Morgunblaðið - 02.06.2011, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. JÚNÍ 2011

 
 
 
    
 

 





 
  
 
 
  
 

 

  
  !  
"
 www.stjornlagarad.is.  


 $ 

  % 
     
" Stjórnarskrá lýðveldisins varðar okkur öll
Stjórnlagaráð, Ofanleiti 2, 103 Reykjavík - sími: 422-4400 - netfang: skrifstofa@stjornlagarad.is - vefslóð: www.stjornlagarad.is
Vefslóð Stjórnlagaráðs: www.stjornlagarad.is
„Þetta er sambland af félagsstarfi
aldraðra og dagþjálfun. Við miðum
þjónustuna út frá þörfum viðkom-
andi ein-
staklings,“ segir
Rósbjörg Sigríð-
ur Þórðardóttir,
tómstundafræð-
ingur og for-
stöðumaður
dagprógramms
hjá Sinnum.
Sinnum rekur
sjúkrahótel,
hvíldardvöl og
heimaþjónustu.
Fyrirtækið útvíkkar þjónustu sína í
sumar með dagprógrammi sem
nefnt er „Tilbreyting í júlí“. Auk al-
menns dagprógramms sem er opið
öllum, verður sérstök dagskrá sem
einungis er ætluð einstaklingum
með minnisglöp eða aðra heilabil-
unarsjúkdóma vegna þeirrar þarfar
sem þar er fyrir hendi og Rósbjörg
segir að starfsfólkið finni fyrir.
Nýlega kom fram í Morgun-
blaðinu að hundrað manns sem þjá-
ist af heilabilunarsjúkdómum er á
biðlista eftir að komast í dagþjálfun.
Rósbjörg bendir á að Sinnum vísi
engum frá og fyrirtækið hafi góða
aðstöðu til að taka á móti fólki.
Dagskrá verður fjóra daga vik-
unnar, fjóra tíma í senn, og alltaf
mikið um að vera.
Rósbjörg segir að ef góð þátttaka
verði í dagprógramminu komi vel
til greina að lengja dvölina og jafn-
vel að bjóða hana allt árið. Hún
leggur áherslu á að fólk skrái sig
sem fyrst.
helgi@mbl.is
Þjónusta fyrir fólk með minnisglöp
Dagskrá Þjóðþekktir listamenn koma í dagprógrammið.
 Sinnum útvíkkar starfsemina í sumar  Boðið upp á „Tilbreytingu í júlí“ fyrir aldraða og sjúka
 Getur létt á biðlistum eftir þjónustu fyrir fólk með minnisglöp eða aðra heilabilunarsjúkdóma
Rósbjörg
Þórðardóttir
Una Sighvatsdóttir
una@mbl.is
„Á Íslandi hefur heimafæðingum fjölgað mjög
hratt undanfarin ár, sem við ljósmæður erum
ánægðar með, en við viljum jafnframt tryggja
að við séum að bjóða upp á góða þjónustu og
viljum sjá það staðfest með rannsóknum að
þetta sé góður kostur fyrir hraustar konur,“
segir Berglind Hálfdánsdóttir, sem hefur ný-
lokið meistaraprófi í ljósmóðurfræðum.
Í meistaraverkefni sínu gerði Berglind for-
rannsókn á útkomu 39 fyrirfram ákveðinna
heimafæðinga í samanburði við 39 sjúkra-
húsfæðingar frá tímabilinu 2005-2009.
„Þessi forrannsókn er auðvitað lítil og gefur
ekki afgerandi niðurstöður, en það sem hún
gefur til kynna er að heimafæðingar séu mjög
öruggur kostur fyrir hraustar konur. Ef ein-
hver munur er á hópunum virðist hann heldur
vera sá að heimafæðingar komi betur út.“
Tíðni inngripa mun lægri
Berglind segir að eftir að ljósmæðrafræðin
urðu sjálfstætt nám á háskólastigi hafi ljós-
mæður styrkst í þeirri hugmyndafræði að fæð-
ing sé lífeðlislegt ferli og að heimafæðing eigi
að vera valkostur fyrir heilbrigðar konur með
