Viðar - 01.01.1939, Blaðsíða 101
Viðar]
Kristleifur Þorsteinsson:
Borgfirzk æska
fyrir sjötíu árum*).
Þótt ég hafi áður ritað um eitt og annað frá eldri tímum,
sem snerti líf og háttu manna hér í Borgarfirði, þá hef ég
þar lítið minnzt á kjör æskunnar eða það, hvernig að henni
var búið.
Ekki er ég í neinum efa um það, að umhyggja foreldra
fyrir velferð barna sinna var engu minni þá en nú, þótt
víða vantaði margt á það, að börnin næðu þeim andlega
og líkamlega þroska, sem orðið hefði, ef skortur hefði ekki
staðið þar í vegi. En einkum var það ónóg bókleg fræðsla,
sem flest bændabörn urðu þá við að búa. Foreldrarnir, og
þó einkum mæðurnar, litu svo á, að börn þeirra yrðu nýtir
og gæfusamir þegnar þjóðfélagsins, ef þau yrðu trúrækin
og kristin og kynnu vel til allra verka, sem heimilin þörfn-
uðust. Mæður trúðu, að öll velferð barnsins byggðist á því
að kenna því kristindóm. Öllum börnum var því, undir
eins og þau voru orðin talandi, kennd signing, faðirvor og
blessunarorðin. Við það var og bætt fjölda af heilræðum
og bænaversum, eftir því sem börn höfðu næmi til. Nálega
öll úrvalsversin úr Passíusálmunum voru orðin eign barna
á fjórða og fimmta ári, væru þau sæmilega næm. Mörg
góð vers úr gömlum sálmabókum kunni fólk og kenndi,
þótt sálma Hallgríms Péturssonar gætti þá lang mest.
Biblían, Vídalínspostilla, Passíusálmarnir og Grallarinn
voru þá til á flestum bæjum, þar sem ég þekkti til, og
öllum þeim trúarsetningum, er í þeim bókum var að finna,
unni fólkið af hjarta og taldi sína helgustu skyldu að
*) Þessi þáttur Kristleifs Þorsteinssonar er ritaður eftir tilmælum
Kristins Stefánssonar, skólastjóra í Reykholti, og var hann sendur
Viðari til birtingar af skólastjóranum. — Ritstj.