Fréttablaðið - 08.05.2012, Blaðsíða 36

8. maí 2012 ÞRIÐJUDAGUR24 24
menning@frettabladid.is
Bækur ★★★★★
Hér vex enginn sítrónuviður
Gyrðir Elíasson
Uppheimar
Meðan sólareldurinn kulnar
Gyrðir Elíasson er einstakur í íslenskri
bókmenntasögu. Hefur einstaka sýn,
einstaka stílgáfu og einstakt lag á því að
koma við kaun. Nýja ljóðabókin Hér vex
enginn sítrónuviður er engin undan-
tekning frá þeirri reglu. Klassískur Gyrðir
með myrkum húmor, sterkri ádeilu og
ógleymanlegu myndmáli.
Að lesa bók eftir Gyrði er eins og að
ganga inn í annan heim. Heim sem er
í senn auðþekkjanlegur og torkenni-
legur. Þar sem „sjórinn er rauðleitur í
kvöldbirtunni / einhver gengur með-
fram honum / innan um hátt mel-
gresi“ (Fjarlægð bls. 34). Maður og
náttúra eru í forgrunni; skeytingarleysi
mannsins um umhverfi sitt, ill
meðferð á gróðri, dýrum og öðrum
mönnum. Á köflum líkjast ljóðin „Rann-
sóknarskýrslu um eyjuna Melankólíu“, eins og eitt ljóðið
nefnist, en um leið snýr skáldið út úr sálfræðiklisjum
samtímans og bendir á að samkvæmt „handbókum um
hafdýpi sálarlífsins“ séu „sjálfsmorðstilhneigingar … hér
um bil staðalbúnaður í miðaldra karlmönnum“ (Dagur
læmingjans bls. 56). Þessi línudans á milli dýpstu alvöru
og kaldhæðnislegra vísana í yfirborðsumræðu sam-
tímans er eitt einkennanna á skáldskap Gyrðis og gerir
að verkum að lesandinn hlær og grætur í senn, glottir við
tönn um leið og nístandi einsemdin í sumum ljóðanna
sker í hjartað.
Annað einkenni á höfundarverki Gyrðis er hið eilífa
ferðalag. Ljóðmælandinn er ýmist á göngu, alltaf einn,
akandi í bíl, rútu eða lest. Í Hér vex enginn sítrónuviður
er ferðalagið bæði bókstaflegt og huglægt, farið jafnt
um íslenska náttúru og erlend lönd, hugarheima og
ýmsa kima mannkynssögunnar, allt frá því að maðurinn
kom fyrst fram á sjónarsviðið, í kjölfar loðfílanna, og hóf
skipulega að eyða öllu lífi. Bókmenntasagan er einnig
töluvert fyrirferðarmikil. Kolli er kinkað til ýmissa eldri
skálda, hugsað til eða vísað í Bruno
Schulz, Stefán Hörð Grímsson, Isaac B.
Singer og fleiri og fleiri. Þó er ekki frá
því að lesandinn fái það á tilfinninguna
að trúin á mátt orðanna til breytinga fari
dvínandi:
Muldurdrengurinn
Ég er muldurdrengurinn,
ég sit undir gulum trjám
nálægt gráum hæðum
og muldra út í lognið.
Enginn heyrir til mín
nema maríuhænur,
nema randaflugur
nema þrjár kindur (bls. 77)
Þessar áhyggjur eru þó væntanlega óþarfar.
Rödd Gyrðis Elíassonar nær eyrum allra þeirra
sem yndi hafa af skáldskap og kunna að meta beittan
boðskap, settan fram af sjaldgæfri tilfinningu fyrir tungu-
málinu og einstöku auga fyrir myndbyggingu í texta. Hér
vex enginn sítrónuviður ætti enn að fjölga þeim eyrum.
Friðrika Benónýsdóttir
Niðurstaða: Klassískur Gyrðir með myrkum húmor,
sterkri ádeilu og ógleymanlegu myndmáli.
Skáldsagan Sýslu maðurinn
sem sá álfa kemur út hjá
Sögum í dag – sama dag
og höfundurinn, Ernir
Snorrason, verður borinn til
grafar.
Dr. Ernir Kristján Snorrason, geð-
læknir, taugasálfræðingur og rit-
höfundur, lést 30. apríl síðastliðinn
og fer útför hans fram frá Foss-
vogskirkju í dag. Síðar í dag verður
haldið hóf í tilefni af útgáfu skáld-
sögu hans, Sýslumaðurinn sem sá
álfa, sem Sögur útgáfa gefur út.
Ernir vann að bókinni undir lok
ævi sinnar og leitaði til Tómasar
Hermannssonar, útgefanda hjá
Sögum, örfáum mánuðum fyrir
andlát sitt.
„Þá var hann orðinn alvarlega
veikur og ljóst hvert stefndi,“ segir
Tómas. „Hann átti sér hins vegar
þann draum að bókin kæmi út fyrir
andlát sitt.“ Tómas ákvað að gefa
bókina út og fékk Illuga Jökulsson
til að lesa verkið yfir og búa það til
útgáfu. Illu heilli rættist ósk Ernis
ekki, því hann féll frá þegar bókin
var í prentun. „Hann var búinn
að sjá kápuna og leist vel á,“ segir
Hinsta kveðja til umheimsins
Ernir Snorrason lést 30. apríl síðastliðinn en hafði þá lokið við handrit að skáldsögu sem hann kallaði hinstu kveðju sína til
ástvina og umheimsins. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Ernir K. Snorrasson fæddist 1944. Hann lauk prófum
bæði í taugasálfræði og geðlækningum og sinnti auk
þess rannsóknarstörfum um langt árabil. Hann átti þátt
í stofnun deCode 1994 og átti síðar aðild að fleiri verk-
efnum um nýjungar á hans starfssviði. Þá var hann mikill
hestamaður og rak hrossaræktarbú. Ernir var þríkvæntur
og skilur eftir sig fjögur börn.
TÓK ÞÁTT Í STOFNUN DECODE
KAUPTHING FUND
Société d'Investissement à Capital Variable
14, boulevard Royal – L-2449 LUXEMBOURG
R.C.S. Luxembourg B 96.002
(hereafter referred to as the “SICAV“)
EXTRAORDINARY GENERAL MEETING OF SHAREHOLDERS
The Board of Directors is pleased to convene the shareholders of the SICAV to attend the Extraordinary General
Meeting (the “Meeting”) to be held at the registered office of the SICAV on 11 June 2012 at 10.30 a.m. with the
following agenda:
Shareholders are advised that a quorum of fifty percent of the share capital of the SICAV is required for the
Meeting and that decisions will be taken by a majority of two thirds of the votes cast. Proxies are available free
of charge at the registered office of the SICAV. Shareholders who wish to attend the Meeting must inform the
Board of Directors (Fax nr: +352 49 924 2501 –ifs.fds@bdl.lu) at least five calendar days before the Meeting.
Shareholders may consult the draft updated prospectus and articles of association with the registered office of
the SICAV or Banque de Luxembourg (14, boulevard Royal, L-2449 Luxembourg).
Miðviku
dagur 2
5. apríl
2011 |
8. tölub
Síðasta
stóra
endurs
kipulag
ningin
➜Skip
ti er st
ærsta
íslensk
a félag
ið sem

