum ljómyndum.
Það virðist þvi vera ótæmandi verkefni framundan,
þótt sá frumstæði hugsunarháttur sé viða rikjandi hér,
að nóg sé, að maður eigi góða ljósmyndavél, þá sé
hann ljósmyndari. En hvernig má það vera, ef hann
kann engin skil á meðferð eða eðli efnisins, sem hann
Efri mynd: Ljósmyndavél frá 1865. — Neðri mynd:
Ljósmyndun með frumaðferðinni.