Dagblaðið Vísir - DV - 13.06.2008, Blaðsíða 10

„Það er ekkert annað en ofbeldi
þegar menn aka langt yfir hámarks-
hraða og stofna lífi og limum sam-
ferðafólks síns í hættu. Hraðakstur
er ofbeldisglæpur,“ segir Ragnheið-
ur Davíðsdóttir, forvarnarfulltrúi
Vátryggingafélags Íslands.
Hættulegustu vegir á Íslandi
liggja rétt fyrir utan borgarmörkin;
Suðurlandsvegur, Vesturlandsvegur
og Reykjanesbraut. Á þessu ári hafa
sjö banaslys átt sér stað í umferð-
inni. Fjögur af þeim voru í dreifbýli,
þar af tvö á Suðurlandsveginum.
Það sem af er ári hafa flest al-
varleg umferðarslys orðið á Reykja-
nesbrautinni. Slysin nú eru rakin til
vegaframkvæmda og skorts á grein-
argóðum merkingum.
Eftir tvöföldun brautarinnar hef-
ur þó ekkert banaslys orðið þar. Að
framkvæmdum loknum má því gera
ráð fyrir að Reykjanesbrautin verði
öruggari en nokkru sinni áður. Hluti
Suðurlandsvegar hefur einnig verið
tvöfaldaður sem er mjög til bóta fyr-
ir umferðaröryggi.
„Við róum lífróður til að fá tvö-
falda vegi,“ segir Ágúst Mogensen,
forstöðumaður Rannsóknarnefndar
umferðarslysa, en tvöföldun helstu
slysavega er forgangsatriði að hans
mati.
Beltin hefðu bjargað 42 lífum
Gunnar Geir Gunnarsson, verk-
efnastjóri hjá umferðaröryggissviði
Umferðarstofu, segir að flest alvar-
leg slys eigi sér stað í júlí og ágúst
þegar heilt er á litið. Miklar sveiflur
eru þó á fjölda slysa á milli ára.
Ragnheiður Davíðsdóttir bendir
á að áður hafi alvarlegustu umferð-
arslysin orðið í þéttbýli. Nú sé um-
ferðin þar orðin svo þung að öku-
menn eigi erfiðara með að aka yfir
hámarkshraða. Alvarlegustu slysin
hafa því færst út á þjóðvegina enda
hraðakstur algengasta orsök alvar-
legra umferðarslysa. Þá hafi malar-
vegirnir verið skárri upp á hann að
gera þar sem fólk komst ekki jafn-
hratt og á bundna slitlaginu.
Stóru vegirnir í grennd við höf-
uðborgarsvæðið eru miklar slysa-
gildrur, þar eru bæði á ferð syfjaðir
ökumenn á leið heim sem og þeir
sem ólmir vilja komast sem allra
fyrst út úr þéttbýlinu.
Ágúst Mogensen segir skort á
notkun öryggisbelta sorglega stað-
reynd meðal íslenskra ökumanna.
Samkvæmt upplýsingum rann-
sóknarnefndarinnar má telja líklegt
að fjörutíu og tveir af þeim sem lát-
ist hafa á undanförnum tíu árum í
umferðarslysum væru enn lifandi
hefðu þeir verið í öryggisbeltum.
Ekki þarf að vera á nema um
áttatíu kílómetra hraða til að eiga á
hættu að kastast út úr bíl eða hljóta
hættuleg meiðsl. Vegna veðurs er
þjóðvegurinn víða upphækkaður.
Oft þarf ekki mikið til að fara út af og
veltan af háum veginum gefur verið
lífshættuleg. Um helmingur bana-
slysa í umferðinni er rakinn til út-
afaksturs sem á sér oft stað þegar
ekið er yfir hámarkshraða.
Rifrildi við makann
Á hverju ári verða minnst
eitt eða tvö alvarleg slys þar
sem ökumaður er illa upplagð-
ur þegar hann fer út í umferð-
ina. Ágúst segir að þeir sem
hafi verið að rífast við maka
sinn og sé mikið niðri fyrir séu
sjaldnast í ástandi til að aka
bifreið. Þeir sem eru í andlegu
ójafnvægi virða síður hraða-
takmarkanir og sinna lítt um
öryggi þar sem hugur þeirra er
annars staðar. „Í fyrra mátti rekja
fleiri en eitt banaslys til þessa,“ seg-
ir hann.
Þreyta er einnig mikill áhættu-
þáttur í umferðinni og er skemmst
að minnast auglýsingaherferð-
ar Umferðarstofu þar sem fólk var
hvatt til að hvíla sig í fimmtán mín-
útur ef syfja sækir að ökumanni. Ág-
úst segir raunhæft að miðað við að
fólk aki ekki lengur í senn en tvær
eða þrjár klukkustundur. Þannig er
nauðsynlegt að stoppa minnst einu
sinni þegar ekið er á milli Reykjavík-
ur og Akureyrar. Ekki þarf að missa
sjónar á veginum í meira en fimm
eða tíu sekúndur til að illa geti far-
ið.
