Íslenzkar raddir - 29.04.1961, Blaðsíða 1

Íslenzkar raddir - 29.04.1961, Blaðsíða 1
\ Laugardagur 29. apríl 1961 „Bandaríkin skuldbinda sig tii að hverfa burtu af islandi með allan herafla sinn á landi, í lofti og á sjó, undir eins og núver- andi ófriði er lokið „Þær ráðstafanir, sem þannig eru gerðar af hálfu ríkisstjórnar Bandaríkjanna, eru gerðar með fullri við- urkenningu á fullveidi og sjálfstæði islands og með þeim fulla skilningi, að amerískt herlið eða sjóher, sem sendur er til íslands, skuli ekki á nokkurn hinn minnsta hátt hlutast til um innanlandsmálefni íslenzku þjóðarinnar, og ennfremur með þeim skilningi, að strax og núverandi hættuástandi í milliríkjaviðskiptum er lok- ið, skuli allur slíkur herafli og sjóher hverfa á brott þaðan, svo að íslenzka þjóðin og ríkisstjórn henn- ar ráði algerlega yfir sínu eigin landi.“ Úr orðsendingu Bandarikja- forseta til ríkisstjórnar ís- lands 7. júlí 1941. Landvarnir Íslendinga Vér eigum nú að gjalda þakkarskuldina þeim, sem björguðu þjóðinni, bæði þeim, sem vér vitum deili á og öllum hinum, sem ekki fara sérstakar sögur af. Og vér vitum, að vér get- um ekki minnzt þessara manna nema á einn veg, svo að verðugt sé: Með því að starfa þannig að málum hins nýja þjóðveldis, að draumar þeirra rætist um framtið íslands og íslend- inga — með því að sýna í verki á glæsilegri hátt en nokkru sinni fyrr, að þeir, sem trúðu á landið og kjm- stofninn, höfðu rétt fyrir sér. En nú kynni einhver að spyrja: Fáum vér starfsfrið og tækifæri til þess að sýna, hverju lítil, frjáls þjóð fær áorkað? Getur 125 þúsund manna þjóð stofnað raun- verulega frjálst lýðveldi á þessum tímum, þegar marg- falt stærri þjóðir hafa verið lagðar undir.okið og er hald- ið í áþján? Vér svörum þessu þannig: Stofnun þessa fámenna lýð- veldis verður prófsteinn á þaö, sem koma skal eftir þá heljaröld, sem nú er. Það er stofnaö í trausti á sigur frelsisins. Það er fætt í von um ó- sigur ofbeldis og yfirgangs. Það er stofnaö í trausti þess, að sambúð þjóða verði sett það markmið, að engin verði annarri undirgefin, en allar vinni saman. Vér íslendingar munum kappkosta að koma þannig fram við aðrar þjóðir, að vér öðlumst vináttu þeirra og traust. Vér munum unna öðrum réttar og sannmælis, en halda á rétti vorum. Slíkar verða landvarnir þjóðarinnar og aðrar eigi. Eysteinn Jónsson í ræ'ðu á úti- hátíð í Reykjavík 18. júní 1944. Hervemd væri verri en engin vemd Þegar stórveldi býður smá- þjóð hervernd sína, þá er eðlilegt, að spurt sé: „Hvaöa vernd getið þér veitt?“ Eins og nú er komið veröur þeirri spurningu eigi svarað hrein- skilnislega á annan veg en þann, að í rauninni geti það enga vemd veitt, ef til al- vörunnar kemur. Hversu öflugt herlið og hversu mik- inn vígbúnað annan, sem það hefði, myndi þaö þó ekki geta varnað því, að k j arnor kuspr engj um yrði skotið eða varpaö á hið verndaða land, og það myndi eigi kunna nein ráð til þess að eyða eyðilegging- armætti þessara vltisvéla, eða draga úr honum. Her- verndin myndi reynast hinni vernduðu þjóð harla . fánýt. En hún væri verri en fá- nýt, verri en engin. Vernd- arþjóðin myndi hafa her- stöðvar á hinu verndaða landi. Ef hún lenti í ófriði yrði landið ófriðarsvæði og herstöðvar verndaranna skotmark óvinanna. Hin verndaða þjóð yrði að taka afleiöingum þess, og þær gætu orðið henni harla þungbærar. Hugsum oss, að erlent ríki hefði herstöðvar, t. d. í Fossvogi, og að ríki þetta lenti í ófriði. Ein