eðlilega meðgöngu að baki. „Við förum eftir
vinnuleiðbeiningum sem landlæknir gaf út
2007 um hvaða konum væri ráðlagt að skoða
þennan möguleika og hverjum væri ráðlagt að
fæða á sjúkrahúsi. En auðvitað er þetta alltaf
fyrst og fremst val konunnar.“
Rannsóknin er aðeins grunnurinn að því
sem koma skal því Berglind stefnir í dokt-
orsnám og ætlar þar að ráðast í viðamikla
framhaldsrannsókn á sama efni þar sem skoð-
aðar verða allar heimafæðingar á Íslandi á
þessu fimm ára tímabili. „Ég held beint áfram
núna að safna gögnum um allt land.“
Þetta er í fyrsta sinn sem gerð er fræðileg
rannsókn á heimafæðingum hér á landi, en hún
er liður í samnorrænu átaki í skoðun heima-
fæðinga á Norðurlöndum og segir Berglind að
fyrstu niðurstöður héðan séu nokkuð sam-
hljóma rannsóknum á nágrannalöndunum.
„Það er búið að birta sænska rannsókn sem
sýnir góða útkomu heimafæðinga og svo er
væntanleg norsk rannsókn sem sýnir líka góða
útkomu. Ef maður skoðar víðar um heim þá
benda rannsóknir síðustu ára eindregið til
þess að heimafæðingar komi mjög vel út. Sér-
staklega er tíðni inngripa mun lægri, en börn-
unum heilsast samt jafnvel, sem segir manni
að í sjúkrahúsfæðingum sé hugsanlega gripið
aðeins of mikið inn í án þess að það skili neinu.
Vanlíðan krabbameinssjúklinga, erfiðleikar við að borða eftir heilaslag og áhrif ilmkjarnaolíu á húðnetjubólgur í fótlegg voru meðal rann-
sóknarefna meistaranema við hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands í ár. Tólf meistaranemar kynntu útskriftarverkefni sín í gær, en blaða-
maður Morgunblaðsins fékk nánari kynnningu á rannsóknum um heimafæðingar og um hjúkrun aldraðra með vitræna skerðingu.
Fyrsta fræðilega rann-
sóknin á heimafæðingum
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Framhald Berglind ætlar að halda áfram
rannsókn á heimafæðingum í doktorsnámi.
Heimafæðingar á Íslandi
» Árið 2009 kusu 50% fleiri konur að
eiga í heimahúsi en árið 2008.
» Alls voru 89 heimafæðingar 2009 og
voru það 1,8% allra fæðinga á árinu.
» Árið 2000 var tíðni heimafæðinga
hins vegar aðeins 0,7%.
Sinnum rekur sjúkrahótel í Park
Inn Hotel í Ármúla 9 og þar er boð-
in hvíldardvöl. Dagprógrammið er
viðbót við þjónustuna.
Á dagskránni í júlí er tónlist,
spilamennska og bókmennta-
dagskrá, svo nokkuð sé nefnt.
Notendur greiða sjálfir fyrir
þjónustuna. Fjögurra stunda dag-
skrá með tveggja rétta hádeg-
isverði og síðdegiskaffi kostar
2.900 kr. og er miðað við að fólk
skrái sig að minnsta kosti í fjögur
skipti í mánuðinum. Rósbjörg
bendir á að þeir sem eru í verka-
lýðsfélögum geti sótt um styrki.
Þá geti þeir sem fá innlit eða aðra
heimaþjónustu kannað hvort þeir
geti fengið stuðning hjá sínu sveit-
arfélagi í stað heimaþjónustu í júlí.
Söngur, spil og bókmenntir
FÉLAGSSKAPUR OG AFÞREYING Á DAGSKRÁ
Í starfi sínu sem hjúkrunarforstjóri á dval-
arheimilinu Höfða á Akranesi vaknaði með
