Vikan - 07.09.1939, Blaðsíða 8
8
VIKAN
Nr. 36, 1939
Sofia Petrovna, kona Lubyantsev lög-
manns, ung og lagleg — tuttugu og
fimm ára gömul — var á gangi eftir
ruddum skógarstígnum með Ilyin, lögfræð-
ingi, sem dvaldi í sumarleyfi þar í grennd-
inni. Það var síðla dags, um fimm leytið.
Snjóhvít flókaský voru á himni, á milli
þeirra gægðist ljósblá heiðríkjan hér og
þar. Skýin voru hreyfingarlaus eins og lim-
krónur gömlu, stóru furutrjánna. Það var
kyrrt veður og mollulegt.
Lengra framundan lá lágur, upphlaðinn
hryggur með járnbrautarteinum, þvert
yfir gangstíginn. Varðmaður var þar á
ÓGÆ
gangi með byssu um öxl. Handan við
hrygginn var stór, hvít kirkja með sex
tumhvelfingum og ryðguðu þaki.
— Ég bjóst ekki við að mæta yður
héma, sagði Sofía Petrovna um leið og
hún leit niður fyrir sig og rótaði í föllnu
laufinu frá í fyrra með sólhlífinni sinni, —
og nú þykir mér vænt um, að við skyldum
hittast. Ég þarf að tala alvarlega við yður
í eitt skipti fyrir öll. Ég bið yður, Ivan
Mihalovitch, ef þér raunverulega elskið
mig og virðið; hættið að elta mig svona!
Þér fylgið mér eins og skuggi, þér horfið
stöðugt á mig með brennandi ástaraugum,
skrifið mér undarleg bréf, og--------ég
veit ekki, hvar þetta endar allt saman.
Hvers vegna, hvað er unnið við þetta?
Uyin sagði ekkert. Sofia Petrovna gekk
þegjandi nokkur skref, og hélt síðan
áfram: — Og þessi gerbreyting á yður,
varð öll á tveim eða þrem vikum, eftir
fimm ára vináttu. Ég þekki yður ekki, Ivan
Mihalovitch!
Sofia Petrovna leit á förunaut sinn í
laumi. Hann horfði með ákefð á flóka-
kennd skýin. Andlitið var reiðilegt og með
gremjusvip, eins og hjá manni, sem neydd-
ur er til að hlusta á einhverja leiðinda
fjarstæðu.
— Mig furðar á, að þér skulið ekki sjá
það sjálfir, hélt frú Lubyantsev áfram og
yppti öxlum. — Þér ættuð að vita, að fram-
koma yðar er ekki viðeigandi. Ég er gift.
Ég elska og virði manninn minn-------ég
á dóttur-----. Getið þér ímyndað yður, að
allt þetta hafi enga þýðingu? Auk þess
þekkið þér, sem gamall vinur, afstöðu mína
til f jölskyldulífsins og skoðun mína á helgi
hjónabandsins.
Ilyin ræksti sig reiðilega og stundi.
— Helgi hjónabandsins — — tautaði
hann. — Drottinn minn!
— Já, já------ég elska manninn minn,
ég virði hann, og að minnsta kosti met ég
mikils friðhelgi heimilisins. Ég mundi held-
ur láta drepa mig en valda Andrey og
dóttur minni óhamingju — —. Ég bið
yður, Ivan Mihalovitch, í guðsbænum látið
mig í friði! Við skulum vera góðir, sannir
vinir eins og áður og hættið þessum stun-
um og andvörpum, sem hæfa yður í raun
og veru alls ekki. Þetta er ákveðið, við
minnumst ekki á það framar! Við skulum
tala um eitthvað annað.
Sofía Petrovna leit í laumi framan í
Ilyin. Ilyin horfði upp í loftið. Hann var
fölur og beit gremjulega saman titrandi
vörunum. Hún gat ekki skihð, hvers vegna
W A.
hann var svona reiður, en fölt andlit hans
snart huga hennar.
— Verið ekki reiður. Við skulum vera
vinir, sagði hún ástúðlega. — Hérna er
hönd mín.
Ilyin tók litla, bústna hönd hennar á
milli handa sinna, þrýsti hana og lyfti hægt
upp að vörum sér.
— Ég er ekki skóladrengur, muldraði
hann. — Vinátta konunnar, sem ég elska,
freistar mín alls ekki.
— Nóg um það! Það er útrætt mál. Við
erum komin að bekknum, við skulum setj-
ast niður.
Það var þungu fargi létt af hjarta Sofiu
Petrovna: Erfitt og viðkvæmt mál hafði
verið til umræðu, og var nú algerlega út-
rætt. Nú gat hún strokið um frjálst höfuð
og horft beint í augu Ilyins. Hún leit á
hann, og hin eigingjarna meirimáttarkennd
konunnar gagnvart manninum, sem elskar
hana, kitlaði hégómagimd hennar nota-
lega. Það gladdi hana að sjá þennan stóra,
sterka mann, með karlmannlegt, reiði-
þmngið andlit, svart, mikið skegg — gáf-
aðan og menntaðan — setjast við hlið
hennar og beygja höfuðið í sorgbitinni
hlýðni.