lítil kjarnorkusprengja, 1—2 kg., eins og þær, er varpað var á Japan, sem beint væri að þessari herstöð, myndi leggja hvert einasta hús í Reykjavík og Hafnarfirði í rústir og drepa allar lifandi verur, sem þar væru stadd- ar. Hvað yrði um íslenzku þjóðina eftir slíkt áfall, jafnvel þótt hún yrði eigi fyrir neinum öðrum ófarn- aði í styrjöldinni? Myndi henni þykja mikið til vernd- arinnar koma? Það hafa þráfaldlega kom- ið fram raddir um það, að vér íslendingar værum svo vanmáttugir, að vér yrðum að halla oss að einhverju stórveldi og leita verndar þess. Vér gætum eigi varið oss sjálfir í ófriði. Það er satt, að vér getum eigi var- ið land vort, en nú er svo komið, að engin önnur þjóð er þess megnug að verja land sitt. Engin þjóð getur komið í veg fyrir það, að flugsprengj um sé skotið á land hennar eða aö óvina- flugvélar fljúgi yfir það og varpi niður sprengjum. ... Þeir menn, sem predika um gagnsemi herverndar fyrir oss, fara með staðleysu stafi. Verndin yrði oss gagnslaus, en slíkt samband við ófrið- arþjóð myndi óhjákvæmi- lega gera oss að ófriðarþjóð og draga yfir oss allt það böl sem því er samfara. Ólafur Lárusson í Stúdenta- blaðinu 1. desember 1945. Djöflatæki stórveldanna Það má öllum vera ljóst, að þó fslendingar leigðu þessu útlenda stórveldi ekki nema útsker eitt, væru ráö þeirra yfir landi sínu skert. En ... ekki (er) um slíkt að ræða, heldur stöðvar sem næst og jafnvel í hjarta- stað landsins. Hvert manns- barn skilm-, að raunveru- lega væri frelsi og fullveldi þjóðarinnar úr sögunni, ef gengið væri að þessu. Við komu friðarins inngengi hún ekki í neitt frelsi, held- ur í nýja tegund hernáms, sem væri frábrugðið hinu gamla að því leyti, að það tæki engan enda. Ekki getur öðruvísi verið en hjá þeim mönnum, sem treyst hafa loforðum Banda- ríkjaforseta, veki tilmæli þessi furöu. Friður er nú á kominn í heiminum með fullum sigri bandamanna alstaöar þar sem barizt var. En þessi sigur er enn meö þeim hætti, aö Bandaríkja- menn hafa i liöndum vopn svo öflug, að þeir eiga alls kostar við hvert það ríki, sem ætlar sér að hefja styrj- öld við þá. Menn tala þó og skrifa, sumir hverjir, um nýja heimsstyrjöld. En vita þeir menn, sem hæst tala um þetta og lægst hvísla, meira en við hinir? Ekki hef ég heyrt þá halda því fram, að Bandaríkin mundu hefja árásarstyrjöld á gamlan bandamann sinn. En ef til vill þykir þeim líklegt, að Rússar hafi sérstaka löngun til að fremja sjálfsmorð með því að ráða á þann eina her veraldarinnar, sem bú- inn er kj arnorkusprengj - um. En síðar meir, þegar öll stórveldin hafa fundið ráð til að búa til þessi djöfla- tæki, þá er komin önnur öld. En þá er ekki lengur traust að neinni hervernd, heldur háski. Ég býst varla viö, a'ð nokkur muni treysta sér til að tala kinnroðalaust um fjárhagslegan hagnað af því að leigja öðrum þjóðum íslenzkt land, því að þaö væri, með leyfi aö segja, sami hagnaðurinn og skækj- an hefur af að selja sig. Um hagnað einstakra manna skal ég ekki tala; einstakir menn, jafnvel heilar stétt- ir, höfðu hag af hernámi Danmerkur, en sá maður þykir lélegur föðurlandsvin- ur þar í landi, sem ekki metur alþjóðarheill meira. Einar Ólafur Sveinsson um herstöðvabeiðni Bandaríkja- stjórnar 1945. LANOS'SÚÁGAi:» 246150 ÍBLANOS

x

Íslenzkar raddir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslenzkar raddir
https://timarit.is/publication/959

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.