Helgu Atladóttur áhugi á því að rannsaka
heilsufar og færni aldraðra með vitræna skerð-
ingu á hjúkrunarheimilum. Niðurstöður hennar
gefa m.a. vísbendingar um að gæði hjúkrunar
aldraðra með vitræna skerðingu séu lakari en
annarra aldraðra.
Helga segir að þeir sem búi við vitræna
skerðingu hafi sérhæfðar þarfir sem þurfi að
huga betur að. „Það er augljóst að heilsufari og
færni þeirra sem eru með vitræna skerðingu er
ábótavant og það sem gerir umönnunina erfiða
er að þau geta ekki alltaf tjáð sig. Í dag er vist-
unarmatið þannig að fólk kemst ekki á hjúkr-
unarheimili fyrr en heilsan er orðin mjög slök,
sem þýðir að starfsfólkið kynnist viðkomandi
ekki fyrr en hann er jafnvel orðinn mjög skert-
ur. Þá verður erfiðara að átta sig á þörfum hans
og líðan og geta lesið skilaboðin sem eru óyrt.“
Getum bætt líðan þeirra og getu
Í rannsókn sinni notaði Helga gögn úr RAI-
gagnagrunni (raunverulegur aðbúnaður íbúa)
velferðarráðuneytisins, frá öllum öldruðum á
Íslandi sem dvöldu á hjúkrunarheimilum árið
2009. Hún segir að í greiðslum á fjárlögum til
hjúkrunarheimila sé ekki metin nógu mikils sú
aðstoð sem heilabilaðir þurfi á að halda.
„Það sést á niðurstöðunum að ýmist eru á
hjúkrunarheimilum einstaklingar með enga vit-
ræna skerðingu en mikla hreyfiskerðingu, eða
með mikla vitræna skerðingu en jafnvel góða
hreyfifærni. Þarfir þessa skjólstæðingahóps,
sem er þyngri í andlegri umönnun en getur
gengið um, eru ekki metnar nægilega vel í fjár-
lögum til hjúkrunarheimila.“ Helga leggur
áherslu á að vísbendingar séu um að margt sé
vel gert inni á heimilum. Sem dæmi megi nefna
að notkun róandi lyfja og svefnlyfja sé ekki
meiri hjá öldruðum með vitræna skerðingu og
þeir fái ekki oftar þvagfærasýkingar.
Úrbóta sé hins vegar þörf á sviði andlegrar
umönnunar. „Það er helst í virkni- og hæfni-
starfinu sem við getum auðveldlega bætt líðan
þessara skjólstæðinga. Rannsóknir hafa sýnt að
með því að auka virkni þeirra, t.d. með því að
finna verkefni við hæfi fyrir hvern og einn, þá
bætum við strax líðan þeirra og sjálfsbjargar-
getan eykst.“ Skortur á starfsfólki standi hins
vegar slíku starfi fyrir þrifum og því þurfi aukið
fjármagn og aukna sérfræðiþekkingu í öldr-
unarhjúkrun. Í ljósi ört vaxandi hóps aldraðra
með hverju ári má ljóst vera að vandinn fer að-
eins vaxandi. „Ef við finnum ekki viðeigandi úr-
ræði er okkur verulegur vandi á höndum.“
Sérþarfir aldraðra með
heilabilun vanmetnar
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Forstjóri Helga ætlar að nota niðurstöðurnar
til úrbóta í starfinu á dvalarheimilinu Höfða.
Aldraðir á hjúkrunarheimilum
» Skv. mannfjöldaspá Hagstofu verða
85.900 manns yfir 67 ára aldri 2050.
» Það verður um 21% af þjóðinni, en í
dag eru 10% þjóðarinnar eldri en 67 ára.
» Í dag búa 6,8% aldraðra, um 2.000
manns, á hjúkrunarheimilum. Haldist
það hlutfall óbreytt munu 6.000 manns
búa á hjúkrunarheimilum árið 2050.