„Í árekstrarprófunum eru bíl-
ar aðeins á 64 kílómetra hraða á
klukkustund,“ segir Ágúst. Þegar
hraðinn er orðinn mikið meiri stór-
aukast líkur á alvarlegum áverkum
ef árekstur verður.
Jeppaeign er einkennandi fyrir
Íslendinga og er um helmingur bíla
á götunni stærri en meðal fólksbíll.
Ef smábíll lendir í hörðum árekstri
við jeppa eru yfirgnæfandi líkur á
að ökumaður minni bílsins slasist
alvar-
lega. Jepp- arn- ir eru þó ekki
endilega öruggir því burðarvirkið
getur gefið sig og þeir sem inni eru
orðið fyrir miklum áverkum.
Áhættusæknir ökumenn
Ágúst leggur áherslu að umferð-
arslys snúist ekki aðeins um öku-
menn bifreiða og farþega þeirra
heldur einnig gangandi vegfarend-
ur og ökumenn bifhjóla. Á síðasta
ári lést einn sem var á gangi þegar
ekið var á hann. Bifhjólum fjölgar
sífellt og segja má að á síðustu árum
hafi átt sér sprenging í bifhjólaeign.
Rannsóknarnefnd umferðarslysa
tók saman að sjö ökumenn bifhjóla
létust á árunum 2003 til 2007. Árin
fimm þar á undan voru sambærileg
slys aðeins þrjú.
„Það verður að segjast eins og er
að margir sem aka á svokölluðum
kappakstursbifhjólum fara svívirði-
lega hratt. Þar verða þeir að taka til í
eigin ranni,“ segir Ágúst. Þó skortir
einnig á að ökumenn bifreiða veiti
bifhjólum næga athygli í umferð-
inni, svo sem á gatnamótum.
Það er gömul mýta að það
séu yngstu ökumennirnir sem
valdi flestum slysum. Ág-
úst segir reynslu ökumanns
skipta miklu í umferðinni.
Þó sé besta forspárgild-
ið fyrir slys saga um um-
ferðarlagabrot. Þannig séu
áhættusæknir ökumenn
jafnhættulegir í umferð-
inni þegar þeir eru orðnir
eldri eins og á fyrstu árum
ökuferilsins.
Til að sporna við umferð-
arlagabrotum, og þá sér í lagi
hraðakstri, á þjóðvegum tel-
ur Ragnheiður að sýnileiki
lögreglumanna skipti höf-
uðmáli, en sjálf starfaði hún
áður í lögreglunni.
Viða hafa verið settar upp
löggæslumyndavélar sem hún
segir ágætar til síns brúks. Þær
myndi þó aðeins brotið þannig að
hægt sé að bera þau upp á ökumenn
síðar. Ölvaður ökumaður eða sá
sem ekur langt yfir hraðatakmörk-
unum heldur því hins vegar áfram
þótt hann náist á mynd. Þannig er
brotið ekki stoppað. Það geri aðeins
lögreglumenn, segir Ragnheiður.
föstudagur 13. júní 200810 Helgarblað DV
HRAÐAKSTUR
ER OFBELDI
Sumarið er tím-
inn fyrir umferð-
arslys. Mun fleiri
alvarleg umferðarslys
eiga sér stað á
sumrin en öðrum
árstímum. Rekja má það
meðal annars til ferðalaga
landans í sumarleyfinu.
Fjórtán af fimmtán bana-
slysum í umferðinni í
fyrra áttu sér stað í dreif-
býli. Alvarleg umferðarslys eru langal-
gengust úti á landi. Einnig er mest um
ölvunarakstur yfir sumarmánuðina.
Þeir sem hyggjast aka þjóðveginn í sum-
ar ættu því að huga að örygginu.
SlyS Á þjóðvegum Á
ÁRunum 2003 til 2007
Svartir punktar tákna
banaslys, rauðir punktar tákna
slys með miklum meiðslum á
fólki og gulir punktar sýna slys
með litlum meiðslum á fólki.
HRaðakStuR
19 prósent
ÖlvunaRakStuR
16 prósent
Án BílBeltiS
13 prósent
SofnaR
undiR StýRi
5 prósent
BiðSkylda
ekki viRt
5 prósent
*á fyrstu fimm
mánuðum ársins
2008
2005
2006
2007
2008
*19 13
31 13
15 14 7 4
alls látnir
Þar af í dreifbýli
tæp 60 prósent banaslysa
í umferðinni má rekja til
fimm þátta.BanaSlyS í umfeRðinni
SektiR vegna HRaðakStuRS
90
100 110 120 130 140 150
akStuRSHRaði í kílómetRum Á klukkuStund
10 þúsund
30 þúsund
50 þúsund
1 punktur
70 þúsund
2 punktar
90 þúsund
3 punktar
130 þúsund,
4 punktar,
1 mánaðar
svipting
eRla HlynSdóttiR
blaðamaður skrifar: erla@dv.is
tugir barna í umferðarslysum
Árlega slasast 35 til 40 börn sex ára
og yngri sem eru farþegar í bílum.
Með góðum öryggisbúnaði hefði
verið hægt að koma í veg fyrir mörg
þessara slysa.
Framhald
á síðu 12