Tímarit lögfræðinga - 01.07.1978, Blaðsíða 38

sjón af refsivist, sem ólokið er, samkvæmt reglum 60. gr. hgl., þannig
að refsivist eftir eldri dómi er virt með sama hætti og skilorðsdómur.
Þetta á einnig við, þótt aðili hafi byrjað úttekt á eftirstöðvum refs-
ingar, t.d. vegna rofa á sérstöku skilyrði. Dómstóll getur eftir atvikum
ákveðið, að refsivist verði jafnlöng eftirstöðvum refsingar samkvæmt
eldri dómi, þ.e. þeirri refsingu, sem gefin var eftir með reynslulausn.
Hins vegar getur dómstóll ekki stytt refsitíma eldri dómsins. Vera má,
að dómstóll, sem fjallar um nýtt brot, beiti sektum við því, en haggi
ekki við reynslulausninni, sbr. 60. gr. hgl.
b) Rof á sérstökum skilyrðum. Um skilorðsrof af þessu tagi gilda sömu
reglur og um ótvíræð brot á alm. hgl. Dómsmálaráðherra tekur ákvörð-
un um aðgerðir, sjá 2. mgr. 42. gr. Hann getur m.a. breytt skilyrðum
og sett ný skilyrði innan marka 41. gr. eða ákveðið, að aðili taki út
refsingu þá, sem eftir stendur. Miklu skiptir fyrir aðila, að sönnuð sé
einhver sú háttsemi, athöfn eða athafnaleysi, er felur í sér skilorðsrof.
I greinargerð segir, að um sönnunarhlið þessa máls geti verið skiptar
skoðanir. Meginreglan hlýtur að vera sú, að dómsmálaráðherra hafi
sönnunarbyrðina, og er það einkum brýnt, ef til afplánunar á að koma.
Gallinn er bara sá, að ráðherra metur sönnunina alfarið sjálfur, og
verður ákvörðun hans ekki skotið til hlutlauss aðila. Fullnustumats-
nefnd fjallar ekki um skilorðsrof, sbr. 8. gr. starfsreglna nr. 409/1977.
4) Ný reynslulausn eftir skilorðsrof. Þótt til afplánunar komi á eftir-
stöðvum refsingar, má veita reynslulausn að nýju. Um hana gilda al-
mennar reglur, sé um skilorðsrof skv. 1. mgr. 42. gr. að ræða, en sér-
regla gildir um reynslulausn, sem veitt er eftir afplánun skv. 2. mgr.
42. gr., sbr. 4. mgr. 42. gr. hgl. Þegar svo stendur á, má láta-mann lausan
til reynslu óháð tímaskildögum 1. og 2. mgr. 40. gr. Þykir heppilegt frá
sakfræðilegu sjónarmiði, að ráðherra geti metið þessi tímamörk eftir
aðstæðum, þegar ekki er um frumúttekt refsingar að ræða samkvæmt
tilteknum refsidómi. Einkum er þetta svigrúm nauðsynlegt, ef um rof
á sérstökum skilyrðum er að ræða. Ákvæði 41. gr. um lengd reynslu-
tíma gildir einnig um nýja reynslulausn, þó þannig að frá er dreginn
sá tími, sem aðili hefur notið reynslulausnar áður.
5) Réttaráhrif reynslulausnar. Eftir 3. mgr. 42. gr. hgl. telst refs-
ingu fullnægt á því tímamarki, er aðili fékk reynslulausn, enda sé ekki
tekin ákvörðun um úttekt refsivistar fyrir lok reynslutíma. Áður var
þetta tímamark miðað við lok reynslutíma, sbr. 2. mgr. 42. gr. hgl. fyrir
setningu 1. 16/1976. Réttaráhrif tengd við lok refsifullnustu eru m.a.
fyrning ítrekunaráhrifa, sbr. 3. mgr. 71. gr. hgl., og uppreist æru, sbr.
84. og 85. gr. hgl. Ekki mun heimilt að veita uppreist æru fyrr en að
32