— Það er alls ekki útrætt mál, byrjaði
Ilyin. — Þú þylur yfir mér stílabókar-
spakmæli. Ég elska og virði eiginmann
minn .... helgi hjónabandsins .... Ég
kann það allt án yðar hjálpar, ég gæti
þulið meira yfir yður. Ég segi yður það
í fullri hreinskilni og sannleika, að ég álít
hegðun mína bæði glæpsamlega og ósið-
lega. En hvaða gagn er að því að segja
það, sem allir vita? Þér ættuð heldur að
segja mér, hvað ég á að gera, en að hella
yfir mig útþvældu og einkisnýtu orð-
skrúði.
— Ég hefi sagt yður það — farið burtu!
— Eins og yður er mæta vel kunnugt,
hefi ég farið fimm sinnum og alltaf snúið
við á miðri leið. Ég hefi ekki nógu mikið
viljaþrek til að fara frá yður! Ég á í bar-
áttu — hræðilegri baráttu, en hvern f jand-
an stoðar það, er mótstöðuaflið vantar, ef
ég er veikgeðja — bleyða! Ég get ekki
barizt við náttúruna! Skiljið þér það? Ég
get það ekki! Ég fer af stað héðan, en hún
heldur í mig og togar mig til baka. Fyrir-
litlegt, viðbjóðslegt veiklyndi!
Ilyin sótroðnaði, spratt upp og gekk
fram og aftur fyrir framan bekkinn. —
Ég hata og fyrirlít sjálfan mig! tautaði
hann og kreppti hnefana. — Drottinn
minn! Ég . leita ástar hjá konu annars
manns, skrifa heimskuleg bréf eins og
skóladrengur, niðurlægi sjálfan mig . . .
ó! Ilyin þrýsti báðum höndum að höfði
sér, emjaði og settist niður.
— Og svo uppgerð yðar og óhreinskilni!
hélt hann áfram með beizkju. — Ef yður
mislíkar þessi viðbjóðslega framkoma mín,
hvers vegna komið þér þá hingað? Hvað
var það, sem dró yður hingað? I bréfum
mínum bað ég yður aðeins um ákveðið,
ótvírætt svar — já eða nei; en í stað þess
að svara beint, komið þér í kring þessum
,,tilviljunar“-samfundum okkar á hverjum
degi og hughreystið mig svo með stílabók-
ar-spakmælum!
Frú Lubyantsev varð skelfd og roðnaði.
Hún varð skyndilega gripin þeirri óþæg-
indakennd, sem grípur heiðvirðar konur,
þegar komið er að þeim óklæddum að óvör-
um.
— Þér virðist haldinn þeim grun, að
ég hafi yður að leiksoppi, sagði hún lágt.
— Ég hefi alltaf gefið yður ákveðið svar,
og — aðeins í dag bað ég yður . . .
— Ó! Eins og bænir stoði nokkuð í slík-
um sökum! Ef þér hefðuð einhverntíma
sagt skýrt og skorinort: — Farið burtu!
væri ég farinn fyrir löngu síðan. En
þér hafið aldrei gefið mér ákveðið svar.
Undarlegt ístöðuleysi! Já, sannarlega; —
annað hvort hafið þér mig að leiksoppi,
eða . . .
Jlyin hallaði höfðinu fram á kreppta
hnefana og þagnaði. Sofia Petrovna fór
að hugleiða framkomu sína gagnvart hon-
um allt frá byrjun. Hún mundi, að ekki
aðeins í framkomu, heldur einnig í leynd-
ustu hugsunum sínum, hafði hún alltaf
sett sig upp á móti ástleitni Ilyins; en þó
fann hún, að það var brot af sannleika £
orðum lögfræðingsins. En þar sem hún gat
ekki gert sér ljósa grein fyrir í hverju
sannleikurinn væri fólginn, gat hún ekki
svarað ásökunum Ilyins, hversu fegin sem
hún vildi. Það var óþægilegt að þegja, og
því sagði hún og yppti öxlum um leið:
— Það virðist þá vera mér að kenna.
— Ég ásaka yður ekki fyrir óhrein-
skilni yðar, stundi Ilyin. — Það var ekki
meiningin með orðum mínum . . . Óhrein-
skilni yðar er eðlileg og í samræmi við eðli
hlutanna. Ef mennirnir yrðu á eitt sáttir
og yrðu allt í einu einlægir hver við annan,
færi allt til fjandans.
Sofia Petrovna var ekki í skapi til að
Smásaga eftir ANTON TCHEKHOW.