hefur e
kki ver
ið end
ur-
skipul
agt
➜Lang
tímask
uldir
félagsi
ns eru
um
60 mil
ljarðar

króna
➜Sku
me
sjó
ap
Meðal efnis í blaðinu:
Hækkandi eldsneytisverð kostar neytendur
milljarða
Samantekt á veltuaukningu olíufélaganna.
Evrusvæðið á erfið ár framundan
Viðtal við Edmund Phelps, nóbelsverðlaunahafa í hagfræði.
Markaðurinn
kemur út á morgun!
lað | 8.
árgang
ur
M
ar
ka
ðu
rin
n
ke
mu
r ú
t á
m
or
gu
n!
Tómas og bætir við að fyrst ekki
hafi tekist að koma bókinni út áður
Ernir kvaddi hafi honum þótt við-
eigandi að bókin kæmi út sama dag
og hann væri borinn til grafar.
„Ernir segir enda í tileinkun að
sagan sé „kveðja til ástvina minna
og umheimsins sem ég ann svo
heitt. Og vonandi vekur hún ein-
hverjum bros og svolitla gleði“.
Það er auðvitað óvenjulegt að gefa
út bók sama dag og höfundurinn
er jarðsunginn en við bárum hug-
myndina undir fjölskyldu Ernis og
hún lagði blessun sína yfir hug-
myndina.“
Sýslumaðurinn sem sá álfa er
óvenjuleg en skemmtileg glæpa-
saga; með „bráðfjörugum og allt að
súrrealískum söguþræði“ að sögn
Tómasar, þar sem hugmyndir um
hversdagsraunsæi eru látnar lönd
og leið. Í bókinni segir frá rosknum
sýslumanni sem óvænt er falið að
rannsaka bankahrunið á Íslandi
og flækist hann í atburðarás þar
sem fyrir koma ólígarkar í Rúss-
landi, einsetumenn á Hvolsvelli,
mafíósar í Ameríku, morðvargar
í Þýskalandi og dularfullir bófar í
Vík í Mýrdal.
Ernir hafði áður gefið út ljóða-
bókina Bölverkssöngva 1976 og
skáldsöguna Óttar 1977. Hann
verður jarðsunginn klukkan 13 en
útgáfuhóf í Eymundsson á Skóla-
vörðustíg hefst klukkan 19. „Ég
vona að sem flestir mæti og taki
þátt í að minnast Ernis með okkur
og meðtaka þessa hinstu kveðju frá
honum,“ segir Tómas.
bergsteinn@frettabladid.is
STEFNUMÓT VIÐ TÓGÓ Alda Lóa Leifsdóttir segir frá Tógó í Vestur-Afríku á Stefnumótakaffi í Gerðubergi á
miðvikudagskvöld klukkan 21. Alda Lóa segir frá kynnum sínum af landi og þjóð og þá sérstaklega tógósku kaupsýslu-
konunni Mireille. Frásögnina styður Alda Lóa með fjölda ljósmynda auk þess sem hún býður gestum upp á heilsu-
drykkinn bissap sem bruggaður er úr hibiscus-blómum. Aðgangur er ókeypis og allir eru velkomnir.